Subskrybuj nas na Youtube
15 października wchodzi w życie część przepisów nowelizujących specustawę o COVID-19 dotyczących zwolnienia ze składek, świadczenia postojowego oraz dodatkowego świadczenia postojowego, co oznacza, że od tego dnia będzie można składać wnioski o te formy pomocy.
Wsparcie będzie przysługiwać przede wszystkim przedsiębiorcom działającym w branży turystycznej. Pomoc nie będzie dostępna dla wszystkich firm z tej branży, ale niektórzy uzyskają ją podwójnie. Zwolnienie ze składek będzie przysługiwało za okres od lipca do września tego roku. Aby je uzyskać, konieczne będzie wykazanie spadku przychodu wobec poprzedniego roku. Wnioski o zwolnienie można składać do 30 listopada 2020 r. Ponadto rozszerzony zostanie krąg uprawnionych do świadczenia postojowego o tych pilotów i przewodników turystycznych, którzy dotychczas nie pobrali go trzykrotnie, bo nie spełniali warunków. Nowelizacja przyzna także prawo do dodatkowego świadczenia postojowego – będzie ono przysługiwać w odniesieniu do tych rodzajów działalności, które są szczególnie dotknięte skutkami epidemii. W obu przypadkach będzie ono w wysokości równej dotychczasowemu świadczeniu, a więc 80 proc. minimalnego wynagrodzenia. Wnioski o oba rodzaje świadczeń postojowych, tak jak dotychczas, mogą być składane do ZUS wyłącznie w formie elektronicznej i najpóźniej w terminie trzech miesięcy od miesiąca, w którym został zniesiony stan epidemii.
I. ZWOLNIENIE ZE SKŁADEK
▶ Prowadzę działalność różnego rodzaju – handlową, turystyczną. Czy mam prawo do pomocy z tarczy turystycznej?
Nie ma tu znaczenia liczba wpisanych PKD, ale rodzaj działalności przeważającej. Ustala się ją zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu Rady Ministrów z 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (Dz.U. nr 251, poz. 1885; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1249). Zgodnie z nimi jest to działalność mająca największy udział wskaźnika (np. wartość dodana, produkcja brutto, wartość sprzedaży, wielkość zatrudnienia lub wynagrodzeń) charakteryzującego działalność danej jednostki. Rodzaj działalności przeważającej stwierdza sam przedsiębiorca, składając wniosek o dany rodzaj pomocy wraz z odpowiednim oświadczeniem pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Trzeba jednak pamiętać, że ZUS może w przyszłości skontrolować prawidłowość oświadczenia.
▶ Ile rodzajów pomocy można uzyskać? Czy zwolnienie ze składek wykluczy pobranie świadczenia postojowego?
Nie. Wszystko zależy od rodzaju wykonywanej działalności przeważającej. W przypadku zwolnienia ze składek będą do niej uprawnieni wykonujący działalność oznaczoną kodami: 49.39.Z, 55.10.Z, 77.39.Z, 79.11.A, 79.90.A, 82.30.Z, 90.01.Z, 90.02.Z, 93.29.A, 93.29.B, 93.29.Z. Prawo do świadczenia postojowego otrzymali natomiast przedsiębiorcy wykonujący działalność oznaczoną kodami: 79.11.A, 79.90.A, a do dodatkowego świadczenia postojowego przedsiębiorcy wykonujący działalność oznaczoną kodami: 49.39.Z, 77.39.Z, 90.01.Z, 90.02.Z, 93.29.A, 93.29.B, 93.29.Z. Jak widać, można łączyć zwolnienie ze składek ze świadczeniem postojowym albo dodatkowym świadczeniem postojowym. Nie jest natomiast możliwe pobranie jednocześnie świadczenia postojowego (przyznanego na podstawie nowych warunków) i dodatkowego świadczenia postojowego, bo przewidziano je dla przedsiębiorców prowadzących różne rodzaje przeważających działalności.
▶ Jaki rodzaj płatników będzie mógł skorzystać ze zwolnienia ze składek?
Artykuł 31zo ust. 8 ustawy o specustawy o COVID-19, który wejdzie w życie 15 października, posługuje się jedynie wyrażeniem „płatnik składek”. Nie zawęża tej grupy np. do przedsiębiorców zgłaszających do ubezpieczeń określoną liczbę osób. Można więc stwierdzić, że zwolnienie przysługuje bez względu na liczbę osób zgłaszanych do ubezpieczenia.
▶ Jakie są warunki zwolnienia ze składek?
Płatnik będzie miał prawo do zwolnienia, jeżeli:
- był zgłoszony jako płatnik składek do 30 czerwca 2020 r.;
- przychód (w rozumieniu przepisów podatkowych) z działalności relewantnej dla zwolnienia, uzyskany w pierwszym miesiącu kalendarzowym, za który składany jest wniosek o zwolnienie z opłacania składek, był niższy co najmniej o 75 proc. w stosunku do przychodu uzyskanego w tym samym miesiącu kalendarzowym w 2019 r.;
- złoży deklaracje rozliczeniowe lub imienne raporty miesięczne należne za lipiec, sierpień, wrzesień 2020 r. do 31 października 2020 r., chyba że jest zwolniony z obowiązku ich składania.
Jak widać, w przypadku zwolnienia ze składek dla branży turystycznej nie ma limitów przychodu, tak jak to było w przypadku zwolnienia za okres od marca do września, przysługującego płatnikom bez względu na branżę.
Tabela. Kto może skorzystać z tarczy – rodzaje działalności według kodów PKD ©℗
| PKD | Rodzaj działalności |
| Świadczenie postojowe | |
| 79.90.A | Działalność pilotów wycieczek i przewodników turystycznych |
| Dodatkowe świadczenie postojowe | |
| 49.39.Z | Pozostały transport lądowy pasażerski, gdzie indziej niesklasyfikowany |
| 77.39.Z | Wynajem i dzierżawa pozostałych maszyn, urządzeń oraz dóbr materialnych, gdzie indziej niesklasyfikowana |
| 79.11.A | Działalność agentów turystycznych |
| 90.01.Z | Działalność związana z wystawianiem przedstawień artystycznych |
| 90.02.Z | Działalność wspomagająca wystawianie przedstawień artystycznych |
| 93.29.A | Działalność pokojów zagadek, domów strachu, miejsc do tańczenia i w zakresie innych form rozrywki lub rekreacji organizowanych w pomieszczeniach lub w innych miejscach o zamkniętej przestrzeni |
| 93.29.B | Pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna, gdzie indziej niesklasyfikowana |
| 93.29.Z | Pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna |
| Zwolnienie ze składek | |
| 49.39.Z | Pozostały transport lądowy pasażerski, gdzie indziej niesklasyfikowany |
| 55.10.Z | Hotele i podobne obiekty zakwaterowania |
| 77.39.Z | Wynajem i dzierżawa pozostałych maszyn, urządzeń oraz dóbr materialnych, gdzie indziej niesklasyfikowana |
| 79.11.A | Działalność agentów turystycznych |
| 79.90.A | Działalność pilotów wycieczek i przewodników turystycznych |
| 82.30.Z | Działalność związana z organizacją targów, wystaw i kongresów |
| 90.01.Z | Działalność związana z wystawianiem przedstawień artystycznych |
| 90.02.Z | Działalność wspomagająca wystawianie przedstawień artystycznych |
| 93.29.A | Działalność pokojów zagadek, domów strachu, miejsc do tańczenia i w zakresie innych form rozrywki lub rekreacji organizowanych w pomieszczeniach lub w innych miejscach o zamkniętej przestrzeni |
| 93.29.B | Pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna, gdzie indziej niesklasyfikowana |
| 93.29.Z | Pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna |
Ministerstwo Rozwoju zwraca jednak uwagę na różnice, w przypadku gdy wniosek jest składany za kilka miesięcy i gdy składa się go za jeden miesiąc. W tym pierwszym przypadku trzeba wykazać spadek przychodów o 75 proc. w pierwszym miesiącu, który jest w owym wniosku wskazywany. Jeśli wniosek dotyczy np. lipca, sierpnia i września, to wówczas trzeba wykazać spadek przychodów w lipcu w stosunku do lipca ub.r. Sytuacja jest zgoła odmienna, gdy składamy osobne wnioski za każdy miesiąc. Wówczas trzeba wykazać spadki w każdym miesiącu w porównaniu do analogicznego miesiąca roku poprzedniego, a więc: jeżeli wniosek dotyczy sierpnia – trzeba wykazać spadek w stosunku do sierpnia ub.r., a we wniosku dotyczącym września – w stosunku do września ub.r.
▶ Czy aby spełnić warunek zwolnienia ze składek, trzeba było prowadzić działalność w 2019 r.?
Biorąc pod uwagę brzmienie przepisów, należy stwierdzić że nieprowadzenie działalności w 2019 r. uniemożliwi skorzystanie ze zwolnienia, bo nie będzie możliwe wykazanie spadku przychodu. Wystąpiliśmy jednak do ZUS o potwierdzenie tej interpretacji.
ii. świadczenie postojowe
▶ Jakie są warunki otrzymania świadczenia postojowego? Jakie są różnice w stosunku do już obowiązującego prawa do świadczenia postojowego?
Świadczenie postojowe przyznawane w związku z wejściem w życie 15 października art. 15zq ust. 6 i 7 jest w zasadzie tym samym świadczeniem, co dotychczas przysługujące. Wypłaca się je jednak na nieco innych zasadach oraz, co ważne, jest przeznaczone jedynie dla przedsiębiorców, a nie dla zleceniobiorców.
Dotychczasowe przepisy pozwalają na otrzymanie świadczenia osobie, która:
- rozpoczęła prowadzenie działalności przed 1 kwietnia 2020 r., nie zawiesiła prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, a przychód z jej prowadzenia, uzyskany w miesiącu składania wniosku o świadczenie, był o co najmniej 15 proc. niższy niż w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku, albo
- zawiesiła prowadzenie działalności gospodarczej po 31 stycznia 2020 r.
W obu przypadkach warunkiem było niepodleganie ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu, chyba że było nim prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej.
Kolejnymi warunkami było:
- zamieszkiwanie na terenie Polski, posiadanie obywatelstwa polskiego lub państwa UE, państwa EFTA, Konfederacji Szwajcarskiej lub, w razie ich braku, legalne przebywanie na terenie Polski;
- odnotowanie przestoju w prowadzeniu tej działalności gospodarczej w następstwie wystąpienia COVID-19.
Wnioski o to świadczenie wciąż można składać, ponieważ termin upłynie dopiero po trzech miesiącach od zakończenia stanu epidemii, który to stan wciąż trwa. Oczywiście wniosku nie mogą już złożyć osoby, które pobrały świadczenie trzykrotnie.
Nowe przepisy zmieniają warunki otrzymania świadczenia postojowego dla agentów i przewodników turystycznych. Jednak ci z nich, którzy spełniali warunki dotychczasowe i trzykrotnie pobrali już świadczenie, na nowych przepisach nie skorzystają. Świadczenie na nowych zasadach jest przeznaczone dla tych agentów, którzy na dzień złożenia wniosku jako rodzaj przeważającej działalności prowadzili działalność oznaczoną kodem 79.ll.A. Trzeba oczywiście spełniać warunki dotyczące miejsca zamieszkania, obywatelstwa i przestoju, jak również niepodlegania ubezpieczeniom emerytalno-rentowym z innego tytułu (z wyjątkiem jednego tytułu w postaci prowadzenia pozarolniczej działalności), ale nie trzeba wykazywać spadku przychodu o 15 proc. w stosunku do miesiąca poprzedniego.
Nieco inne warunki dotyczą przewodników turystycznych (kod 79.90.A). W ich przypadku nie tylko ważny będzie rodzaj przeważającej działalności, lecz także:
- zawieszenie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej po 31 sierpnia 2019 r.,
- sezonowy charakter działalności, która w 2019 r. była wykonywana przez okres nie dłuższy niż 9 miesięcy.
Do nich także będą miały zastosowanie warunki dotyczące miejsca zamieszkania, obywatelstwa i przestoju w prowadzeniu działalności, jak również niepodlegania ubezpieczeniom emerytalno-rentowym z innego tytułu (z wyjątkiem prowadzenia pozarolniczej działalności), ale tu również nie trzeba wykazywać spadku przychodu o 15 proc. w stosunku do miesiąca poprzedniego.
▶ Ile razy można otrzymać świadczenie postojowe na nowych zasadach?
Nie uległ zmianie art. 15zua specustawy o COVID-19, zgodnie z którym świadczenie postojowe można pobrać nie więcej niż trzykrotnie. Podobnie ZUS informuje na swojej stronie internetowej.
▶ Na jakich zasadach można otrzymać dodatkowe świadczenie postojowe?
Dodatkowe świadczenie będzie przysługiwało tym przedsiębiorcom, którzy jako rodzaj przeważającej działalności prowadzą działalność oznaczoną kodem: 49.39.Z, 77.39.Z, 90.01.Z, 90.02.Z, 93.29.A, 93.29.B, 93.29.Z. Otrzymają oni dodatkowe świadczenie postojowe, jeśli spełniają następujące warunki:
- skorzystali przynajmniej raz ze świadczenia postojowego w trybie art. 15zs lub art. 15zua specustawy o COVID-19,
- przychód z ww. działalności uzyskany w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku, był niższy co najmniej o 75 proc. w stosunku do przychodu uzyskanego w tym samym miesiącu kalendarzowym w 2019 r.
▶ Czy dodatkowe świadczenie postojowe może otrzymać osoba, która nie prowadziła działalności w 2019 r.?
Podobnie jak w przypadku zwolnienia ze składek należy uznać, że nie będzie to możliwe – co wynika z literalnego brzmienia nowych przepisów. Trzeba wykazać bowiem spadek przychodu wobec analogicznych miesięcy 2019 r. Skoro więc przedsiębiorca nie prowadził wtedy działalności, nie będzie również możliwe wykazanie spadku, a tym samym spełnienie jednej z przesłanek do uzyskania świadczenia.
▶ Ile razy można otrzymać dodatkowe świadczenie postojowe?
Zgodnie z art. 15zs1 ust. 4 specustawy o COVID-19, który wejdzie w życie 15 października do dodatkowego świadczenia stosuje się odpowiednio art. 15zua. A to oznacza, że dodatkowe świadczenie postojowe może być przyznane maksymalnie trzykrotnie. Pierwszy raz przyznawane jest na podstawie oświadczenia dotyczącego m.in. wspomnianego wyżej spadku przychodu wobec 2019 r. Wypłata po raz drugi i trzeci wymaga od przedsiębiorcy złożenia wniosku zawierającego oświadczenie, że jego sytuacja materialna się nie poprawiła.
▶ Jakich formalności trzeba dopełnić, aby otrzymać dodatkowe świadczenie postojowe?
Należy złożyć odpowiedni wniosek, co jest możliwe wyłącznie drogą elektroniczną poprzez profil na PUE ZUS. Należy przy tym złożyć oświadczenia: o rodzaju przeważającej działalności oraz potwierdzające, że przychód z działalności uzyskany w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku był niższy co najmniej o 75 proc. w stosunku do przychodu uzyskanego w tym samym miesiącu kalendarzowym w 2019 r. Oświadczenia te składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. W każdym z nich zawiera się klauzulę następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. ©℗
Trzeba zaznaczyć, że na podpis prezydenta czeka kolejna zmiana specustawy. Jeśli prezydent ją podpisze, to agenci będą uprawnieni do dodatkowego świadczenia postojowego. W treści powyższych pytań i odpowiedzi nie uwzględniono jednak jeszcze tych zmian.
Wyjaśnienia Ministerstwa Rozwoju z 7 października 2020 r. w sprawie pomocy realizowanej przez ZUS wydane dla DGP
Czy w przypadku zwolnień ze składek ZUS wniosek należy złożyć za cały okres, czy można za część, np. za sierpień i wrzesień, bez lipca?
To płatnik decyduje, za które miesiące chce skorzystać ze zwolnienia. Nie mogą to być jednak inne miesiące, niż przewiduje ustawa (tj. lipiec, sierpień lub wrzesień).
Czy zwolnienie z ZUS obowiązuje, jeśli podmiot ma wiodącą działalność z PKD 79.12 – czyli organizator, ale ma też wpisaną PKD 79.11 – czyli agent (tj. firma jest i organizatorem, i agentem). Czy w takiej sytuacji może ubiegać się też o zwolnienie ze składek ZUS?
Ustawa wprost wskazuje rodzaj przeważającej działalności (poprzez enumeratywne wskazanie kodów PKD) uprawniającej do zwolnienia z obowiązku opłacenia składek za lipiec, sierpień i wrzesień. Zwolnienie jest przewidziane, w przypadku gdy wiodąca (przeważająca) będzie działalność z PKD 79.11.A.
Co należy zrobić, aby odzyskać już wcześniej zapłacone składki do ZUS w związku ze zwolnieniem z obowiązku ich opłacenia?
Płatnik, który zapłacił składki, a następnie skorzystał za ten okres ze zwolnienia z obowiązku ich opłacenia, musi złożyć do ZUS wniosek o zwrot nadpłaty, jeżeli nie chce skorzystać z zaliczenia zwolnionych środków na składki za kolejny okres rozliczeniowy. Ważny jednak będzie stan rozliczeń konta płatnika na dzień rozpatrywania wniosku (ZUS ma na to 30 dni). Zwrot nastąpi, jeżeli na koncie będzie nadpłata.
Jakie miesiące należy wskazać przy wyliczaniu spadku przychodu do dodatkowego świadczenia postojowego?
Osobie, która skorzystała z dotychczasowego świadczenia postojowego, przysługuje prawo do dodatkowego świadczenia postojowego, jeżeli przychód z jej działalności uzyskany w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku był niższy co najmniej o 75 proc. w stosunku do przychodu uzyskanego w tym samym miesiącu kalendarzowym w 2019 r.
Podstawa prawna
•ustawa 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. poz. 374; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1639) – w brzmieniu obowiązującym od 15 października 2020 r.
