Subskrybuj nas na Youtube
Kobieta, która posiada ubezpieczenie chorobowe (obowiązkowe lub dobrowolne), może w czasie ciąży pobierać wynagrodzenie i zasiłek chorobowy dłużej niż pozostali pracownicy - okres zasiłkowy kobiet w ciąży wynosi 270 dni (z powodu choroby lub pobytu w szpitalu), a więc całe 9 miesięcy. W przypadku pozostałych pracowników jest to maksymalnie 182 dni. Więcej o zwolnieniu lekarskim kobiety w ciąży, przeczytasz tutaj>>
Kiedy kontrola zwolnienia lekarskiego? Przez cały tek okres pracodawca lub Zakład Opieki Społecznej mogą skontrolować kobietę ciężarną. - Z zasady ZUS nie kontroluje kobiet w ciąży na zasiłkach chorobowych. Kontrole są jednak prowadzone w sytuacjach indywidualnych, w których powstają wątpliwości, czy rzeczywiście istniał i istnieje tytuł do wypłaty świadczenia lub czy wynagrodzenie przyjęte do podstawy wymiaru zasiłku nie jest sztucznie zawyżone w celu uzyskania wysokiego świadczenia z ubezpieczenia chorobowego - podkreśla Radosław Milczarski z Biura Prasowego ZUS.
Zwolnienie lekarskie ciężarnej, podobnie jak zaświadczenia pozostałych pracowników, może zostać przede wszystkim sprawdzone pod względem prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy. W tym wypadku kontroluje pracodawca, jeśli podejrzewa, że zwolnienie jest błędnie wystawione (np. brakuje na nim danych), sfałszowane lub gdy podejrzewa, że zaświadczenie zostało wydane niezgodnie z przepisami w sprawie zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich. Co dokładnie ma zrobić pracodawca, jeśli zauważy nieprawidłowości, dowiesz się tutaj>>
Kiedy pracownik źle wykorzystuje zwolnienie? Pracodawca, który zgłasza do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych oraz ZUS mogą też przeprowadzić kontrolę prawidłowości wykorzystywania zwolnień. Polega ona na ustaleniu, czy ciężarna w okresie, w którym jest niezdolna do pracy nie wykonuje pracy zarobkowej lub czy nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego od pracy w sposób niezgodny z jego celem.
Za wykorzystanie zwolnienia od pracy niezgodnie z jego celem można uznać między innymi nieprzestrzeganie wskazań lekarskich dotyczących nakazu leżenia w łóżku czy podejmowanie niektórych prac domowych, prac w ogrodzie lub gospodarstwie rolnym. Jak wynika z wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 listopada 2002 r. (III AUa 3189/01), "adnotacja na zwolnieniu lekarskim o treści: "pacjent może chodzić" nie usprawiedliwia wykonywania pracy przez pracownika, którego taka adnotacja dotyczy. Taki zapis upoważnia go jedynie do wykonywania zwykłych czynności życia codziennego, np. poruszanie się po mieszkaniu, udanie się na zabieg czy kontrolę lekarską."
Nie każde jednak zwolnienie wystawione kobiecie w ciąży zawiera zakaz chodzenia. Co jeśli kontroler ZUS nie zastanie ciężarnej w domu? Zasadniczo kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego odbywa się pod adresem, który podany jest w zwolnieniu lekarskim - dodatkowo w zwolnieniu należy podać adres pobytu. Dlatego, jeśli kontroler nie zastanie pracownicy w miejscu pobytu, pisemnie ją o tym poinformuje, jak również zażąda złożenia wyjaśnień - wizyta w sklepie, na rehabilitacji czy u lekarza powinna stanowić wystarczające usprawiedliwienie. Kontrola musi też zostać powtórzona. Natomiast w przypadku dłuższego wyjazdu poza miejsce pobytu, kobieta musi poinformować ZUS drogą pisemną, że w danym okresie obędzie przebywała pod innym adresem niż ten, który wskazany jest w zwolnieniu lekarskim.
Podczas zwolnienia lekarskiego zabronione jest również wykonywanie wszelkiego rodzaju pracy zarobkowej. Jak orzekł Sąd Najwyższy (wyrok z dnia 16 listopada 2000 r., sygn. I PKN 44/00), w czasie przebywania za zwolnieniu pracownik powinien stosować się do wskazań lekarskich i nie podejmować czynności, które mogłyby przedłużyć niezdolność do pracy. A do takich czynności należy między innymi podejmowanie pracy zarobkowej. O rozpoczęciu pracy nie decyduje przy tym charakter stosunku prawnego, ale rodzaj wykonywanych czynności - praca zarobkowa to więc nie tylko podjęcie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, ale wszelkie działania prowadzące do osiągnięcia korzyści majątkowej, w tym aktywność na podstawie umów cywilnoprawnych czy samozatrudnienia.
Nie liczy się także, w jakim wymiarze praca jest wykonywana (pełny lub częściowy wymiar), czy znacznie obciąża organizm pracownika. Bez znaczenia jest także cel i motywacja samego zatrudnionego. Potwierdził to Trybunał Konstytucyjny (wyrok z dnia 25 lutego 2014 r., sygn. SK 18/13), zaznaczając, że chory czerpiący przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy-zlecenia, nie może tłumaczyć się tym, że podjęte zadania miały cel terapeutyczny. Szczegółów wyroku dowiesz się tutaj: TK o zasiłkach chorobowych - Nie można dorabiać nawet w ramach terapii>>
Co grozi kobiecie źle wykorzystującej zwolnienie? W przypadku nieprzestrzegania zasad wykorzystania zaświadczenia lekarskiego kobieta w ciąży traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia, w trakcie którego praca była świadczona.
ZUS zabierze świadczenie nawet wtedy, gdy wykonywane przez pracownika czynności nie obciążały w istotny sposób organizmu chorego i nie pozostawały sprzeczności z zaleconym leczeniem (wyrok SN z dnia 5 kwietnia 2005r., sygn. I UK 370/04). Na zwolnieniu dozwolone jest wykonywanie tylko pracy, która ma charakter sporadyczny, incydentalny i jest wymuszona okolicznościami niezależnymi od pracownika - na przykład gdy chodzi o udział w posiedzeniach rady nadzorczej spółdzielni mieszkaniowej (wyrok SN z dnia 25 kwietnia 2013 r., sygn. I UK 606/12).
W ostateczności chorego pracownika można zwolnić dyscyplinarnie. Kiedy dokładnie można zwolnić chorego pracownika, przeczytasz tutaj>>