Umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która miałaby się rozwiązać po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu. Przewiduje to art. 177 par. 3 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. nr 1502 ze zm.).
Przepis ten ma chronić kobiety w ciąży przed utratą pracy, ale jego zastosowanie może mimochodem doprowadzić do przekroczenia limitów ustawowych przewidzianych dla umów na czas określony (czyli 33 miesięcy łącznego okresu zatrudnienia terminowego i 3 umów na czas określony między tymi samymi stronami stosunku pracy). W związku z tym, że dłuższe obowiązywanie umowy albo zawarcie czwartej umowy terminowej powoduje automatycznie przekształcenie zatrudnienia w bezterminowe, powstała wątpliwość, czy skutek ten nastąpi również w razie przedłużenia umowy do dnia porodu.
Problem ten opisywaliśmy w tygodniku Kadry i Płace z 2 czerwca 2016 r. (DGP nr 105/2016). Obok publikujemy stanowisko Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przedstawione w odpowiedzi na nasze zapytanie w tej sprawie.
Zmiany w kodeksie pracy: Kobiety w ciąży lepiej chronione
Zmiany w kodeksie pracy: Kobiety w ciąży lepiej chronione

Zobacz również

Stanowisko departamentu prawa pracy MRPiPS z 14 czerwca 2016 r.

Przepis art. 251 par. 1 kodeksu pracy wprowadza dwa limity wykonywania pracy na podstawie umowy o pracę na czas określony. Są to: łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy wynoszący 33 miesiące, a także łączna liczba tych umów, która nie może przekraczać trzech. (...)

Na podstawie art. 251 par. 2 k.p. uzgodnienie między stronami w trakcie trwania umowy o pracę na czas określony dłuższego okresu wykonywania pracy na podstawie tej umowy uważa się za zawarcie, od dnia następującego po dniu, w którym miało nastąpić jej rozwiązanie, nowej umowy o pracę na czas określony w rozumieniu przepisu par. 1 tego artykułu. W ocenie departamentu przepis ten nie dotyczy przedłużenia umowy o pracę na czas określony do dnia porodu na podstawie art. 177 par. 3 k.p., ponieważ przedłużenie to następuje z mocy prawa, a nie na podstawie oświadczenia woli stron stosunku pracy, jak stanowi przepis tego artykułu.

Zgodnie z art. 177 par. 3 k.p. umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu. Przepis art. 177 par. 3 k.p. reguluje kwestię zmiany ustalonego między stronami terminu zakończenia umowy o pracę na czas określony. Taka zmiana powodująca przedłużenie trwania stosunku pracy na mocy umowy o pracę na czas określony następuje, jak wyżej wskazano, na podstawie przepisu prawa. Mając na uwadze cel i funkcję regulacji art. 251 k.p., a także okoliczność, że przedłużenie umowy o pracę w takiej sytuacji następuje niezależnie od woli stron, lecz z mocy prawa (automatycznie), departament wyraża pogląd, że w sytuacji gdy w następstwie przedłużenia umowy o pracę na czas określony do dnia porodu nastąpi przekroczenie limitu 33 miesięcy zatrudnienia na podstawie umów na czas określony, nie dojdzie do przekształcenia tej umowy na umowę o pracę na czas nieokreślony.

W tej sprawie tożsame stanowisko zajął także departament prawny Głównego Inspektoratu Pracy, który przyjął, że w związku z przedłużeniem umowy o pracę do dnia porodu może dojść do przekroczenia 33-miesięcznego okresu zatrudnienia na podstawie umowy (umów) na czas określony. W takim jednak przypadku nie dojdzie do przekształcenia umowy w umowę o pracę na czas nieokreślony. Naruszenie limitu będzie bowiem spowodowane zastosowaniem bezwzględnie obowiązującego przepisu kodeksu pracy, a nie wynikiem działania stron stosunku pracy. Regulacja art. 177 par. 3 k.p. ma charakter szczególny, a jej celem jest zagwarantowanie pracownicy pozostawania w stosunku pracy do dnia porodu. Sprzeczne z ratio legis tego przepisu byłoby więc uznanie, że w razie przekroczenia maksymalnego okresu zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony w związku z obowiązkiem przedłużenia umowy do dnia porodu dochodzi do przekształcenia tej umowy w umowę o pracę na czas nieokreślony.