Udzielenie wnioskodawcy pisemnej informacji o braku podstaw do zmiany we wpisie do rejestru jest naruszeniem przepisów, bo takie pismo nie gwarantuje stronie prawa do obrony swoich uprawnień.
Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Gliwicach, który rozstrzygał spór między właścicielką prywatnego żłobka i gminą. Skarżąca zwróciła się do samorządu o zmianę danych dotyczących jej placówki, które są umieszczone w prowadzonym przez niego rejestrze. Modyfikacja miała dotyczyć zwiększonej z 27 do 33 liczby miejsc w żłobku. Po otrzymaniu wniosku gmina skierowała do właścicielki pismo, w którym zobowiązywała ją do przedstawienia opinii sanepidu i straży pożarnej, wskazujących, czy lokal spełnia warunki do zapewnienia pobytu takiej liczbie podopiecznych. Skarżąca uzupełniła więc wniosek o te dokumenty, ale w związku z tym, że opinia sanepidu nie określała maksymalnej liczby mogących przebywać w żłobku dzieci, gmina sama wystąpiła do inspekcji o ustosunkowanie się do tej kwestii. Z odpowiedzi uzyskanej przez samorząd wynikało, że brak jest podstaw do zwiększenia liczby dzieci (ze względu na niespełnienie przez lokal kryteriów powierzchniowych) w placówce i dlatego gmina zawiadomiła pismem skarżącą o braku możliwości dokonania zmiany wpisu w rejestrze.
Właścicielka żłobka ponownie złożyła wniosek o modyfikacje danych i jednocześnie drugi, w którym ubiegała się o przyznanie dotacji celowej z budżetu gminy na 33 podopiecznych. Jednak gmina po raz kolejny poinformowała ją pismem o braku podstaw do zwiększenia liczby miejsc w żłobku i wprowadzenia zmian w rejestrze.
Skarżąca postanowiła więc odwołać się do WSA w Gliwicach. Ten zaś przyznał jej rację i orzekł o bezskuteczności czynności gminy. Stwierdził, że wydanie wyroku w tej sprawie wymagało rozstrzygnięcia, czym jest odmowa dokonania zmiany w rejestrze oraz czy i jakie środki odwoławcze od niej przysługują. WSA przywołał przepisy ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat trzech (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 157 ze zm.) i wskazał, że ustawodawca jedynie w przypadku odmowy wpisu do rejestru oraz wykreślenia z niego żłobka lub klubu dziecięcego zdecydował, że rozstrzygnięcie ma mieć formę decyzji. Nie określił natomiast wprost, w jakiej procesowej formie organ odmawia dokonania zmian we wpisie.
Zdaniem WSA niewątpliwie zarówno wpis, jak i odmowa jego dokonania bądź wprowadzenia w nim zmian dotyczą jednej sfery uprawnień podmiotu prawa publicznego, czyli wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, oraz podmiotu prowadzącego żłobek, który może otrzymać na każde dziecko objęte opieką dotację z budżetu gminy. Dlatego w ocenie sądu sama istota odmowy wpisu oraz wykreślenia placówki z rejestru w formie decyzji przesądza o potrzebie wydania, jej również w sprawie odmowy dokonania w nim zmian.
Sąd stwierdził też, że w rozpoznawanej sprawie nie doszło do dokonania czynności materialno-technicznej – modyfikacji w rejestrze, lecz przeciwnie – odmowy jej dokonania. Ta druga sytuacja ma zupełnie inne konsekwencje dla strony, bo wiąże się z nieuwzględnieniem jej wniosku i powoduje, że nie nabywa prawa do objęcia opieką w żłobku większej liczby dzieci. W konsekwencji sama pisemna informacja przekazana wnioskodawcy, że nie będzie zmiany wpisu w rejestrze, jest niewystarczająca. Takie rozstrzygnięcie nie gwarantuje bowiem stronie prawa do obrony swoich praw. Jednocześnie zasada domniemania załatwiania spraw w formie decyzji była wielokrotnie przyjmowana w orzecznictwie sądowym, jak ta, która daje jednostce prawo do tego, aby jej roszczenia i wnioski były rozpatrywane w ramach przyjętej procedury.
ORZECZNICTWO
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 26 maja 2017 r., sygn. akt III SA/GL 110/17.
