Obowiązek znajomości języka oraz uzyskania promesy od przyszłego pracodawcy – to nowe wymogi wobec lekarzy z zagranicy, które zamierza wprowadzić resort zdrowia.
Takie rozwiązania przewiduje projekt nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw, którego konsultacje właśnie dobiegają końca. Przypomnijmy, że jest to kompleksowa nowelizacja modyfikująca 28 ustaw regulujących ochronę zdrowia w Polsce (o części z nich pisaliśmy m.in. w tekście „Zmiany w rozliczaniu kontraktów dobre nie dla wszystkich”, DGP nr 253/2021).
Oświadczenie czy sprawdzenie?
Projekt nowelizuje m.in. ustawę z 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 790 ze zm.) w zakresie tzw. uproszczonej ścieżki kształcenia lekarzy z zagranicy. Przypomnijmy w ubiegłym roku wprowadzono dwa tryby uznawania kwalifikacji lekarzy, którzy ukończyli studia poza Unią Europejską, z pominięciem obowiązku nostryfikacji dyplomów, czyli tryb warunkowy i uproszczony tryb warunkowy. Pierwszy z nich dotyczy lekarzy, którzy mają tytuł specjalisty i chcą wykonywać zadania w konkretnej lecznicy, przez określony z góry czas. Wydanie ograniczonego prawa wykonywania zawodu jest obwarowane wieloma warunkami, m.in. złożeniem oświadczenia o znajomości języka polskiego, zaświadczenia od podmiotu zatrudniającego z wyliczonym zakresem zadań powierzanych cudzoziemcowi oraz wykazaniem stanu zdrowia umożliwiającego pracę. Z kolei uproszczony tryb warunkowy dotyczy lekarzy spoza Unii gotowych pracować wyłącznie w okresie epidemii (docelowo na oddziałach covidowych). W ich przypadku konieczne jest (oprócz przedłożenia dyplomu) udowodnienie tylko pełnej zdolności do czynności prawnej, nienagannej etyki pracy oraz posiadania wystarczającego do wykonywania swoich zadań stanu zdrowia.
Nowelizacja wprowadza zmiany w trybie uproszczonym – cudzoziemcy chcący skorzystać z najkrótszej ścieżki będą również musieli złożyć oświadczenie o znajomości języka.
Przypomnijmy, że na tym tle wywiązał się spór pomiędzy resortem zdrowia a samorządem lekarskim, który wydaje prawa wykonywania zawodu (PWZ) cudzoziemcom chcącym podjąć u nas pracę. Od wejścia w życie przepisów Naczelna Rada Lekarska argumentowała, że w przypadku każdego lekarza spoza Polski weryfikacja znajomości języka jest podstawowym warunkiem zapewnienia bezpieczeństwa pacjentom. Co więcej, próbowała własnoręcznie „uszczelnić” system przyznawania ograniczonego PWZ w trybie uproszczonym poprzez dodanie w ramach wewnętrznych przepisów wymogu przedłożenia dokumentu poświadczającego znajomość języka. Sprawa trafiła do Sądu Najwyższego, który 29 grudnia ubiegłego roku uchylił – na wniosek resortu – uchwałę NRL, uznając, że zbytnio modyfikuje ona przepisy ustawowe.
Wprowadzaną teraz zmianę samorząd lekarski ocenia zatem pozytywnie, jednoczenie podkreślając, że jest spóźniona. W toku konsultacji NRL zwróciła też uwagę, że obowiązek złożenia oświadczenia nie rozwiązuje problemu weryfikacji umiejętności komunikacji po polsku. – Oczywiste jest, że przesłanką wydania decyzji ministra zdrowia oraz uchwały okręgowej rady lekarskiej jest znajomość języka polskiego, a nie złożenie w tym zakresie oświadczenia – wskazuje NRL. W zamian proponuje wprowadzenie (oprócz oświadczenia, w którym cudzoziemiec poświadcza, że zna język polski w wystarczającym stopniu) możliwości sprawdzenia tych umiejętności przez ministra bądź izby – zarówno w przypadku zaistnienia wątpliwości, jak i w sytuacji, w której zawnioskuje o to sam obcokrajowiec.
Promesa – tak, wchodzenie w buty innych służb – nie
To jednak nie koniec zmian w regulacjach dotyczących lekarzy spoza UE. Bowiem zgodnie z projektem osoba chcąca skorzystać z uproszczonego trybu warunkowego będzie musiała dodatkowo uzyskać od przyszłego pracodawcy promesę zatrudnienia na konkretnym oddziale covidowym. To rozwiązanie zdaniem autorów projektu ma zabezpieczać przed sytuacją, w której osób chętnych do pracy przy zwalczaniu COVID-19 będzie więcej niż miejsc.
Poza tym okręgowe izby lekarskie będą zwolnione z konieczności weryfikacji prawa pobytu cudzoziemca spoza UE. Jak czytamy w uzasadnieniu, weryfikacja legalności pobytu cudzoziemców należy do innych wyspecjalizowanych służb (np. Straży Granicznej). Autorzy projektu zwracają również uwagę, że dotychczas samorządy lekarskie przyznawały prawo wykonywania zawodu na czas równy okresowi, na który cudzoziemiec posiadał prawo pobytu na terytorium RP. Powodowało to wiele problemów np. w sytuacji, gdy obcokrajowiec chciał rozpocząć szkolenie specjalizacyjne lub staż, który trwał dłużej niż jego prawo pobytu. Zmiana przepisów ma pomóc rozwiązać te problemy. Zgodnie z zaproponowanymi w projekcie regulacjami w przypadku stażu lub specjalizacji prawo wykonywania zawodu będzie przyznawane na okres nie krótszy niż okres ich realizacji.
Etap legislacyjny
Projekt nowelizacji w trakcie konsultacji
