ikona lupy />
Jacek Kapica / Newspix
Wielogodzinne oczekiwanie w kilku czy kilkunastokilometrowych kolejkach przed granicą na odprawę celną? Dla tych, którzy nauczyli się korzystać z uruchomionego niedawno internetowego systemu elektronicznej rezerwacji odprawy granicznej dla samochodów ciężarowych o nazwie eBooking TRUCK, to już przeszłość.
Wystarczy, że kierowca z góry będzie wiedział, o której godzinie planuje dotarcie do granicy. On lub inny pracownik w firmie będzie mógł zarezerwować poprzez platformę internetową https://puesc.gov.pl/web/puesc/ebt wybrany termin granicznej obsługi wywozowej. I to nawet z 30-dniowym wyprzedzeniem.
Szkopuł tylko w tym, że na razie ten luksus nieoczekiwania w kolejkach dotyczy jedynie dwóch przejść. W ramach testów od 5 października usługa jest dostępna w oddziałach celnych granicznych w Koroszczynie (granica z Białorusią) i Grzechotkach (granica z Federacją Rosyjską, obwód kaliningradzki). Resort finansów zapowiada po fazach testów dalsze rozszerzenia. Jeżeli testy wypadną pomyślnie. Ale o to nie ma co się martwić. Po ponad trzech tygodniach funkcjonowania szef służby celnej Jacek Kapica jest zadowolony z efektów.
Skorzystanie z systemu jest proste. Najpierw trzeba się zarejestrować w systemie za pomocą strony www.e-booking.gov.pl (w przyszłości przewidziany jest również uproszczony sposób rezerwacji bez konieczności logowania). Potem kierowca może samodzielnie lub przy wsparciu np. spedytora albo agenta celnego wybrać dogodny termin odprawy. Potwierdzenie rezerwacji jest przesyłane na wskazany adres e-mail. Kierowca dostanie informację o nadanym numerze odprawy. Na dwie godziny przed odprawą kierowca powinien się stawić na przejściu granicznym i zaparkować na specjalnym parkingu. O odpowiedniej, zarezerwowanej wcześniej godzinie, zostanie wywołany za pomocą komunikatu na tablicach świetlnych.
A jeśli kierowca się spóźni na umówioną godzinę? Niestety traci kolejkę. Może wtedy zarezerwować nowy termin lub oczekiwać w tradycyjnej kolejce.
Opracowanie systemu poprzedziły badania środowiska transportowego przeprowadzone przez Instytut Logistyki i Magazynowania. Głównym założeniem twórców e-Booking TRUCK było stworzenie możliwości zaplanowania czasu rozpoczęcia odprawy na wybranym przejściu granicznym. To z założenia ma ułatwić działalność firmom transportowym: zwiększyć przewidywalność procesu odpraw, usprawnić ich przebieg oraz oszczędzać czas, a co za tym idzie, także pieniądze. Ponadto e-Booking TRUCK ma się przyczynić do zwiększenia przepustowości na wschodnich granicach Unii Europejskiej. Narzędzie wspomaga także pracę służb celnych. Pozwala lepiej zarządzać odprawami i lepiej przewidywać okresy nasilonego zapotrzebowania na odprawy.
TRZY PYTANIA DO EKSPERTA
Czy kierowcy zaaprobowali nowy system rezerwacji? Jaki był koszt jego uruchomienia?
Już teraz możemy powiedzieć, że mamy satysfakcję, iż system się sprawdza: dostajemy sygnały pozytywnego odbioru i bardzo dobre oceny korzystających transportowców. Tylko do 27 października dokonano 822 rezerwacji. To dobry wynik, bo obecnie na skutek ograniczeń w eksporcie na wschód, kolejek w zwykłe dni tygodnia na granicy jest mniej, najczęściej są w weekendy. Spodziewamy się, że prawdziwy test system przejdzie w okresie świąt, kiedy tradycyjnie ruch się nasila. Łączne koszty, w tym budowy systemu informatycznego, a także koncepcji funkcjonalnej opracowanej przez Instytut Logistyki i Magazynowania, to ok. 1,1 mln zł.
Czy tworząc system, wzorowano się na innych rozwiązaniach?
Podobny system funkcjonuje w Estonii na granicy z Rosją. Jest on jednak komercyjny, aby skorzystać z preferencyjnej odprawy – trzeba zapłacić. My udostępniliśmy system darmowy. Dla systemu płatnego nie byłoby w Polsce akceptacji.
Pierwsze doświadczenia zdobyliśmy też podczas mistrzostw Euro 2012. Autobusy turystyczne czy busy przywożące kibiców mogły się zarejestrować, aby awizować służbom celnym przyjazd. Dzięki temu służby mogły się przygotować do odpraw i zapewnić sprawną obsługę na czas nasilonego ruchu. System e-Booking Bus nadal działa. Umożliwia elektroniczne powiadomienie Służby Celnej, a także Straży Granicznej o planowanym przyjeździe autobusu przewożącego zorganizowane grupy turystyczne. Od 2014 r. działa podobny system rezerwacji dla autokarów z młodzieżą.
Kiedy jest planowane jego uruchomienie na kolejnych przejściach?
Warunkiem koniecznym, który wskazał nam Instytut Logistyki i Magazynowania, jest posiadanie na przejściu granicznym dostatecznie dużego parkingu. Brak takich parkingów na przejściach to główny czynnik uniemożliwiający szybką rozbudowę systemu. Jeżeli jednak rozwiązanie, które jest obecnie testowane, sprawdzi się, to łatwiej będzie przekonać MSW i wojewodów do tego, aby zainwestowali w rozbudowę infrastruktury na innych granicach.
Są zaawansowane plany rozbudowy zaplecza parkingowego w Dorohusku na granicy polsko-ukraińskiej, a następnie zmiana organizacji ruchu w Korczowej. W perspektywie planowana jest rozbudowa parkingów w pobliżu Kuźnicy Białostockiej, na przejściu z Białorusią w kierunku Mińska. Tam zamierzamy uruchomić system w dalszej kolejności.