Warunkiem otrzymywania świadczeń za czas niezdolności do pracy jest podleganie ubezpieczeniu chorobowemu. Zobacz, co jest zakazane na zwolnieniu lekarskim>>
Umowa o pracę. W przypadku umowy o pracę pracownik jest ubezpieczony obowiązkowo - musi więc najpóźniej drugiego dnia nieobecności w pracy poinformować zwierzchnika o chorobie i ma 7 dni na dostarczenie pracodawcy zaświadczenia lekarskiego.
Prawidłowe usprawiedliwienie nieobecności pozwala pracownikowi otrzymanie wynagrodzenia i zasiłku chorobowego. Świadczenia zostaną przyznane także po zakończeniu stosunku pracy pod warunkiem, że niezdolność do pracy powstała w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego, a choroba trwa co najmniej 30 dni bez przerwy. W efekcie zasiłek chorobowy przysługuje też po zwolnieniu z pracy>> W każdym przypadku niezbędny jest też okres wyczekiwania, który wnosi 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego przy ubezpieczeniu obowiązkowym.
Przez pierwszy okres choroby, czyli 33 dni, pracownik otrzyma wynagrodzenie chorobowe od pracodawcy. Od 34 dnia niezdolności do pracy wypłatę świadczenia przejmuje ZUS i wypłaca osobom ubezpieczonym zasiłek chorobowy. Inne są zasady wypłacania chorobowego dla osób 50+>> Długość pobierania zasiłku chorobowego wynosi maksymalnie 182 dni.
Chory pracownik otrzyma wynagrodzenie i zasiłek w wysokości 80 procent normalnego wynagrodzenia, które ulega obniżeniu do 70 proc., gdy ubezpieczony przebywa w szpitalu. Na 100 proc. świadczenia mogą liczyć tylko ofiary wypadku przy pracy, chore kobiety w ciąży i osoby oddające komórki bądź narządy. Więcej o zasiłku chorobowym za pobyt w szpitalu czytaj tutaj>>
Umowa zlecenie i o dzieło. Także zleceniobiorcy mogą podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu - dzieje się tak, gdy są równocześnie zatrudnieni u zleceniodawcy na podstawie umowy o pracę, oraz jeśli umowa zlecenia jest dla nich jedynym tytułem do ubezpieczenia. W przypadku kilku umów zlecenie, wszystkie kontrakty podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu. W pozostałych sytuacjach ubezpieczenie ma charakter dobrowolny, czyli zatrudniony sam deklaruje chęć do opłacania składek do ZUS - w trakcie podpisywania umowy lub podczas jej trwania.
Podobnie jak w przypadku umowy o pracę, zasiłek zostanie wypłacony zleceniobiorcy po okresie wyczekiwania, który przy ubezpieczeniu dobrowolnym wynosi 90 dni. Podstawą do obliczania zasiłku dla pracownika jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacane za 12 miesięcy kalendarzowych, które poprzedzały niezdolność do pracy, minus składki na ubezpieczenia społeczne. Ile dokładnie wyniesie zasiłek chorobowy zleceniobiorcy, dowiesz się tutaj>>
Natomiast umowa o dzieło co do zasady w ogóle nie podlega ubezpieczeniom społecznym, chyba że taka osoba wykonuje dzieło na rzecz własnego pracodawcy (czyli jest już zatrudniona w tej firmie na podstawie umowy o pracę). Zasiłek chorobowy zostanie wtedy przyznany najwcześniej od 31. dnia ubezpieczenia.
Działalność gospodarcza. Zasiłek otrzyma także osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą, jeśli jest ubezpieczona dobrowolnie - zanim otrzyma świadczenie, musi jednak podlegać nieprzerwanie przez okres 90 dni pod ubezpieczeniu chorobowemu. Na czas choroby przedsiębiorca może zdecydować się na zawieszenie działalności gospodarczej.
Zasadniczo przedsiębiorca, który chce zaprzestać działalności, powinien złożyć wniosek CEIDG-1 do urzędu gminy lub miasta, a zawieszenie działalności może trwać minimum 30 dni, a maksymalnie - 24 miesiące. Jednak w przypadku zawieszenia działalności w czasie choroby nie ma obowiązku informowania o tym fakcie ani gminy, ani urzędu skarbowego, ani ZUS - Zakład sam przekaże informacje o wystawieniu zaświadczenia lekarskiego i wyrejestrowaniu do gminy lub miasta.
Przez okres zawieszenia przedsiębiorca nie ma obowiązku opłacania składek do ZUS, aż do dnia poprzedzającego dzień wznowienia działalności gospodarczej. W tym wypadku ustanie tytułu ubezpieczenie chorobowego w związku z zawieszeniem działalności nie powoduje utraty uprawnień do otrzymywania zasiłku z ZUS.
Przedsiębiorca może także starać się o zasiłek chorobowy po zawieszeniu działalności gospodarczej (standardowe zawieszenie ze złożeniem wniosku CEIDG-1), ale wtedy wykonywanie działalności musi zostać wstrzymane na minimum 30 dni, a następnie wznowione.
Ponadto przedsiębiorca musi zachorować na okres nie krótszy niż 30 dni, przy czym niezdolność do pracy powinna wystąpić w ciągu 14 dni od dnia ustania tytułu do ubezpieczenia chorobowego.