Gmina może wybudować boisko na działce wojewody

W myśl art. 7 ustawy o samorządzie gminnym zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy m.in. terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych. Uzupełnieniem przepisów z zakresu zadań własnych gminy są m.in. regulacje zawarte w ustawie o finansach publicznych (dalej: u.f.p.). Zgodnie z art. 44 ust. 2 u.f.p. jednostki sektora finansów publicznych dokonują wydatków zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków. W myśl zaś art. 216 ust. 2 u.f.p. wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach, a w szczególności na jej zadania własne.

Istotne jest również to, że JST nie może realizować zadań własnych w dowolny sposób czy na dowolnym terenie. Może dokonywać wydatków na nieruchomościach, którymi dysponuje. W przeciwnym razie można byłoby jej zarzucić naruszenie podstawowych zasad gospodarki finansowej określonych w art. 44 ust. 3 ww. ustawy o finansach publicznych, w tym np. zasady gospodarności. Chodzi mianowicie o zasady, że wydatki publiczne powinny być dokonywane:

1) w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad:
a) uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów,
b) optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów;
2) w sposób umożliwiający terminową realizację zadań;
3) w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.

Brak tytułu własności do nieruchomości po stronie gminy nie przekreśla możliwości wykonania określonego zadania inwestycyjnego na takiej nieruchomości. Sposobem na uzyskanie tytułu prawnego do władania nieruchomością może być np. umowa użyczenia. Z przepisów kodeksu cywilnego (dalej: k.c.) wynika w szczególności istota umowy użyczenia, którą jest zezwolenie biorącemu w użyczenie na używanie bezpłatne rzeczy na czas oznaczony albo nieoznaczony.

Co trzeba ustalić w porozumieniu z wojewodą w sprawie użyczenia

W ramach porozumienia z województwem gmina powinna konieczne określić nie tylko warunki korzystania z nieruchomości, lecz także warunki rozliczenia ewentualnych nakładów, w tym przypadku – dotyczących wspomnianego boiska (art. 224–226 k.c.). Brak takich postanowień może spowodować poważne trudności w rozliczeniu pomiędzy jednostkami, nie wykluczając sporów sądowych.

Koncepcja stosowania umowy użyczenia pomiędzy gminą a województwem w zakresie realizacji inwestycji w postaci budowy boiska została potwierdzona przez Regionalną Izbę Obrachunkową w piśmie z 17 sierpnia 2022 r. (znak RIO.V.070/49/2022).

Kompetencje rady gminy

Co do pytania o uchwałę rady gminy w tej sprawie – to nie ma ona takiej kompetencji. W tym miejscu warto przypomnieć, że katalog spraw, w których organ stanowiący władny jest do podejmowania uchwał w sprawach majątkowych gminy (art. 18 ust. 2 pkt 9 u.s.g.) ma charakter zam knięty. Nie mieści się w nim wyrażenie zgody na użyczenie nieruchomości.

Jednocześnie należy mieć na uwadze, że do zadań wójta należy gospodarowanie mieniem komunalnym (co wynika z art. 30 ust. 2 pkt 3 u.s.g.). Oznacza to tym samym, że zgoda na umowę użyczenia (w konsekwencji również na dokonywanie nakładów na nieruchomości wziętej w użyczenie) pozostaje w wyłącznej kompetencji wójta gminy.

Obowiązujące przepisy prawa wyraźnie rozgraniczają zakres kompetencji przyznanych poszczególnym organom gminy, tj. radzie oraz wójtowi. Organy te są zobowiązane przestrzegać w poszczególnych sprawach swoich kompetencji. Wydanie aktu wykraczającego poza uprawnienie ustawowe należy traktować jako sprzeczne z prawem.

Warto jednak dodać, że pośrednio rada gminy też podejmuje decyzję w sprawie realizacji inwestycji, gdyż musi ona przyjąć stosowne zapisy w uchwale o zmianie uchwały budżetowej (w której przewidywane są wydatki na poszczególne zadania inwestycyjne w określonych podziałkach klasyfikacji budżetowej). ©℗