Kto płaci za opiekę w DPS? W 2025 r. zmieni się kluczowe kryterium

1 stycznia 2025 r. wzrosną kryteria dochodowe w pomocy społecznej. To ważny czynnik, od którego zależy to czy i ile osoby bliskie dopłacą do pobytu mieszkańca w domu pomocy społecznej. Kto uiszcza takie opłaty i jakie są zwolnienia?

Opłaty za pobyt mieszkańca w domu pomocy społecznej

W domach pomocy społecznej prowadzonych przez podmioty publiczne obowiązują ściśle określone zasady ponoszenia opłat. Pobyt w takim domu opieki odpłatny jest do wysokości kosztu utrzymania mieszkańca. Średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca może się różnić w poszczególnych gminach.

Zstępni mieszkańca domu pomocy społecznej, to dzieci czy wnuki. Wstępni to z kolei rodzice, dziadkowe itd. W kręgu osób bliskich, które mogą być zobowiązane do uiszczania opłat, nie ma rodzeństwa, ciotek czy wujków. Wysokość opłaty ustala się proporcjonalnie do liczby osób obowiązanych do jej wnoszenia.

„Jednocześnie, ustawa o pomocy społecznej, w przepisach dotyczących sposobu ustalania odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej, odwołuje się jedynie do dochodu jako wskaźnika branego pod uwagę przy obliczaniu odpłatności osoby za pobyt w domu pomocy społecznej. Składniki i wartość jej majątku nie mają wpływu na wysokość wnoszonej odpłatności. Osoba skierowana do domu pomocy społecznej ma prawo do swobodnego dysponowania swoim majątkiem (np. może go darować, sprzedać, wydzierżawić), jeżeli jednak z tego majątku osiąga dochody (np. wynajmując lokal mieszkalny), to dochód ten należy brać pod uwagę ustalając odpłatność za pobyt w domu pomocy społecznej. Podobnie w przypadku, gdy dana osoba przechowuje swoje środki pieniężne na oprocentowanym koncie w instytucji finansowej - odsetki od tych środków stanowią wówczas jej dochód w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej” – podkreśliła w odpowiedzi na interpelację poselską nr 3937 wiceminister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Katarzyna Nowakowska.

Ile wyniesie 300% kryterium dochodowego w 2025 r.?

Aktualnie kryterium dochodowe dla osoby samotnie gospodarującej wynosi 776 zł, a dla osoby w rodzinie - 600 zł. Od 1 stycznia kwoty te będą wynosiły odpowiednio 1010 zł i 823 zł.

Pamiętajmy, iż brakującą część pokrywa co do zasady gmina.

Jest to uproszczony przykład, dlatego że istnieje szereg możliwych i obowiązkowych zwolnień.

Jakie zwolnienia z ponoszenia opłat za pobyt w DPS?

Zgodnie z przepisami osoby wnoszące opłatę lub obowiązane do wnoszenia opłaty za pobyt mieszkańca domu w domu pomocy społecznej można zwolnić z tej opłaty częściowo lub całkowicie, na ich wniosek, po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego, w szczególności jeżeli:

• wnoszą opłatę za pobyt innych członków rodziny w domu pomocy społecznej, ośrodku wsparcia lub innej placówce;
• występują uzasadnione okoliczności, zwłaszcza długotrwała choroba, bezrobocie, niepełnosprawność, śmierć członka rodziny, straty materialne powstałe w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych;
• małżonkowie, zstępni, wstępni utrzymują się z jednego świadczenia lub wynagrodzenia;
• osoba obowiązana do wnoszenia opłaty jest w ciąży lub samotnie wychowuje dziecko;
• osoba obowiązana do wnoszenia opłaty lub jej rodzic przebywała w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub placówce opiekuńczo-wychowawczej, na podstawie orzeczenia sądu o ograniczeniu władzy rodzicielskiej osobie kierowanej do domu pomocy społecznej lub mieszkańcowi domu;
• osoba obowiązana do wnoszenia opłaty przedstawi wyrok sądu oddalający powództwo o alimenty na rzecz osoby kierowanej do domu pomocy społecznej lub mieszkańca domu;
• osoba obowiązana do wnoszenia opłaty wykaże, w szczególności na podstawie dokumentów dołączonych do wniosku, rażące naruszenie przez osobę kierowaną do domu pomocy społecznej lub mieszkańca domu obowiązku alimentacyjnego lub innych obowiązków rodzinnych względem osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty.

Osobę obowiązaną do wnoszenia opłaty za pobyt mieszkańca domu w domu pomocy społecznej zwalnia się całkowicie z tej opłaty, na jej wniosek, pod warunkiem że przedstawi prawomocne orzeczenie sądu o pozbawieniu tego mieszkańca władzy rodzicielskiej nad tą osobą i oświadczy, że władza rodzicielska nie została przywrócona lub prawomocne orzeczenie sądu o skazaniu tego mieszkańca za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego popełnione na szkodę osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty, jej zstępnego, małoletniego lub pełnoletniego nieporadnego ze względu na wiek, stan psychiczny lub fizyczny rodzeństwa lub jej rodzica, chyba że skazanie uległo zatarciu. Zwolnienia te obejmują zstępnych osoby zwolnionej z opłaty za pobyt mieszkańca domu w domu pomocy społecznej.

Ponadto, całkowicie lub częściowo można zwolnić z opłat za swój pobyt w DPS członków Korpusu Weteranów Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej oraz działaczy opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane z powodów politycznych.