Będą mogli korzystać ze wszystkich dobrodziejstw nowelizacji kodeksu pracy jak pozostali pracownicy, ale wyjątkiem są przepisy dotyczące elastycznej organizacji pracy. Zamiast standardowych rozwiązań osoby objęte Kartą nauczyciela otrzymają możliwość redukcji pensum, wolne z powodu działania siły wyższej zostało zaś ustalone sztywno na dwa dni zamiast 16 godzin.
Podpisana w marcu br. przez prezydenta ustawa z 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (w momencie zamykania do druku czekała na publikację w Dzienniku Ustaw) poza ogromnymi zmianami w kodeksie pracy, które wprowadzają rozwiązania korzystne dla pracowników związane z równoważeniem czasu pracy i życia osobistego nowelizuje też Kartę nauczyciela. Nowy akt prawny wprowadza dla nauczycieli rozwiązania szczególne w kwestii elastycznego czasu pracy, dostosowując nowe normy prawa pracy do specyfiki zatrudniania pedagogów.
Wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy
Nauczycielom będą przysługiwać wszystkie uprawnienia pracownika związane z rodzicielstwem określone w kodeksie pracy (dalej: k.p.), z wyjątkiem art. 1881, co oznacza, że nie będą oni mogli złożyć wniosku o zastosowanie elastycznej organizacji pracy. Czas pracy nauczyciela określa bowiem art. 42 Karty nauczyciela, który mówi m.in. o wysokości pensum, czyli tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dla nauczyciela na poszczególnym stanowisku.
Nauczyciel nieposiadający prawa do urlopu wychowawczego, opiekujący się dzieckiem, do ukończenia przez nie 8. roku życia, będzie mógł złożyć wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej o obniżenie jego wymiaru czasu pracy oraz odpowiednio obniżenie wymiaru zatrudnienia do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru zatrudnienia.
Wniosek składany na 21 dni przed terminem rozpoczęcia wykonywania pracy w obniżonym wymiarze zatrudnienia musi zawierać:
1) imię i nazwisko oraz datę urodzenia dziecka,
2) przyczynę konieczności skorzystania z obniżonego wymiaru zatrudnienia,
3) termin rozpoczęcia i zakończenia korzystania z obniżonego wymiaru zatrudnienia.
Dyrektor szkoły będzie rozpatrywał wniosek, uwzględniając potrzeby nauczyciela, w tym termin oraz przyczynę konieczności korzystania z obniżonego wymiaru zatrudnienia, a także potrzeby i możliwości wynikające z organizacji pracy szkoły. Po jego rozpatrzeniu, w terminie 7 dni, dyrektor poinformuje nauczyciela w postaci papierowej lub elektronicznej:
- o uwzględnieniu wniosku albo
- o przyczynie odmowy, albo
- o innym możliwym terminie zastosowania obniżonego wymiaru zatrudnienia niż wskazany we wniosku.
Skorzystanie z tego uprawnienia nie może spowodować zmiany podstawy nawiązania stosunku pracy z nauczycielem.
Nauczyciel będzie mógł w każdym czasie złożyć wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej o powrót do poprzedniej organizacji pracy przed upływem terminu zakończenia korzystania z obniżonego wymiaru zatrudnienia, gdy uzasadnia to zmiana okoliczności będąca podstawą do korzystania przez nauczyciela z tego obniżenia. Dyrektor szkoły zaś w ciągu 7 dni poinformuje nauczyciela o uwzględnieniu albo przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku, albo o możliwym terminie powrotu do pracy.
W dniach, a nie w godzinach
Nauczyciel będzie miał prawo do zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność nauczyciela – w wymiarze dwóch dni w roku kalendarzowym, z zachowaniem prawa do połowy wynagrodzenia, na które składają się poza pensją zasadniczą przyznane mu dodatki. Dyrektor udzieli takiego wolnego na wniosek złożony w formie papierowej lub elektronicznej najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia.
Dla porównania: co do zasady pracownicy, w myśl znowelizowanych przepisów kodeksu pracy (czyli np. pracownicy administracji i obsługi, którzy nie są objęci Kartą nauczyciela) będą składać wniosek w wymiarze godzinowym (w przypadku pełnego etatu przysługiwać będzie prawo do 16 godzin wolnego).
Urlop opiekuńczy: pięć dni na zasadach kodeksowych
Nauczycielowi – na podobnych zasadach jak pozostałym pracownikom ‒ będzie przysługiwać bezpłatny urlop opiekuńczy w wymiarze pięciu dni w roku kalendarzowym. Będzie można go wykorzystać w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych. Zasady udzielania urlopu opiekuńczego określać będzie kodeks pracy, gdzie wskazano m.in., że:
- za członka rodziny uważa się syna, córkę, matkę, ojca lub małżonka;
- urlopu będzie udzielać się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;
- urlop będzie udzielany na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej w terminie nie krótszym niż dzień przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu;
- we wniosku trzeba będzie wskazać imię i nazwisko osoby, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych, przyczynę konieczności zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia przez pracownika oraz w przypadku członka rodziny ‒ stopień pokrewieństwa z pracownikiem lub w przypadwku osoby niebędącej członkiem rodziny ‒ adres zamieszkania tej osoby;
- urlop będzie wliczany do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze. ©℗
