Właśnie te tematy były jednymi z głównych wczorajszego posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego (KWRiST).
– Nasza opinia jest negatywna z wykrzyknikiem – mówił Arkadiusz Chęciński, prezydent Sosnowca i nowy współprzewodniczący KWRiST, o pomyśle rządu, aby to premier wyznaczał zastępstwo dla wójta, któremu wygasa mandat. Potwierdziły się informacje DGP o kompromisowej propozycji (pisaliśmy o tym szerzej w artykule „Samorządy nie chcą komisarzy. Rząd szykuje kompromis”, DGP nr 207/2024), która również została odrzucona.
Powrót do starych zasad
Przypomnijmy, że rząd chce odwrócić reformę sprzed kilku miesięcy i wrócić do rozwiązania, zgodnie z którym obowiązki wójta (burmistrza, prezydenta miasta), w przypadku wygaśnięcia jego mandatu przed upływem kadencji, przejmowałaby osoba wyznaczona przez premiera. Dziś to zadanie jego zastępcy.
– Utrzymywanie wykonywania zadań przez zastępcę osoby, która przestała być organem wykonawczym, jest pewną sztuczną konstrukcją prawną i powinno być to skrócone tak bardzo, jak to tylko możliwe – argumentował minister Maciej Berek, przewodniczący Stałego Komitetu Rady Ministrów.
Jednocześnie przedstawił kompromisowe rozwiązanie, które miałoby polegać na chwilowym przejęciu obowiązków wójta przez jego zastępcę, ale tylko do momentu decyzji premiera. Samorządowcy zostali przy swoim stanowisku, wskazując, że zastępca najlepiej zna specyfikę danej gminy czy miasta i najlepiej będzie mógł prowadzić jej sprawy do czasu wyboru nowego włodarza.
– Mamy za sobą pierwszy rok funkcjonowania w nowych uwarunkowaniach politycznych i ta zmiana ustrojowa była jedyną, która się pojawiła. Prosimy też o podejście do tego w taki sposób. Nie chcielibyśmy, aby przestała ona obowiązywać. Wolelibyśmy, żeby naszych wspólnych sukcesów na drodze wzmacniania samorządności było jak najwięcej. A ten ruch będzie ruchem w przeciwną stronę – mówił Marek Wójcik, ekspert ds. legislacyjnych Związku Miast Polskich. W odpowiedzi minister Maciej Berek zadeklarował, że rząd w ciągu najbliższych kilku dni jeszcze raz pochyli się nad możliwością modyfikacji projektu.
Apel lokalnych włodarzy
W trakcie posiedzenia KWRiST wiceminister finansów Hanna Majszczyk poinformowała z kolei o chęci przedłużenia do 2029 r. – w odpowiedzi na apele lokalnych włodarzy – złagodzonych reguł dotyczących zadłużania się przez samorządy. Założenia do nowelizacji ustawy o finansach publicznych (UD154) zostały wczoraj wpisane do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.
– Chcielibyśmy, aby taka punktowa zmiana ustawy o finansach publicznych mogła być przedłożona przez rząd na posiedzenie Sejmu, które zaczyna się 6 listopada – wskazywała wiceszefowa resortu finansów.
Chodzi m.in. o dalszą możliwość bilansowania bieżącego budżetu jednostki samorządu terytorialnego wolnymi środkami czy przekroczenia indywidualnego limitu spłaty zobowiązań, o ile kwota długu nie przekracza 100 proc. dochodów ogółem i taka sytuacja nie zagraża realizacji zadań publicznych.
W trakcie obrad KWRiST strona samorządowa po raz kolejny domagała się również przyspieszenia decentralizacji i przywrócenia województwom kompetencji do kształtowania organów wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW). Ministerstwo Klimatu i Środowiska chce jednak utrzymania zmian wprowadzonych przez poprzedni rząd, które oddały kontrole nad WFOŚiGW władzom centralnym. Argumentuje to realizacją przez te fundusze programów o zasięgu ogólnokrajowym – takich jak np. Czyste powietrze.©℗
