Cyfrowa transformacja miast wymaga współpracy między sektorem publicznym a biznesem. Firmy technologiczne dostarczają dane i konkretne narzędzia, które pomagają miastom stawać się bardziej nowoczesnymi i przyjaznymi dla mieszkańców. Otwiera to przed miastami nowe możliwości w lepszym planowaniu przestrzeni, zarządzaniu infrastrukturą i przewidywaniu skutków zagrożeń.

Dane telekomunikacyjne – klucz do lepszego zarządzania miastem

Dane z sieci telekomunikacyjnych to cenne źródło informacji dla miast. Orange Polska rozwija rozwiązania Smart City, które pomagają miastom obniżać rachunki za prąd, lepiej zarządzać infrastrukturą miejską, zwiększać komfort życia mieszkańców, a przy tym obniżać emisje CO2.

Jednym z takich rozwiązań w miastach jest system inteligentnego oświetleniaSmart Light, który pozwala zmniejszyć zużycie energii nawet o 70%. Dzięki wymianie tradycyjnych lamp sodowych na oprawy LED oraz zdalnemu sterowaniu natężeniem światła miasta mogą dostosowywać jasność latarni do warunków atmosferycznych i potrzeb mieszkańców, eliminując zbędne zużycie energii. Dodatkowo od niedawna w ofercie Orange pojawiły się systemy do kompensacji mocy biernej, co pozwala miastom i gminom zmniejszać rachunki za energię elektryczną. Moc bierna to energia, która nie jest zużywana do wykonywania pracy (np. świecenia lamp czy działania urządzeń), ale jest niezbędna do ich prawidłowego działania. – Z takich rozwiązań korzysta ponad 40 miast w Polsce, na przykład miasto i gmina Bolesławiec (I nagroda w konkursie na Najlepszą Inwestycję Oświetleniową 2024, gmina uzyskała tytuł Lidera Efektywności Energetycznej), Skarżysko-Kamienna, Lądek Zdrój, Otwock i Polanica – mówi Małgorzata Ciechomska-Sołtyk, dyrektorka odpowiedzialna za Smart City w Orange Polska.

Z kolei system Smart Water pozwala zmniejszyć straty wody. Na wodomierzach montowane są specjalne nakładki z wbudowaną kartą SIM, które za pomocą sieci LTE-M przesyłają dane o przepływie wody niemal w czasie rzeczywistym. Dzięki temu miasta mogą błyskawicznie wykrywać awarie i ograniczać koszty konserwacji. Takie rozwiązanie wykrywa też nieprawidłowości w części instalacji należącej do użytkowników i alarmuje o zbyt dużym poborze wody. Zaalarmowany konsument może w porę zareagować i uchronić się przed wysokimi opłatami za wodę, które poniósłby, gdyby wyciek nie został wykryty na czas. Smart Water pomagaoszczędzać wodę w blisko 50 miastach w Polsce, w tym m.in. w Szczecinie, Krośnie Odrzańskim, Drawsku Pomorskim czy Toruniu.

Innym przykładem miejskich innowacji od Orange jest Smart Bike, czyli inteligentny system miejskich rowerów czwartej generacji. Na podstawie ruchu rowerów wyposażonych w moduły GPS i GSM miasta mogą planować infrastrukturę rowerową oraz skutecznie integrować bikesharing z transportem publicznym. W sezonie 2024 rowery Smart Bike wyjechały na ulicę ponad 30 miast, m.in. Zielonej Góry, Pułtuska, Stalowej Woli czy Rawicza.

Wraz z rozwojem technologii powstają nowe możliwości, czego przykładem jest projekt Orange Business Metaverse. To wirtualna i interaktywna przestrzeń, w której firma z użyciem gogli VR prezentuje klientom usługi np. z zakresu Smart City i sieci kampusowych 5G. Dzięki temu samorządy i przedsiębiorstwa mogą testować zaawansowane rozwiązania w środowisku wirtualnym, symulować różne scenariusze zarządzania infrastrukturą czy planowania urbanistycznego.

Cyfrowe bliźniaki – przyszłość zarządzania infrastrukturą

Jednym z ciekawszych zastosowań technologii VR w miejskim kontekście jest tworzenie tzw. cyfrowych bliźniaków miast (digital twins). Cyfrową wersję miejskiego środowiska użytkuje m.in. Zurych. Jest to zaawansowany wirtualny model przestrzenny miasta, który integruje dane dotyczące np. budynków, infrastruktury transportowej i przesyłowej oraz miejskiej przyrody, umożliwiając dokładne analizy i wizualizacje, a także „wejście” do odpowiednio zmodyfikowanego wirtualnego miasta. – To otwiera nowe możliwości w zakresie partycypacji społecznej, ułatwiając mieszkańcom zrozumienie skali i charakteru planowanych zmian. Tego typu modele umożliwiają również symulacje działań na rzecz zrównoważonego rozwoju miast, takich jak adaptacja do zmian klimatycznych – wyjaśnia dr Błażej Filanowski z Uniwersytetu Łódzkiego. Cyfrowe bliźniaki mogą być pomocne także w zarządzaniu kryzysowym. Symulacja scenariuszy zagrożeń, np. powodzi, pozwala na szybką ocenę potencjalnych skutków zdarzeń i opracowanie skutecznych planów interwencyjnych, co bezpośrednio wpływa na poprawę bezpieczeństwa mieszkańców.

Bezpieczeństwo danych – jak zachować kontrolę w erze cyfrowej?

Rosnąca rola danych w zarządzaniu miastami wiąże się także z wyzwaniami w zakresie ich ochrony. – Wykorzystanie infrastruktury dostarczanej przez prywatne firmy (np. systemy zarządzania ruchem) sprawia, że to dostawca technologii decyduje o dostępnych funkcjonalnościach i warunkach użytkowania. Miasto nie ma pełnej kontroli nad algorytmami, które kształtują np. optymalizację tras, ani nad depozytem zbieranych danych. Dodatkowym ograniczeniem są regulacje zewnętrzne, takie jak krajowe, unijne czy globalne przepisy dotyczące przetwarzania danych – zwraca uwagę Paulina Kozłowska ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Władze miejskie muszą zatem balansować między dążeniem do innowacji a zachowaniem autonomii, dbając o odpowiednie regulacje, ochronę prywatności mieszkańców oraz zrównoważoną współpracę z sektorem prywatnym.

Te i inne zagadnienia związane z cyfrowym rozwojem miast będą przedmiotem rozmów ekspertów podczas V Międzynarodowego Kongresu Cyfrowa Regeneracja Miast 9-10 kwietnia w Łodzi i online. Dziennik Gazeta Prawna jest Głównym Partnerem Medialnym wydarzenia. Więcej informacji i bezpłatna rejestracja: https://www.regeneracjamiast.pl/