Centrum obsługi nie ujmie w planie dotacji dla przedszkoli

Regionalna izba obrachunkowa w trakcie kontroli uznała za nieprawidłowe ujmowanie dotacji dla niepublicznych placówek przedszkolnych w ramach planu finansowego centrum obsługi placówek oświatowych. W naszej ocenie skoro dotacje mają związek z oświatą, to jest to zadanie związane z funkcjonowaniem tej jednostki budżetowej gminy. Czy rzeczywiście popełniamy błąd?

Ustalenia RIO są prawnie uzasadnione. Dotacje dla niepublicznych placówek oświatowych nie mogą być ujmowane w planie finansowym jednostki budżetowej – jednostki obsługującej. Należy je bowiem ująć w planie finansowym urzędu gminy. Podstawę prawną funkcjonowania jednostek budżetowych o statusie jednostki obsługującej wyznaczają przepisy ustawy o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.). W art. 10a u.s.g. wskazano, że gmina może zapewnić wspólną obsługę, w szczególności administracyjną, finansową i organizacyjną:

1) jednostkom organizacyjnym gminy zaliczanym do sektora finansów publicznych,

2) gminnym instytucjom kultury,

3) innym zaliczanym do sektora finansów publicznych gminnym osobom prawnym utworzonym na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego

– zwanym „jednostkami obsługiwanymi”.

Z kolei z art. 10c u.s.g. wynika, że zakres wspólnej obsługi nie może obejmować kompetencji kierowników jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych do dysponowania środkami publicznymi oraz zaciągania zobowiązań, a także sporządzania i zatwierdzania planu finansowego oraz przeniesień wydatków w tym planie.

W przypadku powierzenia obowiązków z zakresu rachunkowości i sprawozdawczości jednostek obsługiwanych, o których mowa w art. 10a pkt 1 i 2, są one przekazywane w całości.

Jednocześnie wymaga podkreślenia, że ww. jednostka ma status tzw. jednostki budżetowej, o której mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o finansach publicznych (dalej: u.f.p.). Zgodnie z tym przepisem jednostkami budżetowymi są jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek – odpowiednio – dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

W opisie stanu faktycznego podano, że w planie finansowym ww. jednostki zostały ujęte dotacje dla niepublicznych placówek oświatowych, które zapewne gmina dotuje na podstawie przepisów ustawy o finansowaniu zadań oświatowych (dalej: u.f.z.o.). W tym kontekście warto przypomnieć o art. 17 ust. 3 u.f.z.o., w którym postanowiono, że niepubliczne przedszkole niebędące przedszkolem specjalnym niespełniające warunków, o których mowa w ust. 1, otrzymuje na każdego ucznia dotację z budżetu gminy w wysokości równej 75 proc. podstawowej kwoty dotacji dla przedszkoli, z tym że na ucznia niepełnosprawnego w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na takiego ucznia niepełnosprawnego przedszkola w części oświatowej subwencji ogólnej dla gminy.

Z punktu widzenia podanego stanu faktycznego kluczowe znaczenie mają regulacje prawne zawarte w art. 249 ust. 3–4. I tak w ust. 3 postanowiono, że w planie finansowym urzędu JST ujmuje się wszystkie wydatki budżetowe nieujęte w planach finansowych innych jednostek budżetowych, w tym wydatki związane z funkcjonowaniem organu stanowiącego JST i zarządu JST. W ust. 4 podano zaś, że w planie, o którym mowa w ust. 3, ujmuje się także:

1) dotacje dla samorządowych zakładów budżetowych;

2) dotacje i środki przekazywane na rzecz innych JST i związków JST;

3) pozostałe dotacje, zgodnie z ust. 5;

4) wpłaty do budżetu państwa z przeznaczeniem na zwiększenie części subwencji ogólnej, określone w odrębnych ustawach;

5) płatności oraz składki wpłacane na rzecz instytucji krajowych i zagranicznych.

Użyteczne może być również stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z 13 września 2022 r. (znak WK.610-27/4/2022). Izba za nieprawidłowość uznała: „ujmowanie dotacji udzielanych z budżetu gminy, klasyfikowanych w dziale 801 – „Oświata i wychowanie”, w planie finansowym Gminnego Zespołu Ekonomiczno-Administracyjnego Szkół w (….), zamiast w planie finansowym urzędu gminy”. W ramach wniosku pokontrolnego nakazano, aby dotacje udzielane z budżetu gminy ujmować w planie finansowym urzędu gminy stosownie do art. 249 ust. 3 i 4 u.f.p. Warto również odnotować stanowisko zawarte w komentarzu „Ustawa o finansach publicznych. Komentarz dla jednostek samorządowych” (red. P. Walczak, Wyd. 2, Warszawa 2021), w którym m.in. wskazano, że: „Także w planie finansowym urzędu, zgodnie z przepisem art. 249 ust. 4 u.f.p., ujmuje się zawsze wydatki na:

1) dotacje dla samorządowych zakładów budżetowych,

2) dotacje i środki przekazywane na rzecz innych JST i związków JST,

3) pozostałe dotacje,

4) wpłaty do budżetu państwa z przeznaczeniem na zwiększenie części subwencji ogólnej, określone w odrębnych ustawach,

5) płatności oraz składki wpłacane na rzecz instytucji krajowych i zagranicznych.

Obowiązuje zasada, że wydatki na dotacje nie mogą zostać zaplanowane w planie finansowym innym niż plan urzędu, poza jednym wyjątkiem wynikającym z art. 249 ust. 5 u.f.p. Przepisy dopuszczają tylko odstępstwo od tej reguły w przypadku województwa”. ©℗