Osoby, które czasowo nie przebywają na terenie Polski, mogą nadal pobierać rentę socjalną - orzekł Trybunał Konstytucyjny.
Wczoraj Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 2 pkt 1 ustawy z 27 czerwca 2003 ro. o rencie socjalnej (Dz.U. nr 135, poz. 1268 z późn. zm.) w zakresie, w jakim uzależnia przyznanie i realizację prawa do takiego wsparcia od wymogu przebywania na terenie Polski, jest niegodny z ustawą zasadniczą.
Sędziowie TK w ten sposób odpowiedzieli na zagadnienie prawne, jakie powstało w czasie rozpatrywania sprawy ubezpieczonej, którą ZUS pozbawił prawa do wypłaty.
Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku, zadając to pytanie, oceniał prawo do renty osoby, która w listopadzie 2009 r. została uznana przez ZUS za całkowicie niezdolną do pracy. Ze względu na to, że niezdolność ta powstała jeszcze przed rozpoczęciem aktywności zawodowej, ZUS przyznał jej prawo do renty socjalnej do listopada 2012 r.
Problem się pojawił, kiedy uprawniona do świadczenia rozpoczęła studia dzienne w Wielkiej Brytanii. Z tego powodu w marcu 2010 r. ZUS wydał decyzję wstrzymującą wypłatę świadczenia.
Zdaniem organu rentowego z zaskarżonego przepisu wynika, że prawo do renty przysługuje wyłącznie osobie, która zamieszkuje i przebywa na terenie Polski. Z kolei ubezpieczona wyjechała na studia za granicę. Tym samym utraciła prawo do wypłat.
Zainteresowana odwołała się od negatywnej dla siebie decyzji ZUS. Zwróciła uwagę, że pomimo przebywania na studiach w Wielkiej Brytanii, na stałe mieszkała w Polsce i z nią wiąże swoją przyszłość. Zwróciła uwagę, że w rodzinnej miejscowości spędza wakacje, święta, ma swój majątek oraz lokuje oszczędności. Pobyt wnioskodawczyni w Polsce ma przerywany charakter, co jest spowodowane wyjazdami na zajęcia.
Sąd I instancji oddalił jej odwołanie. Stwierdził, że warunkiem otrzymania renty rodzinnej jest pobyt na terenie kraju. Sprawa trafiła do sądu II instancji, który zmienił zaskarżony wyrok.
Tym samym przywrócił zainteresowanej prawo do renty socjalnej, poczynając od marca 2010 r. Uzasadniając ten wyrok, sędziowie zwrócili uwagę, że świadczeniobiorczyni, podejmując naukę na zagranicznej uczelni, dąży do zwiększenia swoich szans na znalezienie pracy.
W tej sprawie ZUS złożył kasację do Sądu Najwyższego. Ten po zbadaniu sprawy uchylił zaskarżony wyrok i skierował sprawę do ponownego rozpoznania przez sąd apelacyjny.
Podkreślił, że kwestią sporną jest to, jakie skutki dla wypłaty świadczenia ma podjęcie nauki w innym państwie członkowskim UE oraz związany z tym pobyt na jego terytorium.
W czasie ponownego rozpatrywania sprawy sędziowie sądu apelacyjnego uznali za konieczne zbadanie wspomnianych przepisów przez TK. Okazało się, że wątpliwości II instancji podzielił także TK.
Zdaniem prof. Andrzeja Wróbla, sędziego sprawozdawcy w tej sprawie, nieuzasadnione jest ograniczenie prawa do renty socjalnej osobom, które już spełniły dwa inne warunki – mają obywatelstwo polskie oraz na stałe mieszkają w Polsce.
– Przesłanka przebywania na terenie kraju nie ma w takiej sytuacji uzasadnienia – dodaje prof. Andrzej Wróbel.
Zdaniem TK zachowanie warunku przebywania w Polsce jest nadmiernym obciążeniem ograniczającym osobom niepełnosprawnym prawo do nauki i rehabilitacji.
ORZECZNICTWO
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 25 czerwca 2013 r., sygn. akt P 11/12.