Zastanawiam się, jakie przedziały czasu trzeba wliczać do czasu pracy maszynisty kolejowego. Czy należy do niego zaliczyć czas na przebranie się, odbiór i zdanie ubrania roboczego (bądź munduru lub obowiązkowego uniformu), a także na oddanie tej odzieży do pralni? A co z czasem na pobranie narzędzi potrzebnych do pracy? Czy do czasu pracy wlicza się czas nauki do egzaminu wymaganego do pracy na danym stanowisku?
Kwestia zaliczania czasu przebierania się w odzież roboczą lub służbową do czasu pracy nie została uregulowana w przepisach powszechnie obowiązujących. Z kolei wśród ekspertów sprawa nie jest traktowana jednolicie.
Przypomnijmy – czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym wyznaczonym miejscu (art. 128 par. 1 kodeksu pracy). Jest to więc czas, w którym pracownik pozostaje w wyznaczonym miejscu w gotowości do świadczenia pracy, tj. już przygotowany do jej wykonywania. Natomiast czas, w którym pracownik przygotowuje się do wykonywania pracy (m.in. przebiera się w wymaganą odzież roboczą lub służbową, pobiera potrzebne narzędzia), nie stanowi jeszcze pozostawania w dyspozycji pracodawcy. Tym samym nie powinien być – zdaniem autora – zaliczany do czasu pracy. W godzinach wyznaczonych przez pracodawcę w rozkładzie czasu pracy pracownik powinien być już gotowy do jej wykonywania. Inaczej kwestie te mogą jednak zostać uregulowane w przepisach wewnątrzzakładowych. Tak wskazuje się również w części komentarzy do kodeksu pracy, np. A. Sobczyk w: „Kodeks pracy. Komentarz”, A. Sobczyk (red.), Warszawa 2015; M. Gładoch w: „Kodeks pracy. Komentarz”, K.W. Baran (red.), 2014.
Pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikom nie tylko samą odzież roboczą, ale również m.in. jej pranie. Jeżeli jednak zatrudniający nie ma takiej możliwości, czynności te mogą być wykonywane przez pracownika, pod warunkiem wypłacania przez pracodawcę ekwiwalentu pieniężnego w wysokości poniesionych przez zatrudnioną osobę kosztów. Nie można jednak powierzyć pracownikowi prania, konserwacji, odpylania i odkażania środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, które uległy skażeniu środkami chemicznymi, promieniotwórczymi lub materiałami biologicznie zakaźnymi.
Czas przeznaczony przez pracownika na pranie odzieży roboczej lub oddanie jej do pralni nie podlega wliczeniu do czasu pracy. Oczywiście jest to obciążenie pracownika dodatkowymi czynnościami, niemniej nie wypełnia to definicji czasu pracy.
Z kolei czas poświęcony na przygotowanie się do egzaminów związanych z uzyskiwaniem uprawnień wymaganych do pracy na danym stanowisku również nie stanowi czasu pracy. O ile należałoby przyjąć, że czas udziału w specjalistycznym szkoleniu odbywanym na wyraźne polecenie pracodawcy stanowi czas pracy, o tyle czasem pracy z całą pewnością nie będzie czas poświęcony na naukę do egzaminu. Korzystniejsze zasady mogą jednak wynikać z regulacji wewnętrznych.
Podstawa prawna
Art. 128 par. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
