Nie da się zaskarżyć do sądu zawiadomienia o kontroli przyłączenia nieruchomości do sieci kanalizacyjnej

Z polecenia wójta wysłaliśmy zawiadomienia do kilku mieszkańców gminy o kontroli nieruchomości pod kątem ich przyłączenia do istniejącej sieci kanalizacji sanitarnej. Kilku mieszkańców złożyło jednak skargi do sądu administracyjnego. Czy wstrzymuje to procedurę kontroli?

Przyłączenie nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacyjnej jest obowiązkiem właściciela nieruchomości, który wynika z art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej: u.u.c.p.g.). Zgodnie z tym przepisem właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez: „przyłączenie nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacyjnej lub, w przypadku gdy budowa sieci kanalizacyjnej jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona, wyposażenie nieruchomości w zbiornik bezodpływowy nieczystości ciekłych lub w przydomową oczyszczalnię ścieków bytowych, spełniające wymagania określone w przepisach odrębnych; przyłączenie nieruchomości do sieci kanalizacyjnej nie jest obowiązkowe, jeżeli nieruchomość jest wyposażona w przydomową oczyszczalnię ścieków spełniającą wymagania określone w przepisach odrębnych”.

Uprawnienia organu

Natomiast w art. 5 ust. 6 u.u.c.p.g. postanowiono, że nadzór nad realizacją tego m.in. obowiązku sprawuje wójt, burmistrz lub prezydent miasta. W orzecznictwie sądowym akcentuje się, że wynikający z art. 5 ust. 1 pkt 2 u.u.c.p.g. obowiązek przyłączenia nieruchomości do sieci kanalizacyjnej powstaje w sytuacji, gdy istnieje wybudowana sieć kanalizacyjna i jest faktyczna możliwość przyłączenia do niej nieruchomości, która nie ma przydomowej oczyszczalni ścieków. Przesłanki te muszą zaistnieć kumulatywnie, aby właściwy organ mógł na podstawie art. 5 ust. 7 u.u.c.p.g. wydać decyzję nakazującą podłączenie nieruchomości do sieci kanalizacyjnej (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 grudnia 2021 r., sygn. akt III OSK 4485/21). Z powyższego płynie wiosek, że wójt gminy ma kompetencje do kontrolowania wykonania obowiązku przewidzianego art. 5 ust. 1 pkt 2 u.u.c.p.g. W tym zakresie niewątpliwie był uprawniony do wystosowania zawiadomienia do mieszkańców o planowanej kontroli.

Dopuszczalność skargi

Jak wynika z pytania, niektórzy mieszkańcy złożyli skargę na zawiadomienie o kontroli do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Dopuszczalność skargi na czynność wójta gminy w przedmiocie zawiadomienia o przeprowadzeniu kontroli nieruchomości weryfikował Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z 17 listopada 2023 r. (sygn. akt II SA/Wr 486/23). Co jednak istotne, z przyczyn formalnych sąd nie oceniał skargi pod względem merytorycznym. Uznał bowiem, że zawiadomienie wójta nie podlega kontroli sądu administracyjnego i nie może być przedmiotem skutecznie wniesionej skargi. Stwierdził, że skarga na pismo informacyjne jest niedopuszczalna i podlega odrzuceniu. W argumentacji WSA odwołał się do prawa o ustroju sądów administracyjnych. Zgodnie z art. 3 par. 2 tej ustawy kontrola działalności administracji publicznej obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:

„1) decyzje administracyjne;

2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;

3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie, z wyłączeniem postanowień wierzyciela o niedopuszczalności zgłoszonego zarzutu oraz postanowień, przedmiotem których jest stanowisko wierzyciela w sprawie zgłoszonego zarzutu;

4) inne niż określone w pkt 1‒3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa (…);

4a) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach, opinie zabezpieczające i odmowy wydania opinii zabezpieczających;

5) akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;

6) akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;

7) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;

8) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1‒4 lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadku określonym w pkt 4a;

9) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach dotyczących innych niż określone w pkt 1‒3 aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa podjętych w ramach postępowania administracyjnego określonego w ustawie z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego oraz postępowań określonych w działach IV, V i VI ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa oraz postępowań, do których mają zastosowanie przepisy powołanych ustaw”.

Sąd wskazał, że przedmiot zaskarżenia nie mieści się w powyższym katalogu, zaskarżony akt jest bowiem jedynie pismem informującym o zamiarze i terminie przeprowadzenia kontroli. Jednocześnie sąd podkreślił, że wójt gminy działając w ramach kompetencji przyznanych mu przez u.u.c.p.g., poinformował skarżącą o planowanej kontroli wypełnienia obowiązku ustawowego. Pismo to nie rozstrzyga żadnej sprawy administracyjnej, nie kształtuje praw czy obowiązków skarżącej, nie stanowi władczego i jednostronnego rozstrzygnięcia. Ma ono wyłącznie charakter informacyjny.

Podsumowując: zawiadomienie wysłane przez wójta gminy o planowanej kontroli nie podlega zaskarżeniu do sądu. Jest to tylko pismo informacyjne, a w konsekwencji gmina może kontynuować działania kontrolne, mimo że formalnie mieszkańcy wnieśli skargę na wspomniane zawiadomienie. ©℗