Wystąpiłem do prezydenta miasta o wpisanie do ewidencji niepublicznej placówki opiekuńczo-wychowawczej dla uczniów pobierających naukę poza miejscem stałego zamieszkania (bursy). Ten zażądał ode mnie, bym przedłożył dodatkowo opinie powiatowego inspektora sanitarnego i Państwowej Straży Pożarnej poświadczające, że budynek spełnia wymogi w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków nauki i pracy dla nowo tworzonej placówki. Dołączyłem do zgłoszenia oświadczenie, że niezbędne wymogi w tym zakresie zostały spełnione. Prezydent miasta uważa, że nie jest ono wystarczające. Czy prezydent miasta może żądać tych opinii?
Tak, ponieważ od 21 lipca 2016 r. na skutek nowelizacji art. 82 ust. 2 pkt 3 lit. d ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (dalej: u.s.o.) jednostka samorządu terytorialnego uzyskała prawo do żądania takich opinii.
Ale po kolei. Zgodnie z art. 82 ust. 1 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (dalej: u.s.o.) osoby prawne i fizyczne mogą zakładać szkoły i placówki niepubliczne po uzyskaniu wpisu do ewidencji prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego (dalej: JST) zobowiązaną do prowadzenia odpowiedniego typu publicznych szkół i placówek. Warunkiem założenia szkoły niepublicznej jest przy tym wcześniejsze uzyskanie wpisu do ewidencji prowadzonej przez właściwą JST. Z kolei to, jakich dokumentów może żądać JST, wynika z art. 82 ust. 2 pkt 1–6 u.s.o. Przepis ten określa ich zamknięty katalog. W art. 82 ust. 2 pkt 3 lit. d u.s.o. wyraźnie określono, że do zgłoszenia należy dołączyć pozytywną opinię właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego oraz pozytywną opinię komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej.
Co więcej, nowe brzmienie art. 82 ust. 2 pkt 3 lit. d u.s.o. dokładnie precyzuje treść informacji, z której ma wynikać, że są spełnione określone wymogi. Przepis ten wymienia wszystkie regulacje, które muszą być wzięte pod uwagę przez zgłaszającego. Dotychczas art. 82 ust. 2 pkt 3 lit. d u.s.o. mówił o spełnianiu wymagań określonych w przepisach odrębnych, nie wymieniając ich listy.
Ważne zmiany
Od 26 lipca 2016 r. zgłoszenie do ewidencji szkół i placówek niepublicznych powinno zawierać m.in. informację o warunkach lokalowych zapewniających bezpieczne i higieniczne warunki nauki i pracy, spełniające wymagania określone w przepisach:
● w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach,
● o ochronie środowiska,
● o Państwowej Inspekcji Sanitarnej,
● techniczno-budowlanych,
● o ochronie przeciwpożarowej.
Spełnienie tych wymagań potwierdza się przez dołączenie do zgłoszenia odpowiednio:
● pozytywnej opinii właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, oraz
● pozytywnej opinii komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej.
Koniec sporu prawnego
Nowelizacja art. 82 ust. 2 pkt 3 lit. d u.s.o. ucina wszystkie dotychczasowe problemy z interpretacją przepisów. Dotychczas JST żądały dołączenia do zgłoszenia opinii powiatowego inspektora sanitarnego i Państwowej Straży Pożarnej. Jeżeli zgłaszający ich nie przekazał, to JST wydawał decyzję o odmowie wpisu do ewidencji. Rozstrzygnięcia te były następnie utrzymywane w mocy przez kuratorów oświaty. Wojewódzkie sądy administracyjne w wyrokach uznawały, że JST ma prawo domagania się tych dokumentów, co ich zdaniem wynika pośrednio z zakresu zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej (por. np. wyroki WSA w Krakowie z 3 września 2015 r., sygn. akt III SA/Kr 480/15 i WSA w Warszawie z 29 maja 2015 r., sygn. akt II SA/Wa 1459/14).
Odmienne opinie wyrażał Naczelny Sąd Administracyjny (por. np. wyroki z 12 kwietnia 2016 r., sygn. akt I OSK 2828/15 i z 20 lipca 2016 r., sygn. akt I OSK 3498/15). Sąd ten uważał, że na etapie rejestracji placówki przedstawienie opinii właściwego komendanta straży pożarnej i państwowego inspektora sanitarnego nie było niezbędnym warunkiem wpisu do ewidencji niepublicznej placówki. NSA podkreślał, że skoro w rozporządzeniu ministra edukacji narodowej z 31 sierpnia 2010 r. przewidziano wprost obowiązek uzyskania przez organ prowadzący pozytywnych opinii komendanta miejskiego PSP oraz właściwego powiatowego państwowego inspektora sanitarnego, to brak tak sformułowanego wymagania w art. 82 ust. 2 pkt 3 lit. d u.s.o. należy rozumieć jako brak obowiązku przedstawienia przez wnioskującego o wpis do ewidencji szkół i placówek niepublicznych informacji o warunkach lokalowych zapewniających bezpieczne i higieniczne warunki nauki i pracy w zakładanej placówce w postaci opinii stosownych służb.
Dokonanie wpisu
Zgodnie z art. 82 ust. 3 u.s.o. organ JST dokonuje wpisu do ewidencji w ciągu 30 dni od daty zgłoszenia oraz z urzędu doręcza zgłaszającemu zaświadczenie o wpisie do ewidencji, a kopię zaświadczenia przekazuje właściwemu kuratorowi oświaty oraz organowi podatkowemu. Tak więc dopiero po dokonaniu wpisu do ewidencji prowadzonej przez JST osoby prawne lub osoby fizyczne zamierzające prowadzić m.in. niepubliczną placówkę lub szkołę, uzyskują status osoby prowadzącej w rozumieniu przepisów u.s.o. (wyrok NSA z 8 marca 2016 r., sygn. akt II GSK 2212/14).
Organ JST wydaje decyzję o odmowie wpisu do ewidencji, jeżeli:
● zgłoszenie nie zawiera danych wymienionych w art. 82 ust. 2 u.s.o. albo podane w nim dane są błędne i mimo wezwania nie zostały uzupełnione albo poprawione w wyznaczonym terminie;
● statut szkoły lub placówki jest sprzeczny z obowiązującym prawem i mimo wezwania nie został zmieniony.
! Od 26 lipca 2016 r. zgłoszenie do ewidencji szkół i placówek niepublicznych powinno zawierać m.in. informację o warunkach lokalowych zapewniających bezpieczne i higieniczne warunki nauki i pracy.
Podstawa prawna
Art. 82 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2156 ze zm.).
Art. 1 pkt 72 lit. a tiret pierwsze ustawy z 23 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1010).
Rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 31 sierpnia 2010 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania (Dz.U. nr 161, poz. 1080 ze zm.).