Rada gminy nie może ustalić terminu przekazania niedopłaty dotacji oświatowej po zakończeniu roku

ODPOWIEDŹ: Proponowane postanowienie nie może być ujęte w uchwale dotacyjnej. Wprowadzając regulację o dodatkowym terminie, rada gminy wykroczyłaby bowiem poza zakres delegacji ustawowej z art. 38 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych (dalej: u.f.z.o.). Środki wypłacane dla placówki oświatowej po upływie roku budżetowego tytułem uzupełnienia niedopłaty nie stanowią już dotacji.

O czym rada gminy może postanowić w uchwale dotacyjnej

Z art. 38 u.f.z.o. wynika, że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, w drodze uchwały, ustala:

• tryb udzielania i rozliczania dotacji, o których mowa w art. 15–21, art. 25, art. 26, art. 28-31a i art. 32 (chodzi m.in. o dotacje oświatowe dla szkół i przedszkoli niepublicznych oraz niesamorządowych szkół i przedszkoli publicznych), oraz tryb przeprowadzania kontroli prawidłowości ich pobrania i wykorzystania, w tym zakres danych, które powinny być zawarte we wniosku o udzielenie dotacji i w rozliczeniu jej wykorzystania,
• termin przekazania informacji o liczbie odpowiednio dzieci objętych wczesnym wspomaganiem rozwoju, uczniów, wychowanków, uczestników zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, uczniów objętych branżowym szkoleniem zawodowym lub słuchaczy kwalifikacyjnych kursów zawodowych (…), oraz
• termin i sposób rozliczenia wykorzystania dotacji.

Przytoczony art. 38 u.f.z.o. wielokrotnie był źródłem problemów interpretacyjnych, co skutkowało rozstrzygnięciami nadzorczymi regionalnych izb obrachunkowych.

W orzecznictwie sądowym akcentuje się konieczność przestrzegania przez jednostki samorządowe zakresu upoważnienia ustawowego. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 7 lipca 2021 r. (sygn. akt I GSK 310/21) wskazał, że wynika to m.in. z art. 7 i art. 94 Konstytucji RP. Artykuł 94 Konstytucji RP stanowi, że organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów.

Ważne! Oznacza to, że organy administracji publicznej nie posiadają kompetencji do stanowienia prawa miejscowego z przekroczeniem delegacji przewidzianej w ustawie.

Akt wykonawczy musi spełniać wymogi zawarte w delegacji ustawowej, a skoro uchwała rady gminy podjęta na podstawie upoważnienia ustawowego jest aktem prawnym powszechnie obowiązującym na obszarze gminy, stąd też powinna odpowiadać wymogom, jakie stawiane są przepisom powszechnie obowiązującym.

Akt wykonawczy może regulować tylko i wyłącznie sprawy z zakresu tych przekazanych w upoważnieniu ustawowym, zgodnie z zawartymi w nim wytycznymi.

Terminy przekazania dotacji oświatowych

Warto wspomnieć również o art. 34 ust. 1 u.f.z.o., który określa sposób przekazywania dotacji (w miesięcznych częściach). Z przepisu wynika m.in., że dotacje, o których mowa w art. 15–21, art. 25 ust. 1-4 i 8, art. 26 ust. 1, 2 i 8, art. 28-30 oraz art. 31 ust. 1 (czyli właśnie m.in. dotacje oświatowe dla szkół i przedszkoli niepublicznych oraz niesamorządowych szkół i przedszkoli publicznych) są przekazywane na rachunek bankowy przedszkola, innej formy wychowania przedszkolnego, szkoły, branżowego centrum umiejętności lub placówki, o której mowa w art. 2 pkt 6-8 ustawy – Prawo oświatowe, lub zespołu szkół lub placówek, w 12 częściach w terminie do ostatniego dnia każdego miesiąca, z tym że części za styczeń i za grudzień są przekazywane w terminie odpowiednio do 20 stycznia oraz do 15 grudnia roku budżetowego; w przypadku dotacji, o której mowa w art. 31 ust. 1, liczba części należnej dotacji jest równa liczbie miesięcy, w których prowadzony jest dany kwalifikacyjny kurs zawodowy.

Regionalna Izba Obrachunkowa: rada gminy przekroczyła ustawowe kompetencje

Biorąc pod uwagę powyższe, pojawia się pytanie: czy dopuszczalne jest ujęcie w uchwale dotacyjnej sugerowanych zapisów przez radę gminy dotyczących przekazania niedopłaty dotacji po zakończeniu roku budżetowego? Wskazówek w tym zakresie dostarcza niedawne rozstrzygnięcie nadzorcze Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Lublinie, tj. uchwała z 11 marca 2025 r. (nr 909.41.2025). Organ nadzoru oceniał uchwałę rady miasta w sprawie ustalenia trybu udzielania i rozliczania oraz trybu przeprowadzania kontroli prawidłowości pobrania i wykorzystania dotacji udzielanych z budżetu miasta dla publicznych i niepublicznych szkół i placówek oświatowych prowadzonych na terenie miasta przez osoby fizyczne lub osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego. RIO oceniła m.in. jako nieprawidłowy zapis: „w przypadku ustalenia przez organ dotujący niedopłaty na dany rok budżetowy, różnica udzielonej dotacji zostanie przekazana organowi prowadzącemu placówkę do 15 lutego następnego roku”.

RIO stwierdziła, że z przepisów delegacyjnych zawartych w art. 38 ust. 1 ustawy nie wynika upoważnienie dla rady do wprowadzania regulacji obejmujących ewentualne postępowanie dotyczące nieprzekazania przez organ dotujący dotacji w pełnej wysokości.

Zauważyła ponadto, że art. 34 ust. 1 ustawy przewiduje wprawdzie przekazywanie dotacji, lecz w 12 częściach, co istotne – w terminie do ostatniego dnia każdego miesiąca, z tym że części należne za styczeń i za grudzień są przekazywane w terminie odpowiednio do 20 stycznia oraz do 15 grudnia roku budżetowego. Izba podkreśliła, że ustawa nie wskazuje żadnego innego terminu na przekazanie dotacji. Jej zdaniem ewentualne uzupełnienie niedopłaconej dotacji w kolejnym roku budżetowym nie ma już charakteru dotacji i nie podlega regułom określonym w uchwale organu stanowiącego. ©℗