Zabronione jest także posiadanie akcji lub udziałów u przedsiębiorców tworzonych przez spółkę albo pozostawanie u nich w stosunku pracy lub świadczenie pracy, lub usług na ich rzecz na podstawie innego tytułu prawnego. Członkom tych rad jest zakazane wykonywanie zajęć, które pozostawałyby w sprzeczności z ich obowiązkami albo mogłyby wywołać podejrzenie o stronniczość lub interesowność. Ten liczny katalog ograniczeń nie wyczerpuje jednak wszystkich zakazów. Pozostałe wynikają z kodeksu spółek handlowych i ustawy kominowej czy przepisów antykorupcyjnych. Zagadnienie to zostało omówione na początku niniejszego komentarza.
PRZEJDŹ DO KOMENTARZA DO USTAWY >>
Wszystkie regulacje dotyczące zasad funkcjonowania rad nadzorczych stosuje się także do spółek córek. Takie postanowienia zawiera art. 10b ustawy z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 45, poz. 236 ze zm.; dalej: u.g.k.). Nie ma przy tym znaczenia, jakim pakietem udziałów (akcji) dysponuje jednostka samorządu terytorialnego (dalej: JST) w spółce matce. Może być to udział symboliczny, JST może też być jedynym udziałowcem lub akcjonariuszem. Celem wprowadzenia tego przepisu jest zapobiegnięcie obchodzeniu prawa. Brak takiej regulacji mógłby skutkować tym, że fachowy nadzór byłby ustanawiany jedynie w spółce z udziałem JST, ale nie musiałoby to już nastąpić w spółkach od niej zależnych. To z kolei nie pozwalałoby na pełną realizację celów ustawy w postaci zagwarantowania profesjonalnego nadzoru nad wszelkimi spółkami, które (choćby pośrednio, tzn. właśnie jako spółki zależne od spółek z udziałem JST) dysponują mieniem publicznym.
Ostatnim zagadnieniem, które zostanie omówione w dzisiejszej części komentarza, są kwestie związane z obrotem udziałami lub akcjami JST w spółkach handlowych. W pierwszej kolejności chodzi o wnoszenie wkładów do spółki. Następuje to w przypadkach: tworzenia spółki samodzielnie przez JST lub z udziałem innego podmiotu, przystępowania przez JST do spółek już istniejących, których zamiarem jest podwyższenie kapitału zakładowego, bądź podwyższania kapitału zakładowego już istniejącej spółki, w której JST jest wspólnikiem. Omówiona zostanie także sytuacja odwrotna do powyższej, tj. kiedy JST zbywa posiadane mienie. Do zbywania udziałów lub akcji posiadanych przez JST w spółkach stosuje się przepisy działu IV ustawy z 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 747 ze zm.; dalej: u.k.p.). Przy czym kompetencje ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa wykonuje wobec spółki przewodniczący zarządu JST (starosta lub marszałek), a w przypadku gminy – wójt (burmistrz, prezydent miasta). W spółkach kapitałowych, których jedynym udziałowcem (akcjonariuszem) jest JST, nie byłoby możliwe, żeby funkcja zgromadzenia wspólników oraz walnego zgromadzenia akcjonariuszy była wykonywana osobiście przez JST, ponieważ jako osoba prawna może ona działać jedynie przez swoje organy lub też przez swoich przedstawicieli. Dlatego w art. 12 ust. 4 u.g.k. przyjęto rozwiązanie, że zgromadzenie wspólników (walne zgromadzenie akcjonariuszy) stanowi w gminach (miastach) wójt (burmistrz, prezydent), w powiatach i województwach samorządowych – zarząd. W spółkach kapitałowych, w których gmina (miasto) jest jedynym właścicielem, zgromadzenie wspólników (walne zgromadzenie akcjonariuszy) jest jednoosobowe. W spółkach kapitałowych zaś, w których powiat lub województwo samorządowe jest jedynym właścicielem, zgromadzenie wspólników (walne zgromadzenie akcjonariuszy) jest kilkuosobowe, w jego skład wchodzi cały zarząd powiatu (województwa).