Rozmowa z Joanną Janiak, radcą prawnym z Kancelarii Prawa Oświatowego Kacprzak Kowalak i Partnerzy z siedzibą w Poznaniu.
Które wprowadzone na czas pandemii przepisy w prawie oświatowym wymagają już wycofania albo zmiany?
Do 31 grudnia 2022 r. nadal istnieje możliwość zawieszania zajęć na podstawie przepisów znowelizowanego w 2020 r. rozporządzenia ministra edukacji narodowej i sportu z 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (t.j. Dz.U. z 2020 r.poz. 1604). Zgodnie z nim dyrektor, za zgodą organu prowadzącego i po uzyskaniu pozytywnej opinii właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, może zawiesić zajęcia na czas oznaczony, jeżeli ze względu na aktualną sytuację epidemiologiczną może być zagrożone zdrowie uczniów. Zawieszenie zajęć może dotyczyć w szczególności m.in. grupy wychowawczej, oddziału, klasy, etapu edukacyjnego lub całej szkoły lub placówki, w zakresie wszystkich lub poszczególnych zajęć. Z obserwacji naszej kancelarii wynika, że w zasadzie ani nauczyciele, ani uczniowie, ani rodzice nie są zadowoleni z nauczania zdalnego. Nauczyciele podnoszą, że nigdy nie zastąpi ono nauczania stacjonarnego. Narzekają na ciągnące się braki z podstaw programowych, brak możliwości kontroli uczniów w trakcie zajęć i małe zaangażowanie uczniów w nauczanie zdalne.
Jakie są tego konsekwencje?
Nasze obserwacje prowadzą do wniosku, iż pojawia się coraz więcej konfliktów klasowych, do których włączają się także rodzice. Będąc obserwatorami lekcji zdalnych, uzyskują większą i bezpośrednią informację o tym, co się dzieje na lekcji. Zauważamy mniejsze możliwości w zakresie porozumienia się, wzajemnej wyrozumiałości zarówno pomiędzy dziećmi, jak i rodzicami. Problematyczne okazuje się nawet jedno niegrzeczne dziecko w klasie, dla którego niezbędna jest pomoc pedagogiczna oraz współdziałanie całego otoczenia szkolnego, a nie szykany ze strony innych dzieci i domaganie usunięcia go z klasy przez ich rodziców. Takich problemów jest coraz więcej i z niepokojem obserwujemy, że stanowią one dla rodziców dość ważną kwestię, skoro poszukują w tym zakresie pomocy prawnej. Pandemia pokazała zatem, jak ważna dla relacji uczniów jest możliwość obcowania ze sobą w świecie rzeczywistym. Jednocześnie nauczanie zdalne spowodowało powstanie szkół, w których uczniowie nie biorą udziału w żadnych stacjonarnych zajęciach, wykorzystując różne instytucje prawne. Często rodzice decydują się na zapisanie uczniów do tego rodzaju szkół w momencie powstania problemów szkolnych. Niegdyś natomiast takie instytucje jak nauczanie indywidualne były stosowane w ostateczności.
Czy możliwość kierowania uczniów na nauczanie zdalne powinna już zostać usunięta?
Raczej należałoby się zastanowić, czy możliwości zawieszania zajęć szkolnych nie powinny zostać zaostrzone bądź uregulowane w inny sposób. Obecnie przepis sformułowany jest dość ogólnie, a zawieszenie zajęć uzależnione jest od zgody organu prowadzącego i pozytywnej opinii sanepidu. Wprowadzenie do niego sztywnych przesłanek nie byłoby rozwiązaniem słusznym, chodzi bowiem o zdrowie, a niekiedy nawet życie. W naszej ocenie właśnie z tych względów ewentualna zmiana przepisów powinna nastąpić po analizie powstałych już stanów faktycznych oraz po konsultacji z powiatowymi inspektorami sanitarnymi i epidemiologami.
Rozmawiała Urszula Mirowska-Łoskot
Kto może zawiesić zajęcia w szkole?
Dyrektor, za zgodą organu prowadzącego, może zawiesić zajęcia na czas oznaczony, jeżeli:
■ temperatura zewnętrzna mierzona o godz 21 w dwóch kolejnych dniach poprzedzających zawieszenie zajęć wynosi -15 st. C lub jest niższa;
■ wystąpiły na danym terenie inne zdarzenia, które mogą zagrozić zdrowiu uczniów;
■ ze względu na aktualną sytuację epidemiologiczną może być zagrożone zdrowie uczniów.
W tym ostatnim przypadku wymaga to uzyskania pozytywnej opinii właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego.
Zgoda organu i opinia inspektora mogą być wydane także ustnie, telefonicznie, za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub za pomocą innych środków łączności. W takim przypadku treść zgody lub opinii powinna być utrwalona w formie protokołu, notatki, adnotacji lub w inny sposób.
Prawo do zawieszenia zajęć ma także organ prowadzący. Taką decyzję podejmie wówczas, gdy na danym terenie może wystąpić zagrożenie bezpieczeństwa uczniów związane z utrudnieniem w dotarciu i z powrotem do szkoły czy organizacją zajęć w związku z przebiegiem imprez ogólnopolskich lub międzynarodowych.
Ważne! O zawieszeniu zajęć należy poinformować m.in. organ sprawujący nadzór pedagogiczny. ©℗
