Ławnicy odmawiają orzekania z nowymi sędziami

Wnioski prezes Manowskiej dotyczyły ławników: Stanisława Adamskiego, Grzegorza Gołębiowskiego, Grzegorza Kolka, Sławomira Majdańskiego i Romana Piotrowskiego. W każdym z pięciu głosowań za odwołaniem ławnika opowiedziało się 29 senatorów, 63 było przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu.

Były to już kolejne z takich wniosków I prezes SN dotyczące odwołania poszczególnych ławników z tego sądu. Jesienią 2022 r. Senat wybrał na czteroletnią kadencję 30 ławników Sądu Najwyższego. Kandydatury zdecydowanej większości wyłonionych wtedy ławników – 26 osób – zostały zgłoszone przez Komitet Obrony Demokracji.

I prezes SN składała następnie w minionych latach wnioski do Senatu o odwołanie większości z tych ławników. Senat ich nie uwzględniał. W środę nie uwzględnił kolejnych takich wniosków. Prezes Manowska zwraca się o wszczęcie w Senacie procedur odwołania ławników SN z powodu niewykonywania przez nich obowiązków ławnika SN.

- Ministerstwo Sprawiedliwości stoi na stanowisku, że działania ławników są działaniami podjętymi niejako w stanie wyższej konieczności, związanym z bardzo trudną sytuacją ustrojową, z jaką mamy obecnie do czynienia w SN. Wynika ona z tego, że większość osób zasiadających w tymże sądzie została powołana w sposób niezgodny z polską konstytucją, niezgodny z wymogami prawa międzynarodowego, niezgodny z wymogami prawa europejskiego, a to ze względu na to, że w ich powołaniu brała udział Krajowa Rada Sądownictwa ukształtowana na podstawie ustawy z 8 grudnia 2017 r., a jest to sposób jej ukształtowania nieprawidłowy, przez co organ ten utracił swoją konstytucyjną tożsamość - mówił natomiast wiceszef MS Dariusz Mazur we wrześniu br. podczas posiedzenia senackiej komisji opiniującej ten wniosek o odwołanie ławników.

Trzy tygodnie temu minister sprawiedliwości Waldemar Żurek był gościem na obradach Rady Ławniczej SN. - Bardzo dziękuję ławnikom SN za postawę, którą prezentują już od wielu lat, nie tylko od wielu miesięcy, postawę godną polskiego obywatela – mówił. Prezes Manowska oceniła zaś wtedy, że brak jest podstaw do kontaktów szefa MS z wybranymi przez Senat ławnikami SN i wezwała ministra „do pełnego poszanowania autonomii SN”.

Rola ławników w systemie sądowym

Według ustawy ławnikiem SN może być osoba, która m.in. posiada wyłącznie obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i publicznych; jest nieskazitelnego charakteru; ukończyła 40 lat, ale - w dniu wyboru - nie ukończyła jeszcze 60 lat; jest zdolna, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków ławnika; posiada co najmniej wykształcenie średnie. Nie może nim być osoba, która m.in.: jest zatrudniona w sądach, prokuraturze lub policji, pracuje w urzędach obsługujących centralne organy państwa, jest adwokatem, radcą prawnym, notariuszem, żołnierzem, duchownym albo należy do partii politycznej.

Generalnie ławnicy uczestniczą w SN w rozpoznawaniu skarg nadzwyczajnych oraz spraw dyscyplinarnych m.in. sędziów. Ławników wybiera Senat w głosowaniu jawnym. Udział ławników w orzekaniu przez SN oraz ich wybór przez Senat wynika z ustawy o SN obowiązującej od 3 kwietnia 2018 r. (PAP)

mja/ mro/