Inteligentne skrzyżowania

Jak to działa? Wyobraź sobie, że jedziesz samochodem przez zatłoczone centrum miasta. Tworzy się korek, a ty wiesz, że jeśli w nim utkniesz, nie zdążysz do pracy. I wtedy nad ulicą wyświetla się informacja, że jeśli wybierzesz jazdę innymi ulicami, to zdążysz. Widzisz też informację, gdzie w centrum są wolne miejsca parkingowe. A jeśli jedziesz autobusem, zauważasz, że gdy dojeżdża on do skrzyżowania, sygnalizatory przełączają się na zielone światło
i twój autobus płynnie przez nie przejeżdża, żeby dojechać na przystanek dokładnie o czasie. Niemożliwe? Całkiem realne. W kilku miastach Polski takie „cuda” już funkcjonują albo zaczną funkcjonować wkrótce.

TRISTAR dla Trójmiasta

Kierowcy i pasażerowie zawdzięczają je tzw. Inteligentnym Systemom Transportowym, czyli ITS (skrót pochodzi od angielskiej wersji nazwy Intelligent Transport System). Na czym to polega?

- Na monitorowaniu na bieżąco ruchu na pewnym obszarze - w naszym przypadku to około 160 skrzyżowań w Gdańsku, Gdyni i Sopocie. Na podstawie zebranych danych upłynnia się ruch na najbardziej zakorkowanych skrzyżowaniach lub przekierowywuje z najbardziej obciążonych dróg na trasy alternatywne – mówi Marek Stępa, wiceprezydent Gdyni, który nadzoruje wdrożenie systemu ITS dla Trójmiasta. - Dane z ogromnej liczby umieszczonych w asfalcie i nad drogami czujników wykrywających ruch, trafiają siecią światłowodów do centrów sterowania, gdzie komputery obliczają, jak najefektywniej zmienić algorytm działania sygnalizacji na skrzyżowaniach, żeby rozładować korki.

Obliczeń dokonują komputery, ale to ludzie podejmują ostateczną decyzję. Objęte monitoringiem skrzyżowania wyposażone są także w kamery, pozwalające na żywo ocenić sytuację, także okiem człowieka. To operator systemu może ostatecznie zdecydować, jak ustawić sygnalizację, żeby umożliwić najlepszy przejazd, np. w razie stłuczki na skrzyżowaniu.

Pierwszeństwo dla autobusów na Śląsku

Obsługujący transport publiczny w aglomeracji Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego przygotowuje podobny system ułatwiający pasażerom korzystanie z komunikacji. - Na przystankach pojawią się 72 tablice informacyjne, które na bieżąco będą informować pasażerów o czasie planowanego przyjazdu autobusu – mówi Anna Koteras z KZK GOP. - Będzie tam wyświetlana informacja o spodziewanym czasie przyjazdu konkretnej linii, a także o rodzaju pojazdu, np. czy jest to autobus niskopodłogowy, co ma znaczenie dla osób starszych czy niepełnosprawnych.

System będzie na razie (od połowy roku) obsługiwał połączenia na czterech najmocniej obciążonych odcinkach:

• Katowice Osiedle Tysiąclecia – Katowice Osiedle Paderewskiego,
• Sosnowiec Dworzec PKP/Urząd Miasta – Zagórze Osiedle – Dąbrowa Górnicza Centrum/Gołonóg Manhattan,
• Będzin Dworzec PKP – Dąbrowa Górnicza Centrum,
• Gliwice Plac Piastów/Dworcowa – Zabrze Goethego.

Dzięki odbiornikom GPS zainstalowanym w autobusach będzie można także śledzić ruch na specjalnej stronie internetowej.

Szczecin też stawia na komunikację miejską

Powstający w Szczecinie system będzie narzędziem pomocnym nie tylko w zarządzaniu komunikacją miejską, ale ułatwi także podróżowanie poprzez m.in. dostęp dla pasażerów do informacji o funkcjonowaniu komunikacji miejskiej w czasie rzeczywistym.
Realizacja projektu podzielona została na dwa etapy. W ramach pierwszego uruchomionych zostało 15 elektronicznych tablic dynamicznej informacji pasażerskiej, a na potrzeby systemu przebudowana została Centrala Ruchu ZDiTM, gdzie zainstalowano specjalną elektroniczną mapę Szczecina. Dzięki niej dyspozytorzy mogą na bieżąco monitorować pojazdy komunikacji miejskiej. Umożliwiają to zamontowane w pojazdach urządzenia lokalizujące. W przyszłości rozbudowany będzie system dynamicznej informacji pasażerskiej. Elektroniczne tablice informujące o rzeczywistym czasie odjazdu autobusu czy tramwaju, zamontowane zostaną na 80 przystankach – głównie na węzłach przesiadkowych w różnych rejonach miasta, m.in. na Placu Kościuszki, Zawadzkiego, Komuny Paryskiej, Wernyhory.

Wprowadzony zostanie jednorazowy bilet elektroniczny, a wszystkie pojazdy wyposażone będą w kasowniki do obsługi tych biletów. Dodatkowo w każdym autobusie i tramwaju zamontowany będzie automat do sprzedaży biletów, z możliwością płatności kartą. Rozbudowany zostanie system monitoringu w pojazdach.

Pierwszeństwo dla tramwajów w Bydgoszczy

W Bydgoszczy powstanie system, który ma za zadanie ułatwienie przejechania przez centrum miasta tramwajom, przy jednoczesnym usprawnieniu ruchu samochodów.

W ramach inwestycji 80 tramwajów zostanie wyposażonych w radiowe nadajniki, dzięki którym sygnalizacje świetlne będą „wiedzieć” o ich przyjeździe i w miarę możliwości zmienią im światło na zielone. Zainstalowanych zostanie także 180 tablic dynamicznej informacji przystankowej, a także 20 kiosków informacyjnych z funkcją biletomatu, w których poza zakupem biletów podróżni będą mogli zapoznać się z ofertą przewozową i rozkładami jazdy - z tzw. planerami podróży.

Dla ułatwienia zarządzania ruchem aut i tramwajów zmodernizowanych zostanie 45 istniejących sygnalizacji świetlnych oraz powstanie 7 nowych. Czujniki na tych skrzyżowaniach będą monitorowały natężenie ruchu i dostosowywały fazy świateł, w zależności od natężenia ruchu.

Zainstalowanych zostanie kilkadziesiąt kamer, które będą mierzyły czas przejazdu samochodów przez centrum. Na tej podstawie komputery umożliwią takie ustawienie sygnalizacji, by ruch odbywał się jak najsprawniej.

Trzeci z elementów systemu to podsystem informacji parkingowej, w skład którego wchodzić będą m.in. parkomaty i tablice informujące o wolnych miejscach parkingowych w Strefie Płatnego Parkowania.

Wrocław zaczął pierwszy

System ITS powstaje także we Wrocławiu. Jego pierwsze elementy związane z transportem publicznym (szybkie tramwaje) powstały już na Euro 2012. Docelowo system będzie obejmował także pozostałe elementy typowe dla systemów ITS, czyli dynamiczne zarządzanie ruchem, system informacji dla kierowców o zagrożeniach, zatorach i zalecanych objazdach, a także informacje o wolnych miejscach na parkingach w centrum miasta. W zatłoczonym, zabytkowym centrum jest to szczególnie ważne. Cały system ma być gotowy w 2015 roku.