Transport kombinowany: kiedy gmina zwraca przedsiębiorcy podatek od środków transportu

Transport kombinowany to, w myśl art. 4 pkt 13 ustawy o transporcie drogowym (dalej: u.t.d.), „przewóz rzeczy, podczas którego samochód ciężarowy, przyczepa, naczepa z jednostką ciągnącą lub bez jednostki ciągnącej, nadwozie wymienne lub kontener 20-stopowy lub większy korzysta z drogi w początkowym lub końcowym odcinku przewozu, a na innym odcinku z usługi kolei, żeglugi śródlądowej lub transportu morskiego, przy czym odcinek morski przekracza 100 km w linii prostej; odcinek przewozu początkowego lub końcowego oznacza przewóz:

a) pomiędzy punktem, gdzie rzeczy są załadowane, i najbliższą odpowiednią kolejową stacją załadunkową dla odcinka początkowego oraz pomiędzy najbliższą odpowiednią kolejową stacją wyładunkową a punktem, gdzie rzeczy są wyładowane, dla końcowego odcinka lub
b) wewnątrz promienia nieprzekraczającego 150 km w linii prostej ze śródlądowego lub morskiego portu załadunku lub wyładunku”.

Kiedy przedsiębiorca wykonujący transport kombinowany ma prawo do zwrotu podatku

Z wykonywaniem transportu kombinowanego wiąże się możliwość ubiegania się przez podatnika o zwrot podatku od środków transportowych. Wynika to z art. 11a ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: u.p.o.l.), w myśl którego „podatnikom wykorzystującym środki transportu, o których mowa w art. 8 pkt 1–6 (np. samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony i poniżej 12 ton – red.) dla wykonywania przewozów w transporcie kombinowanym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przysługuje zwrot zapłaconego podatku od tych środków”. RIO podkreśliła, że ten przepis jednoznacznie odnosi się do transportu kombinowanego na terytorium RP. Izba zwróciła ponadto uwagę, że o ile w art. 4 pkt 13 u.t.d. zdefiniowano transport kombinowany, to z kolei w art. 4 pkt 14 u.t.d. – międzynarodowy transport kombinowany. Z tej drugiej definicji wynika, że jest to „transport kombinowany, podczas którego następuje przekroczenie granicy Rzeczypospolitej Polskiej”.

Izba dodała, że z komentarza do art. 11a u.p.o.l. zawartego w opracowaniu „Podatki i opłaty lokalne. Komentarz” (R. Dowgier, L. Etel, G. Liszewski, B. Pahl [w:] R. Dowgier, L. Etel, G. Liszewski, B. Pahl, LEX, 2021) jednoznacznie wynika, że: „Jedynie zatem korzystanie z „krajowego” transportu kombinowanego uprawnia do ubiegania się o zwrot. Wskazuje na to wyraźnie zwrot „przewozów w transporcie kombinowanym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej”. Korzystanie z transportu kombinowanego poza Polską nie uprawnia do zwrotu podatku. (….) Transport kombinowany wykonywany poza terenem Polski nie daje podstaw do zwrotu zapłaconego podatku od środków transportowych”. W rezultacie regionalna izba obrachunkowa, powołując się na przepisy, uznała w odpowiedzi na zapytanie gminy, że transport kombinowany realizowany poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej nie stanowi podstawy do ubiegania się o zwrot podatku od środków transportowych.

Jakich dokumentów może żądać gmina od przedsiębiorcy, który chce udowodnić transport kombinowany?

RIO odniosła się też do pytania o dokumentowanie transportu drogowego przy występowaniu do gminy o zwrot podatku. Izba wskazała, że w myśl art. 11a ust. 3 u.p.o.l. podstawą sporządzenia wniosku przez podatnika są dane zawarte w dokumentach przewozowych stosowanych przy wykonywaniu przewozów w transporcie kombinowanym, w których jest wpis o wykonaniu przewozu koleją. Przepis ten nakłada więc „wymóg posługiwania się dokumentami przewozowymi jako podstawą do sporządzenia przez podatnika wniosku o zwrot podatku od środków transportowych”. RIO przytoczyła ponadto stanowisko doktryny, zawarte w komentarzu do art. 11a w przytoczonym wyżej opracowaniu („Podatki i opłaty lokalne. Komentarz” – j.w.): „Nie ma aktów prawnych, w których są określone wzory dokumentów przewozowych.(…). Z reguły wzory takich dokumentów wydawane są przez przewoźników w ramach wewnętrznych regulaminów, czego przykładem jest regulamin przewozów towarowych PKP, w którym są ustalone odrębne wzory listów przewozowych w zależności od rodzaju przesyłki. Skoro to od przewoźników zależy kształt i charakter listu przewozowego, podatnicy podatku od środków transportowych powinni domagać się od swoich przewoźników, aby ci dostosowali treść listów przewozowych do obowiązującego stanu prawnego – z uwzględnieniem wymagań stawianych przez ustawę o podatkach i opłatach lokalnych”.

Zdaniem RIO „podatnik może dokumentować transport drogowy dokumentami o zróżnicowanym statusie prawnym, aczkolwiek ocena przydatności konkretnego dokumentu pozostaje już we właściwości organu podatkowego”. W każdym przypadku organ podatkowy winien dążyć do kompleksowego wyjaśnienia stanu faktycznego, a skoro listy kolejowe mogą jedynie potwierdzić wykonanie przewozu naczep koleją, to należy rozważyć wymóg złożenia przez podatnika dodatkowej dokumentacji umożliwiającej wykazanie danych, o których mowa w art. 11a ust. 3 u.p.o.l. Jak podkreśliła Izba, będzie to tym bardziej uzasadnione, że w myśl art. 122 Ordynacji podatkowej – w toku postępowania organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym. ©℗