Tylko niecały tysiąc emerytur i rent rodzinnych z około 60 tys. można zidentyfikować jako te przyznane byłym pracownikom aparatu PZPR. Liczne skargi emerytów otrzymujących niskie świadczenia z ZUS spowodowały, że tą sprawą zainteresował się Paweł Szałamacha, poseł PiS.
Ustalił on, że szacunkowa liczba emerytów aparatu PZPR w 2005 r. mogła wynosić 60 tys. Partia zatrudniała nawet 15 tys. osób, których średnie wynagrodzenie wynosiło 150 proc. przeciętnej krajowej.
– Można przyjąć, że właśnie te pensje podano jako podstawę wymiaru – uważa poseł Paweł Szałamacha.
Okazuje się jednak, że Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (MPiPS) ma problemy z ustaleniem nie tylko liczby takich osób, ale także wysokości wypłat. Partyjne świadczenia były bowiem przyznawane na podstawie ustawy z 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. nr 40, poz. 267 z późn. zm.).
Zgodnie z nią na emeryturę można było przejść pięć lat wcześniej (niż wynikało to z wieku), a dodatkowo wypłata była zwiększana o 1,5 proc. podstawy wymiaru za każdy pełny rok pracy na stanowiskach kierowniczych.
Prawo do takiego zwiększenia miały osoby zajmujące kierownicze stanowiska m.in. w naczelnych i wojewódzkich statutowych organach PZPR, ZSL i SD oraz w naczelnych wykonawczych organach tych partii.
Sprawę oceny liczby uprawnionych dodatkowo skomplikował fakt, że na podstawie ustawy z 24 maja 1990 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin oraz ustawy o zmianie niektórych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym (Dz.U. nr 66, poz. 390) osoby, które miały ustalone prawo do partyjnej renty lub emerytury, zostały włączone do systemu powszechnego.
– Mogły ubiegać się o odpowiednie świadczenia na zasadach ogólnych lub te najniższe – wyjaśnia Andrzej Strębski, ekspert emerytalny OPZZ.
MPiPS wskazuje, że zasady weryfikacji miały również zastosowanie do osób, którym przyznano wyższe, niż to wynikało z przepisów, renty lub emerytury za szczególne zasługi w działalności politycznej, społecznej czy gospodarczej. I dopiero świadczenia, które – w ramach weryfikacji – zostały ustalone na zasadach ogólnych, otrzymały oznaczenia symboli takie same, jak pozostałe świadczenia emerytalno-rentowe. Inne oznaczenia wprowadzono wyłącznie wobec obniżonych rent i emerytur. W 2012 r. tych ostatnich ZUS wypłacił tylko 915, zaś rent rodzinnych – 35.
– Nie ma zatem możliwości precyzyjnego ustalenia, jaka liczba świadczeń została przyznana byłym pracownikom aparatu partyjnego lub członkom rodzin pozostałym po tych osobach – dodaje Marek Bucior, wiceminister pracy.