Przekazanie strażakom gminnego busa. Jaką umowę wybrać – darowizny czy użyczenia?

Zatem z przytoczonych przepisów jednoznacznie wynika uprawnienie wójta gminy (oraz odpowiednio burmistrza lub prezydenta miasta) do gospodarowania mieniem komunalnym (samorządowym). Co więcej, organ ten jest władny samodzielnie decydować o przeznaczeniu i sposobie wykorzystania tego mienia. Dodajmy, że w przypadku mienia ruchomego nie występują żadne specjalne odgórne reguły gospodarowania. Nie oznacza to jednak dowolności w tym zakresie, bowiem w myśl art. 50 ust. 1 u.s.g. obowiązkiem osób uczestniczących w zarządzaniu mieniem komunalnym jest zachowanie szczególnej staranności przy wykonywaniu zarządu zgodnie z przeznaczeniem tego mienia oraz jego ochrona. Z powyższego można więc wnioskować, że wybór formy przekazania mienia podmiotowi trzeciemu należy do kompetencji organu wykonawczego gminy.

Finansowanie działań OSP

W sytuacji opisanej w pytaniu odbiorcą busa ma być ochotnicza straż pożarna. W tym miejscu trzeba przypomnieć, że to właśnie gmina ponosi zasadniczy ciężar ekonomiczny funkcjonowania tej formacji. Ma to potwierdzenie w przepisach ustawy o ochotniczych strażach pożarnych (dalej: u.o.s.p.). Z art. 10 ust. 1 pkt 1 u.o.s.p. wynika, że w ramach realizacji zadania własnego w zakresie ochrony przeciwpożarowej gmina zapewnia – stosownie do posiadanych sił i środków – ochotniczym strażom pożarnym m.in. obiekty, tereny, pojazdy, sprzęt specjalistyczny, środki ochrony indywidualnej, umundurowanie, w tym umundurowanie wyjściowe, i środki łączności oraz ich utrzymanie.

Ponadto zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 1 u.o.s.p. koszty funkcjonowania ochotniczych straży pożarnych są pokrywane w szczególności z budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

Decyzja o wyborze

Wracając do pytania o to, którą formę prawną można zastosować: biorąc pod uwagę treść powyższych przepisów obie sugerowane w zapytaniu (czyli użyczenie i darowizna) są możliwe. Potwierdzenie tego, że przekazanie w formie darowizny jest uznawane za prawidłowe przez regionalne izby obrachunkowe znajdziemy m.in. w stanowisku RIO w Kielcach z 21 listopada 2023 r. (znakWI.54.58.2023). RIO zwróciła w nim uwagę na przytoczony wyżej art. 32 ust. 1 pkt 1 u.o.s.p. Ponadto przypomniała, że gmina w celu realizacji swoich zadań może zawierać umowy. Zdaniem kieleckiej RIO może więc przekazać samochód na własność ochotniczej straży pożarnej w drodze darowizny zawartej na podstawie przepisów kodeksu cywilnego. I tak z art. 888 k.c. wynika, że przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku, zaś z art. 890 k.c., że oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Przy czym umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Podsumowując: przepisy nie przesądzają, na podstawie jakiej umowy gmina ma prawo przekazać mienie ruchome dla OSP. Decyduje o tym wójt gminy jako gospodarujący mieniem – może zastosować zarówno umowę darowizny, jak i umowę użyczenia. ©℗