Pani Beata ma 35 lat, męża i troje dzieci. Trzecie, najmłodsze, urodziło się jesienią tego roku, matka jest więc na urlopie macierzyńskim. – Jestem zatrudniona w gminie – pisze nasza czytelniczka – i jako pracownik etatowy, zgodnie z kodeksem pracy, muszę wykorzystać urlop macierzyński. Całość tego urlopu to 20 tygodni. Chciałabym jednak podzielić się nim z mężem, ojcem dzieci. Ja miałabym wtedy 14 tygodni urlopu, ojciec – 6 tygodni. Problem polega na tym, że mój mąż nie jest pracownikiem, tak jak to mówi kodeks pracy, lecz rolnikiem. Podlega ubezpieczeniu w KRUS i stamtąd otrzymał zasiłek macierzyński. Ma więc też chyba prawo do urlopu? – pyta zaniepokojona kobieta.
Powrót do pracy jest dla pani Beaty sprawą ważną. Druga umowa o pracę na czas określony kończy jej się w trakcie urlopu macierzyńskiego. Jeśli wróci wcześniej, podpisze nową, już na czas nieokreślony. Nie wiadomo, co się stanie, jeśli nie będzie mogła tego zrobić. Obawia się, że komuś może przyjść przyjść do głowy, że jej stanowisko jest już niepotrzebne. – A ja muszę pracować, bo dochody z gospodarstwa nie wystarczają na utrzymanie całej rodziny – denerwuje się czytelniczka.
Niestety, pani Beata nie może podzielić urlopu macierzyńskiego z mężem i nie zmienia tego fakt, że otrzymał on zasiłek z tytułu urodzenia się dziecka, zwany popularnie zasiłkiem macierzyńskim. Rolnikowi (a także jego małżonkowi, domownikowi) ubezpieczonemu w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w trybie obowiązkowym taki zasiłek przysługuje. Jest przyznawany i wypłacany przez placówki terenowe KRUS na podstawie wniosku wraz ze skróconym aktem urodzenia dziecka albo z zaświadczeniem sądu stwierdzającym przysposobienie dziecka.
Istotne jest rówież to, że pobranie zasiłku macierzyńskiego przez małżonkę rolnika z systemu powszechnego (np. z tytułu zatrudnienia) nie odbiera prawa do zasiłku macierzyńskiego małżonka ubezpieczonego w KRUS. Ubezpieczeni w KRUS rolnicy nie mają jednak prawa do urlopu macierzyńskiego. Tak więc, skoro pani Beata nie ma z kim go podzielić, powinna wykorzystać urlop macierzyński w całości.
Podstawa prawna
Art. 15 ust. 1 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 50, poz. 291 ze zm.).
Art. 180 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 1974 r. nr 24, poz. 141).
ODPOWIEDŹ EKSPERTA
Maria Lewandowska, rzecznik KRUS
W opisanym przypadku rodzice dziecka podlegają dwóm odrębnym systemom ubezpieczeń. Uprawnienia do urlopu wychowawczego nabyte w systemie pracowniczym przez jednego z małżonków nie mogą być więc przeniesione na drugiego małżonka podlegającego innemu ubezpieczeniu społecznemu. W ubezpieczeniu społecznym rolników nie mają zastosowania przepisy kodeksu pracy, tym samym osobom podlegającym temu ubezpieczeniu społecznemu w ramach KRUS nie przysługuje prawo do urlopu (tak wypoczynkowego, jak i wychowawczego).
