Poradnia z klasyfikacji budżetowej

„Cyberbezpieczny samorząd” ma zwiększyć poziom bezpieczeństwa informacji jednostek samorządu terytorialnego (dalej: JST) poprzez wzmacnianie odporności na incydenty w systemach informacyjnych oraz zdolności do skutecznego zapobiegania im i reagowania na nie. Realizacja projektu poprzez wsparcie grantowe JST pomoże m.in.:

• wdrożyć lub zaktualizować w JST systemy zarządzania bezpieczeństwem informacji (SZBI),
• wdrożyć w JST środki zarządzania ryzykiem w cyberbezpieczeństwie,
• wdrożyć w JST mechanizmy i środki zwiększające odporność na ataki z cyberprzestrzeni,
• przeprowadzić w JST audyty SZBI potwierdzające uzyskanie wyższego poziomu odporności na cyberzagrożenia.

Jak podano w stanie faktycznym, środki z programu mają zostać ujęte w budżecie miasta, co wymaga uwzględnienia przepisów z zakresu klasyfikacji budżetowej. W pytaniu zawarto propozycję w zakresie wszystkich podziałek, czyli działu, rozdziału i paragrafu dochodowego. Co do działu 750 „Administracja publiczna” oraz rozdziału 75023 „Urzędy gmin (miast i miast na prawach powiatu)” – nie ma wątpliwości, że to właściwy wybór. Problematyczne będzie jednak stosowanie podanych paragrafów, czyli 205 „Dotacja celowa w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5 lit. a i b ustawy, lub płatności w ramach budżetu środków europejskich, realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego” oraz 625 „Dotacja celowa w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5 lit. a i b ustawy, lub płatności w ramach budżetu środków europejskich, realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego”.

Pomocne w ocenie stanu faktycznego będzie stanowisko zawarte w uchwale Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z 15 maja 2024 r. (nr 11/624/2024). RIO weryfikowała postanowienia uchwały rady miejskiej w sprawie zmiany budżetu na 2024 r. Rada miasta wprowadziła środki z tytułu programu „Cyberbezpieczny samorząd”, co prawda w prawidłowym dziale i rozdziale, jednak błędnie w paragrafie 205 i 627 z czwartą cyfrą 7. RIO w argumentacji prawnej podała, że beneficjentem środków otrzymanych w ramach Programu Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy 2021‒2027, przeznaczonych na realizację projektu grantowego „Cyberbezpieczny samorząd” jest Skarb Państwa, w imieniu którego działa Centrum Projektów Polska Cyfrowa. Natomiast JST są grantobiorcami, realizującymi projekt na podstawie umowy o powierzenie grantu. Skoro beneficjentem ww. środków jest Skarb Państwa (występujący jako grantodawca), to dochody otrzymane przez JST na realizację projektu grantowego powinny być sklasyfikowane w paragrafie 200 oznaczonym: „Dotacja celowa w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt oraz ust. 3 pkt 5 i 6 ustawy, lub płatności w ramach budżetu środków europejskich, z wyłączeniem dochodów klasyfikowanych w paragrafie 205” oraz w paragrafie 620 „Dotacja celowa w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 3 pkt 5 i 6 ustawy, lub płatności w ramach budżetu środków europejskich, z wyłączeniem dochodów klasyfikowanych w paragrafie 625 z czwartą cyfrą 7”.

Podsumowanie: Po stronie dochodowej środki z programu „Cyberbezpieczny samorząd” należy ująć w dziale 750, rozdziale 75023 i w paragrafach 200 oraz 620 z czwartą cyfrą 7. ©℗

Z kontekstu pytania należy wnioskować, że gmina ma ponieść wydatki związane z postępowaniem sądowym zainicjowanym zapewne w trybie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (dalej: u.w.t.). Z art. 24 u.w.t. wynika, że osoby, które w związku z nadużywaniem alkoholu powodują rozkład życia rodzinnego, demoralizację małoletnich, uchylają się od obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny albo systematycznie zakłócają spokój lub porządek publiczny, kieruje się na badanie przez biegłego w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego. Zgodnie z art. 25 u.w.t. na badanie, o którym mowa w art. 24, kieruje gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych właściwa według miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, której postępowanie dotyczy, na jej wniosek lub z własnej inicjatywy. Natomiast z art. 26 u.w.t. wynika, że osoby, o których mowa w art. 24, jeżeli uzależnione są od alkoholu, zobowiązać można do poddania się leczeniu w stacjonarnym lub niestacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego. O zastosowaniu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego orzeka sąd rejonowy właściwy według miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, której postępowanie dotyczy, w postępowaniu nieprocesowym. Sąd wszczyna postępowanie na wniosek gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych lub prokuratora. Do wniosku dołącza się zebraną dokumentację wraz z opinią biegłego, jeżeli badanie przez biegłego zostało przeprowadzone.

Przywołane wyżej przepisy stanowią materialno-prawne podstawy do ujęcia wydatków w budżecie gminy. Problemem wtórnym jest zastosowanie właściwej klasyfikacji budżetowej. W zapytaniu sugeruje się zastosowanie paragrafu 417 oznaczonego: „Wynagrodzenia bezosobowe”, w którym ujmuje się:

• wynagrodzenia z tytułu umów zlecenia lub umów o dzieło, z wyjątkiem honorariów zaliczanych do paragrafu 409, a w szczególności: wynagrodzenia wypłacane na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło;
• wynagrodzenia wypłacane na podstawie odrębnych przepisów osobom, które wykonują określone czynności na polecenie właściwych organów, w szczególności biegłym w postępowaniu przygotowawczym, sądowym i administracyjnym, wynagrodzenia za czynności arbitrów, wynagrodzenia tłumaczy przysięgłych, wynagrodzenia kuratorów zastępujących strony w postępowaniu;
• wynagrodzenia wypłacane osobom fizycznym za udział w komisjach, radach, zespołach, komitetach, radach nadzorczych, zarządach spółek, jury w konkursach, radach naukowych i naukowo-technicznych.

Podany paragraf nie będzie jednak właściwy do ujęcia wydatku za zapłatę opinii biegłego. W tym zakresie właściwy będzie paragraf 439 oznaczony: „Zakup usług obejmujących wykonanie ekspertyz, analiz i opinii”. Z opisu tego paragrafu wynika, że obejmuje wydatki na usługi świadczone na rzecz jednostki przez przedsiębiorcę, o którym mowa w art. 4 prawa przedsiębiorców, z wyłączeniem ekspertyz, analiz, opinii i innych materiałów sporządzanych i opłacanych w ramach realizowanych przez jednostkę remontów i inwestycji.

Powyższe założenie ma potwierdzenie w wystąpieniu pokontrolnym Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku z 13 września 2023 r. (nr RIO.IV.6001-4/23). RIO stwierdziła nieprawidłowość: „wynagrodzenie biegłego sądowego za sporządzenie opinii w przedmiocie uzależnienia w łącznej kwocie 3436,80 zł błędnie ujęto w par. 4170 «Wynagrodzenia bezosobowe», zamiast w par. 4390 «Zakup usług obejmujących wykonanie ekspertyz, analiz i opinii»”.

Podsumowanie: Wydatek przeznaczony na zapłatę za opinię biegłego sądowego w sprawie sądowej o uzależnienie od alkoholu należy ująć w paragrafie 439. ©℗

Na początek warto wskazać, że podany wydatek ma związek rzeczowy z realizowaniem przez gminę zadań własnych w kontekście gospodarki komunalnej. Obejmuje ona bowiem w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Wskazuje na to art. 1 ust. 2 ustawy o gospodarce komunalnej. Nie ma więc wątpliwości, że podany wydatek jest merytorycznie uzasadniony w świetle zasad wydatkowych określonych art. 44 ust. 2‒3 ustawy o finansach publicznych.

Z racji związku podanego wydatku z gospodarką mieszkaniową uzasadnione będzie zastosowanie paragrafu 700 oznaczonego: „Gospodarka mieszkaniowa”. Następnie są podstawy do zastosowania rozdziału 70005 oznaczonego: „Gospodarka gruntami i nieruchomościami”. Z racji inwestycyjnego charakteru wydatkowego właściwe zaś będzie zastosowanie paragrafu 606, który ma oznaczenie: „Wydatki na zakupy inwestycyjne jednostek budżetowych”.

Podsumowanie: Zakup urządzenia wykorzystywanego przy realizacji zadania własnego przez gminę (jednostkę budżetową gminy) związanego z zapewnieniem czystości na terenie w sezonie zimowym należy ująć w dziale 750, rozdziale 70005 oraz paragrafie 606. ©℗