Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Świadczenie rehabilitacyjne wypłacane przez ZUS ma na celu dostarczenie środków utrzymania ubezpieczonemu w czasie po zakończeniu pobierania zasiłku chorobowego do dnia odzyskania zdolności do pracy. Dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza musi jednak rokować odzyskanie zdolności do pracy. Przy czym warunkami uzyskania tego świadczenia są:
- wyczerpanie zasiłku chorobowego (182 lub 270 dni),
- nadal występująca niezdolność do pracy,
- rokowanie odzyskania zdolności do pracy w wyniku dalszego leczenia lub rehabilitacji leczniczej.
Wyzdrowienie możliwe
Kluczową przesłanką przysługiwania świadczenia rehabilitacyjnego jest ustalenie, że dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Natomiast nie jest konieczne stwierdzenie, że nastąpi to w terminie 12 miesięcy od daty wyczerpania zasiłku chorobowego. Zwracał na to uwagę Sąd Najwyższy w uchwale z 2 lutego 2016 r., sygn. akt III UZP 16/15. Także w wyroku z 31 stycznia 2017 r., sygn. akt II UK 644/15, podkreślono, że dla uzyskania tego świadczenia konieczne jest, aby po wyczerpaniu prawa do zasiłku chorobowego, to znaczy po upływie maksymalnego terminu jego pobierania, nadal (czyli bez przerwy, ciągle) występowała niezdolność do pracy oraz żeby istniały rokowania odzyskania zdolności do pracy w następstwie procesu leczenia lub rehabilitacji leczniczej. Nie trzeba jednak określać terminu, w którym ma nastąpić odzyskanie zdolności do pracy.
Do uznania, że warunek ten jest spełniony, wystarcza więc jedynie to, że istnieją nadzieje na odzyskanie zdolności do pracy. Termin 12 miesięcy wyznacza natomiast art. 18 ust. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa), który jednak nie jest przepisem określającym warunki nabycia prawa do świadczenia rehabilitacyjnego. Wyznacza on jedynie maksymalny termin wypłaty tego świadczenia. Wadliwa więc byłaby decyzja ZUS odmawiająca przyznania świadczenia rehabilitacyjnego tylko z tego powodu, że ubezpieczony rokuje odzyskanie zdolności do pracy po upływie 12 miesięcy od daty wyczerpania zasiłku chorobowego.
Nie można również odmówić prawa do świadczenia, jeśli określenie daty powrotu do zdrowia nie jest możliwe. Jedną z przesłanek prawa do świadczenia rehabilitacyjnego jest bowiem samo rokowanie odzyskania zdolności do pracy – bez względu na przewidywania (z natury rzeczy mające charakter hipotetyczny) daty wystąpienia tego stanu.
Poprawy raczej nie będzie
Rokowanie odzyskania zdolności do pracy jest podstawową kwestią braną pod uwagę przy ustaleniu tego, czy ubezpieczonemu przysługuje świadczenie rehabilitacyjnego czy też renta z tytułu niezdolności do pracy. Renta przysługuje bowiem w przypadku, gdy to rokowanie jest negatywne. Zgodnie bowiem z art. 57 ust. 1 w związku z art. 12 ust. 1 ustawy o emeryturach i renach z FUS warunkiem przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy jest utrata zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i brak rokowań odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Zatem, jeśli ubezpieczony rokuje odzyskanie zdolności do pracy, to nie spełniał przesłanek uzyskania prawa do renty. Zwracał na to uwagę Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 1 grudnia 2016 r., sygn. akt III AUa 1368/16.
Nie dla każdego
Nie zawsze jednak spełnienie przesłanek dotyczących zdrowia pozwoli na uzyskanie świadczenia rehabilitacyjnego. Zgodnie z przepisami ustawy zasiłkowej nie przysługuje ono m.in. osobie uprawnionej do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz urlopu dla poratowania zdrowia. Potwierdza to orzecznictwo sądowe. W wyroku Sądu Najwyższego z 25 maja 2017 r., sygn. akt III UK 121/16, podkreślono, że „osobą uprawnioną do emerytury w rozumieniu powołanego przepisu jest osoba, która spełnia wszystkie przesłanki nabycia prawa do tego świadczenia i której prawo do emerytury zostało ustalone decyzją organu rentowego, nawet jeśli prawo to uległo zawieszeniu z powodu kontynuowania zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy bez rozwiązania stosunku pracy”. Także Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 25 kwietnia 2017 r., sygn. akt P 34/15, stwierdził, że „art. 18 ust. 7 ustawy zasiłkowej w zakresie, w jakim uniemożliwia przyznanie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego ubezpieczonemu mającemu ustalone decyzją organu rentowego prawo do emerytury, której wypłata została zawieszona z powodu kontynuowania zatrudnienia, jest zgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji RP”.
Ponowne zatrudnienie
Na koniec trzeba wspomnieć, że pracodawca, który zwolnił pracownika bez wypowiedzenia z powodu jego długotrwałej choroby, musi zatrudnić go ponownie, gdy odzyska on zdolność do pracy po wykorzystaniu świadczenia rehabilitacyjnego. Warunkiem jest posiadanie przez firmę wolnych etatów. Obowiązek ponownego zatrudnienia dotyczy pracownika, który zgłosi swój powrót do pracodawcy niezwłocznie po wyczerpaniu tego świadczenia, choćby nastąpiło to po upływie sześciu miesięcy od rozwiązania stosunku pracy. Wynika to z art. 20 ustawy zasiłkowej, który stanowi rozszerzenie uprawnienia wynikającego z art. 53 par. 5 kodeksu pracy.
WAŻNE Uprawnienie do świadczenia rehabilitacyjnego nie jest uzależnione od istnienia tej samej choroby po wyczerpaniu zasiłku chorobowego, lecz od dalszego nieprzerwanego występowania niezdolności do pracy, spowodowanej tą samą lub inną chorobą albo kilkoma współistniejącymi chorobami. Ubezpieczony w czasie korzystania z zasiłku może zapaść na inną niż dotychczas chorobę i na tej podstawie uzyskać świadczenie rehabilitacyjne.
Podstawa prawna
Art. 18 i art. 22 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1368 ze zm.).
Art. 57 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1270 ze zm.).
