Od czasu do czasu podejmuję współpracę z gminą (jestem sołtyską) i dostaję za to drobne kwoty – najczęściej zlecenie na 200 zł – pisze pani Monika. Moje pytanie brzmi: czy z tak małej kwoty muszą być potrącane składki na ubezpieczenie społeczne, a podatek rozliczany w formie ryczałtowej, i czy rzeczywiście zleceń takich nie uwzględniam w zeznaniu rocznym PIT.
Nie ma znaczenia wysokość kwoty, na którą wystawione jest zlecenie, lecz to, w ilu miejscach jest się zatrudnionym. Osoby zarabiające na zlecenia nieprzekraczające 200 zł, jeśli jest to ich jedyne zatrudnienie, mają obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (składka emerytalna, rentowa i wypadkowa), jak i składkę na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne. Dobrowolnie płaci się ubezpieczenie chorobowe (wybór zależy od zleceniobiorcy). Z ubezpieczenia społecznego oraz zdrowotnego nie można zrezygnować, tak aby dostawać więcej pieniędzy do ręki. Przepisy na to nie pozwalają.
Zarobki z umowy-zlecenia doliczane są do innych dochodów opodatkowanych według skali podatkowej. Jeżeli jednak umowa-zlecenie z osobą, która nie jest pracownikiem, opiewała na mniej niż 200 zł, to pobierany jest podatek ryczałtowy w wysokości 18 proc. Jest to zgodne z zasadami rozliczania tzw. małych umów od niektórych przychodów z działalności wykonywanej osobiście, które stosuje się właśnie do zleceń zawieranych z administracją państwową albo samorządową.
Rozliczanie ryczałtowe oznacza, że podatek został potrącony przez płatnika, ale na zupełnie innych zasadach niż w przypadku pozostałych zarobków, gdy odprowadzana jest zaliczka na podatek. Różnica polega na tym, że przychód nie jest pomniejszany o koszty uzyskania tego przychodu, a więc cała kwota brutto jest podstawą do opodatkowania. Nie odlicza się też składki na ubezpieczenie zdrowotne. W efekcie osoba pracująca na tego rodzaju zlecenia dostaje mniejszą kwotę do ręki.
Opodatkowanie takich umów ryczałtem oznacza, że pani Monika nie wykazuje już tych zarobków w PIT rocznym, a płatnik nie wystawia informacji podatkowej PIT-11. Zostały one rozliczone w sposób ryczałtowy i nie łączy się ich z innymi dochodami.
Jeśli jednak kolejna umowa z tym samym zleceniodawcą w tym samym miesiącu będzie opiewała na kwotę wyższą niż 200 zł, będzie opodatkowana zgodnie ze skalą podatkową. Tak samo wtedy, gdy czas jej wykonania przekroczy miesiąc.
Pozostaje więc podnieść kwotę zlecenia (np. na 210 zł), wtedy zamiast zryczałtowanego podatku, będzie normalna zaliczka i w ten sposób kwota do wypłaty będzie wyższa.
Podstawa prawna
Art. 13 pkt 2 i 5–9, art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).