Posady w naszym urzędzie otrzymują wyłącznie znajomi wójta. Czy można kwestionować poszczególne rozstrzygnięcie kadrowe włodarza gminy?
Tak, choć jest to bardzo rzadka praktyka. Niestety, w samorządach bardzo często ignoruje się przepisy o konkursie lub w części stosuje się w ograniczonym zakresie. Nie należy się spodziewać też żadnych pożytecznych inicjatyw legislacyjnych, które pozwoliłyby skutecznie uszczelnić procedury konkursowe. Do tej pory nowelizacje przepisów o pracownikach samorządowych w ogóle nie dotykają problemu prawnych konsekwencji łamania przepisów o naborze.
Ci samorządowcy, którzy pragną przywrócenia przestrzegania mechanizmu uczciwego naboru, w najbliższym czasie nie zyskają nowych narzędzi prawnych. Nie oznacza to jednak, że takie instrumenty nie istnieją. W szczególności, skoro przepisy o naborze mają charakter bezwzględnie obowiązujących, to ich obchodzenie, względnie niewłaściwe stosowanie, powinno powodować aktywność wojewody jako organu nadzoru nad samorządem.
Zdziwienie zatem budzą sytuacje, gdy w urzędzie danej jednostki samorządu funkcjonuje kilkadziesiąt stanowisk urzędniczych obsadzanych poprzez powierzenie obowiązków i nikt nie aktywizuje organu nadzoru. Może to świadczyć o szerokim przyzwoleniu na tego rodzaju praktyki.
Naruszanie przepisów o naborze jest nadużywaniem kompetencji publicznych, a zatem przestępstwem określonym w art. 230 k.k. i ściganym z oskarżenia publicznego. Jest równocześnie łamaniem przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznych, bowiem omija się wówczas czynności publiczne, takie jak ogłaszanie naboru i jego rezultatów, co również rodzi sankcję karnoprawną. Przestrzeganie przepisów o naborze może i powinna egzekwować PIP, bowiem są one częścią prawa pracy. Prócz tego każdy podmiot może podważyć wyniki konkursu i jego przebieg, składając do sądu skargę zgodnie z przepisami kodeksu postępowania administracyjnego czy też występując w obronie swego interesu prawnego w trybie określonym w ustawie z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1515 ze zm.).
Dr Stefan Płażek adwokat, adiunkt w Katedrze Prawa Samorządu Terytorialnego Uniwersytetu Jagiellońskiego