Szef urzędu może zdecydować, czy osobę z doświadczeniem w służbie publicznej zatrudni na stałe, czy na czas określony. Najczęściej proponowane są kontrakty czasowe.
Osoby, które chcą zostać urzędnikami, muszą po wygranym konkursie wykazać się wiedzą i zaangażowaniem, aby kierownik jednostki ostatecznie chciał zatrudnić ich na stałe. Niektóre przepisy pozwalają na przyjęcie pracownika na czas nieokreślony już od pierwszego dnia pracy.
Dla osoby, która rozpoczyna karierę w urzędzie, nie zawsze oznacza to, że szybko otrzyma umowę na czas nieokreślony. Jest to uzależnione od dwóch czynników. Po pierwsze pragmatyki służbowe muszą umożliwiać niezwłoczne zawarcie stałego kontraktu. Drugą kwestią jest wola pracodawcy, który po okresie umowy czasowej, lub nawet w jej trakcie, może zdecydować o przerwaniu kontraktu. O tych przesłankach decydują przede wszystkim trzy specjalne ustawy określające zasady zatrudnienia w administracji.

Praca na 6 miesięcy

Kandydat, który po raz pierwszy wygrał konkurs na stanowisko urzędnicze w gminie, starostwie, urzędzie miasta lub marszałkowskim, nie może być zatrudniony na stałe. Zgodnie z ustawą o pracownikach samorządowych w przypadku osób podejmujących po raz pierwszy pracę na stanowisku urzędniczym (w tym również kierowniczym) w jednostkach samorządu terytorialnego, umowę zawiera się na czas określony. Okres próby maksymalnie może trwać do sześciu miesięcy. Co ciekawe, sama ustawa wprowadza odgórnie możliwość wcześniejszego rozwiązania stosunku pracy za dwutygodniowym wypowiedzeniem.
Aby kierownik urzędu nie miał wątpliwości, co należy rozumieć przez pojęcie osoby podejmującej pracę po raz pierwszy, ustawa definiuje to pojęcie. Zgodnie z nią jest to osoba, która:
● nie była wcześniej zatrudniona w samorządzie na czas nieokreślony albo na czas określony, ale dłuższy niż sześć miesięcy,
● nie odbyła służby przygotowawczej zakończonej zdaniem egzaminu z wynikiem pozytywnym.
W efekcie, jeśli urzędnik był zatrudniony w gminie przez pięć miesięcy i jego stosunek pracy został rozwiązany, nie ma on możliwości ubiegać się od razu o zatrudnienie na stałe przy kolejnym konkursie. Jest to natomiast możliwe w przypadku urzędników, którzy np. wcześniej pracowali przez kilka lat w urzędzie marszałkowskim i przerwali zatrudnienie, bo przeszli do firmy prywatnej. Przy ponownym ubieganiu się o etat w samorządzie kierownik jednostki decyduje, czy po wygranym konkursie zaproponować im umowę o pracę na stałe, czy też na pewien okres czasu. W tym zakresie ustawodawca pozostawia wolną rękę szefowi urzędu. Warunkiem jest tylko odbycie służby przygotowawczej i zdany pozytywnie egzamin. Co ważne, jeśli np. prezydentowi miasta zależy na ściągnięciu świetnego specjalisty z urzędu marszałkowskiego, może być wówczas zawarte specjalne porozumienie między pracodawcami o przeniesieniu z zachowaniem prawa do stałego kontraktu.

Dłuższa próba dla nowych

Podobne rozwiązania dla nowych pracowników są stosowane w korpusie służby cywilnej. W tym przypadku umowa czasowa może być jednak zawarta na dłuższy okres.
Stosunek pracy pracownika służby cywilnej nawiązuje się na podstawie umowy na czas nieokreślony lub określony. Stały kontrakt jest możliwy, jeśli kandydat, który po raz pierwszy trafił do korpusu, otrzyma pozytywny wynik z pierwszej oceny. W sytuacji gdy wyłoniona w konkursie osoba była już wcześniej zatrudniona w służbie na podstawie stałej umowy, może ją otrzymać również przy ponownym rozpoczęciu pracy w jednostce administracji rządowej.
Z kolei z osobą pierwszy raz podejmującą pracę w korpusie zawiera się umowę na czas określony jednego roku z możliwością wcześniejszego rozwiązania stosunku pracy za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Okres próby jest dwukrotnie dłuższy niż w przypadku kandydatów ubiegających się o pracę w samorządzie.
Zazwyczaj po zatrudnieniu czasowym dyrektor generalny na podstawie oceny wyników pracy podejmuje decyzję o przedłużeniu umowy lub też o zakończeniu współpracy. Kancelaria premiera rozważała możliwość wydłużenia okresu trwania umów okresowych do trzech lat.

Najszybciej i najłatwiej

Z kolei w urzędach państwowych, które najczęściej nie są częścią administracji rządowej, pracownicy są zatrudniani według uznania szefów tych jednostek. Nie przeprowadza się w nich otwartego i konkurencyjnego naboru. Co więcej, ustawa o pracownikach urzędów państwowych nie wskazuje, jak ma się zachować kierownik przy zatrudnianiu np. absolwenta szkoły wyższej bez doświadczenia. W efekcie może zdarzyć się sytuacja, że taka osoba po zwykłej rozmowie kwalifikacyjnej otrzyma umowę na czas nieokreślony.
Podstawa prawna
Art. 16 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. nr 223, poz. 1458 z późn. zm.).
Art. 35–37 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. nr 227, poz. 1505 z późn. zm.).
Art. 3 ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 269).