Nowe wymagania do świadczenia 800+. Co się zmieni?

Obywatele Ukrainy, którzy po wybuchu wojny znaleźli schronienie w Polsce, mogą korzystać z przysługującej pomocy finansowej, głównie ze świadczenia wychowawczego 800+. Ich dzieci mogą też uczęszczać do przedszkoli i szkół w Polsce lub uczyć się zdalnie w placówkach oświatowych w swoim kraju. W obydwu tych kwestiach nastąpią jednak wkrótce ważne zmiany, które są ze sobą powiązane.

Co do zasady obowiązek szkolny i obowiązek nauki dotyczy wszystkich dzieci spełniających kryterium odpowiedniego wieku, w tym cudzoziemców zamieszkujących na terenie Polski. Przy czym w przypadku uczniów będących uciekinierami wojennymi z Ukrainy zostały wprowadzone szczególne rozwiązania. Są one zawarte m.in. w rozporządzeniu ministra edukacji i nauki z 21 marca 2022 r. w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2094). Zgodnie z obecnym brzmieniem par. 15 tego aktu prawnego uchodźcy, którzy pobierają naukę w przedszkolu lub szkole funkcjonującej w ukraińskim systemie oświaty z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, nie podlegają:

• rocznemu przygotowaniu przedszkolnemu,
• obowiązkowi szkolnemu lub
• obowiązkowi nauki na podstawie przepisów prawa oświatowego.

To jednak wkrótce się zmieni, bo projekt nowelizacji rozporządzenia, które wejdzie w życie 1 września br., przewiduje, że od zaczynającego się tego dnia roku szkolnego 2024/2025 wspomnianym obowiązkom nie będą podlegać jedynie uczniowie ostatnich klas szkoły ukraińskiej umożliwiającej przystąpienie do ukraińskiego egzaminu maturalnego, którzy zamierzają go zdawać.

Dodatkowy warunek, który rodzic z Ukrainy będzie musiał spełnić, aby otrzymywać świadczenie 800+ na dziecko, wprowadziła ustawa z 15 maja 2024 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. poz. 854), czyli nowelizacja specustawy ukraińskiej. Zmieniła ona treść art. 26 specustawy w taki sposób, że wojenny uchodźca będzie mógł się ubiegać lub pobierać świadczenie wychowawcze na dziecko, o ile realizuje ono roczne przygotowanie przedszkolne, obowiązek nauki lub obowiązek szkolny na podstawie przepisów prawa oświatowego. Wyjątek będą stanowić te dzieci, które są w wieku, w którym wspomniane obowiązki ich nie dotyczą lub dla którego zostały odroczone.

Przepisy przejściowe ustawy z 15 maja br. zakładają, że nowe wymogi określone w art. 26 specustawy będą miały zastosowanie po raz pierwszy do ustalania prawa do świadczenia wychowawczego na okres jego wypłaty, który zacznie się 1 czerwca 2025 r. i potrwa do 30 maja 2026 r.

Nowe brzmienie art. 26 specustawy wskazuje, że kwestia realizacji rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki będzie sprawdzana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych jako organ przyznający i wypłacający świadczenie wychowawcze w systemie informacji oświatowej (SIO). Jeśli się okaże, że w SIO nie ma danych na temat uczestnictwa ukraińskiego dziecka w polskim systemie oświaty, to wtedy wypłata 800+ zostanie wstrzymana. ©℗