Samorządy przygotowujące własne programy wspierania rodzin wielodzietnych powinny pamiętać, że zmieniły się przepisy regulujące ich wprowadzanie. Podstawy prawnej w tym zakresie nie stanowi już ustawa z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 163 ze zm.), ale obowiązująca od początku tego roku ustawa z 5 grudnia 2014 r. o karcie dużej rodziny (Dz.U. poz. 1863 ze zm.). Zgodnie z jej art. 27 ust. 1 rada gminy lub powiatu oraz sejmik województwa mogą uchwalić samorządową KDR. Następnie w ust. 2 wspomniany przepis wskazuje, że przyjmując uchwałę, powinny określić w szczególności zakres podmiotowy programu wspierania dużych rodzin, uprawnienia przysługujące jej członkom oraz zasady jego realizacji (art. 27 ust. 2).
Regulując ten pierwszy warunek, a więc krąg osób, które mogą korzystać z lokalnej KDR, rada nie może jednak wprowadzać dodatkowych kryteriów jej uzyskania poza wielodzietnością. Nie może np. wymagać zameldowania na terenie gminy. Zwraca na to uwagę wojewoda dolnośląski w rozstrzygnięciu nadzorczym z 30 kwietnia 2015 r. dotyczącym uchwały rady miejskiej w Oławie (nr NK-N.4131.98.4. 2015.JB). Swoje zastrzeżenia w tej sprawie uzasadnia brzmieniem przepisów ustawy o ogólnopolskiej karcie, która uzależnia jej posiadanie i korzystanie z uprawnień tylko od spełnienia warunku wielodzietności. Skoro więc ustawodawca wprowadził takie rozwiązanie dla modelu rządowej KDR, to ma ono zastosowanie również w przypadku tej samorządowej. Dodatkowo wojewoda wskazuje, że samorządowy program przyznający konkretne uprawnienia członkom rodzin wielodzietnych jest aktem prawnym skierowanym do mieszkańców, którzy z mocy prawa tworzą wspólnotę samorządową. Również w art. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 594 ze zm.) nie ma odwołania do kryterium zameldowania jako wyznacznika kwalifikującego osoby do wspomnianej wspólnoty.
Z kolei nałożenie na radnych obowiązku określenia zasad realizacji programu oznacza, że nie mogą oni sposobu składania wniosku o wydanie karty, jej wzoru oraz regulaminu wydawania i użytkowania przekazywać innemu organowi samorządowemu. Taka sytuacja zaistniała w zakwestionowanej uchwale rady miejskiej w Oławie, która zadania te powierzyła burmistrzowi, mającemu wydać w tej sprawie zarządzenie. W ocenie organu nadzoru zasady realizacji programu stanowią obligatoryjny element uchwały, a zatem muszą być uregulowane przez uprawniony do jej wydawania organ. Rada nie może, nie mając do tego podstaw prawnych, scedować materii zastrzeżonej dla siebie. Znajdujący się w treści art. 27 ust. 2 zwrot „w szczególności” przesądza o tym, że to ona powinna określić w uchwale wymogi w niej wskazane oraz dodać inne, o ile uzna to za stosowne. Dodatkowo uchwała jako akt prawa miejscowego przyznaje mieszkańcom określone uprawnienia. Ich realizacja powinna więc być w sposób jasny i precyzyjny w niej wskazana.
Ponadto w przypadku wzoru lokalnej KDR nie jest uprawnione stosowanie analogii do art. 22 ustawy z 5 grudnia 2014 r. Przewiduje on, że minister właściwy do spraw rodziny w rozporządzeniu określa wzór ogólnopolskiej karty. Gmina, wprowadzając własny program wspierania rodzin wielodzietnych, może do tego celu wykorzystać tę obowiązującą w całej Polsce. Jeżeli natomiast decyduje się na ustalenie własnego wzoru dokumentu, to musi on znaleźć się w uchwale. Nie można upoważniać np. burmistrza do określenia jej wzoru.