Na ten problem zwraca uwagę Unia Metropolii Polskich (UMP), która wystąpiła z wnioskiem o zajęcie się nim na najbliższym posiedzeniu komisji ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Chodzi o art. 18 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 146 ze zm.). Zgodnie z nim, w przypadku dziecka pozbawionego opieki i wychowania rodziców, umieszczonego w ZOL, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub zakładzie rehabilitacji leczniczej, miesięczna opłata za zakwaterowanie i wyżywienie wynosi nie mniej niż 200 proc. najniższej emerytury i jest ponoszona przez powiat właściwy ze względu na miejsce urodzenia dziecka.

UMP podkreśla, że pojawiają się rozbieżności związane z tym, kiedy należy uznać, że dziecko jest pozbawione opieki i wychowania rodziców. O ile jednoznaczne jest, że taka sytuacja ma miejsce, gdy dziecko jest zostawiane bezpośrednio po urodzeniu w szpitalu, to wątpliwości pojawiają się przykładowo, gdy dziecko trafia do jednej z wymienionych wyżej placówek w trybie zabezpieczenia na czas trwania postępowania o pozbawienie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej. Dlatego UMP proponuje doprecyzowanie art. 18 ustawy tak, aby każde umieszczenie dziecka w wspomnianych zakładach było interpretowane jako pozbawienie opieki i wychowania rodziców.

Więcej upoważnionych do potwierdzania prawa do świadczeń zdrowotnych

Organizacja widzi potrzebę zmiany również innego z przepisów ustawy zdrowotnej, a mianowicie art. 54 ust. 11. Reguluje on kwestię potwierdzania prawa do świadczeń zdrowotnych osób nieubezpieczonych, których dochód jest poniżej kryterium dochodowego w pomocy społecznej. Wydawanie decyzji w takich sprawach należy do zadań wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, przy czym mogą oni zlecić je kierownikowi ośrodka pomocy społecznej lub centrum usług społecznych. Jednak to upoważnienie nie może być wydawane innym pracownikom tych instytucji, co znacznie zawęża krąg osób, które mogą potwierdzić prawo do bezpłatnego leczenia. UMP wskazuje, że jest to sporym utrudnieniem zwłaszcza dla dużych ośrodków, w których w każdym roku jest to kilkaset postępowań administracyjnych, a mogą je prowadzić tylko dyrektorzy. Organizacja postuluje więc wprowadzenie do art. 54 ust. 11 rozwiązania analogicznego do tego, które obowiązuje na gruncie przepisów ustawy o pomocy społecznej. Dzięki temu wójt, burmistrz lub prezydent miasta mógłby upoważniać nie tylko kierowników, ale też na ich wniosek inne osoby do wydawania w jego imieniu decyzji o prawie do świadczeń zdrowotnych.

NFZ powinien płacić za badania psychiatryczne mieszkańców DPS

Ponadto UMP apeluje o wprowadzenie zmian dotyczących osób chorych psychicznie, które są umieszczane w domu pomocy społecznej (DPS). Zgodnie z art. 38 ustawy z 19 sierpnia 1994 o ochronie zdrowia psychicznego (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 917) podlegają one okresowym – co najmniej raz na sześć miesięcy – badaniom stanu zdrowia. Tyle że w praktyce jest tak, że podmioty lecznicze często odmawiają ich wykonywania, uzasadniając to kosztami, które w ich ocenie powinny ponosić DPS i w efekcie dochodzi do tego, że badania nie są w ogóle przeprowadzane. W związku z tym UMP proponuje, aby przepisy wprost określały, że są one finansowane ze środków publicznych przez NFZ.