Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą na nieruchomości o powierzchni ok. 1,5 ha. Planuję jednak część nieruchomości niewykorzystywanej w działalności podzielić na mniejsze działki i sfinansować doprowadzenie do nich urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych. Nie chodzi tu o przyłącza, a infrastrukturę i urządzenia, które normalnie buduje gmina. Czy mogę odzyskać od gminy poniesione nakłady?
Zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków jest zadaniem własnym gminy. Orzecznictwo sądowe często akcentuje, że zatem to gmina ponosi ekonomiczne (finansowe) skutki realizacji tego zadania własnego (które nakłada na nią art. 3 ust. 1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków; dalej: u.z.z.w.). Podkreśla się przy tym, że realizację tego zadania musi sfinansować z własnego budżetu i od jej uznania zależy, czy obowiązek ten będzie realizowała przez gminny zakład budżetowy czy w inny sposób.
Z kolei z art. 15 ust. 1 u.z.z.w. wynika, że przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest obowiązane zapewnić budowę urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych, ustalonych przez gminę w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, w zakresie uzgodnionym w wieloletnim planie rozwoju i modernizacji, o którym mowa w art. 21 ust. 1 u.z.z.w.. Status takiego przedsiębiorstwa może mieć np. gminna jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, która wykonuje to zadanie. Z tak sformułowanej normy prawnej wywieść również należy, że zasadniczo do wskazanego przedsiębiorstwa należy budowa urządzeń sieciowych.
Natomiast osoba ubiegająca się o przyłączenie nieruchomości do sieci ponosi tylko koszty budowy przyłącza czy studni wodomierzowej oraz pomieszczenia przewidzianego do lokalizacji wodomierza głównego i urządzenia pomiarowego.
Z kolei art. 31 u.z.z.w. stanowi, że osoby, które wybudowały z własnych środków urządzenia wodociągowe i urządzenia kanalizacyjne mogą je przekazywać odpłatnie gminie lub przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu, na warunkach uzgodnionych w umowie.
Przy czym przekazywane urządzenia powinny odpowiadać warunkom technicznym określonym w odrębnych przepisach. Należność za przekazane urządzenia wodociągowe i urządzenia kanalizacyjne może być rozłożona na raty lub uwzględniona w rozliczeniach za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków.
Zatem istnieje prawna możliwość przejęcia przez gminę sieci wodociągowej, wybudowanej przez przedsiębiorcę. Należy jednak zauważyć, że ustawodawca nie obliguje gminy ani wskazanego przedsiębiorstwa wodociągowego do zawarcia umowy.
Jest to pozostawione uznaniu tych podmiotów. Z podanych regulacji wynika nadto, że ustawodawca dopuścił różne formy spłaty nakładów poczynionych przez osobę na budowę urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych, w tym spłatę w ratach lub uwzględnienie tych nakładów w rozliczeniach z ww. podmiotami. Za dopuszczalnością takiego rozwiązania opowiedziano się także w piśmie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Szczecinie z 26 lutego 2020 r. (znak: K.0542.PZ.4.AS.2020, www.szczecin.rio.gov.pl).
Zatem przedsiębiorca ma możliwość odzyskania nakładów poczynionych na budowę urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych bądź od gminy, bądź od przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego. Jednakże wcześniej warunki przekazania tych urządzeń (w tym finansowe) muszą zostać obowiązkowo ujęte w umowie pomiędzy stronami.
Podstawa prawna
• art. 3 ust. 1, art. 15 ust. 1, art. 31 ustawy z 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1437; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 471)