Uchwała nie może ingerować w wysokość opłaty w prywatnym żłobku

Przepis dający radzie gminy upoważnienie do określenia w uchwale zasad ustalania i rozliczania dotacji celowej na dzieci przebywające w żłobkach nie mieści w swoim zakresie uprawnienia do wprowadzania ograniczeń w wysokości odpłatności, jaką ponoszą rodzice.

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Gliwicach, który rozpatrywał skargę złożoną przez Regionalną Izbę Obrachunkową (RIO) w Katowicach. Wniosła ona o stwierdzenie nieważności uchwały podjętej przez Radę Miasta Zabrze w sprawie dotacji przekazywanej prywatnym żłobkom i klubom dziecięcym, działającym na jego terenie. RIO zarzuciła jej naruszenie art. 60 ust. 2 ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 204 ze zm.).

Zgodnie z nim, gdy samorząd zdecyduje się przyznawać podmiotom prowadzącym placówki dotację celową na dziecko, to wtedy wysokość takiego wsparcia, zasady jego ustalania i rozliczania, a także kategorie dzieci nim objęte są określane w uchwale radnych. Wątpliwości RIO co do właściwego zastosowania tego przepisu wzbudziła zaś regulacja, która zakładała, że dotacja jest udzielana, gdy podmiot prowadzący żłobek lub klub dziecięcy pobiera od rodziców (opiekunów prawnych) dziecka opłatę za pobyt w wysokości nieprzekraczającej 1 tys. zł miesięcznie.

Zdaniem organu nadzoru z art. 60 ust. 2 ustawy nie wynika kompetencja dla rady gminy do wypowiadania się w drodze aktu prawa miejscowego w zakresie należności, jakie właściciel pobiera od rodziców dzieci uczęszczających do żłobka lub klubu dziecięcego. Organ uchwałodawczy jest bowiem uprawniony do ustalenia wysokości dotacji, ale nie dysponuje prawem do regulowania maksymalnej stawki opłaty za pobyt. Taka opłata jako element relacji między podmiotem prowadzącym placówkę, czyli przedsiębiorcą, a jego klientem wykracza też poza pojęcie dotacji celowej.

W odpowiedzi na skargę miasto broniło się, że kwestionowane przez RIO postanowienia uchwały zostały wprowadzone dla bezpieczeństwa mieszkańców, a wspomniany art. 60 ust. 2 ustawy nie ogranicza swobody organu stanowiącego w kształtowaniu reguł ustalania dotacji i jej wysokości. Jednak WSA nie przychylił się do tej argumentacji i stwierdził nieważność zaskarżonych przepisów uchwały.

Podobnie jak RIO podkreślił, że art. 60 ust. 2 ustawy nie zawiera uprawnienia do ustanawiania przez radę gminy ograniczenia w przyznaniu dotacji, związanego z ingerencją w wysokość odpłatności za pobyt dziecka w żłobku lub klubie dziecięcym. O ile ma ona prawo do wskazania wysokości kwoty dotacji – co wprost wynika z tego przepisu – to nie ma umocowania do narzucania maksymalnej stawki opłaty ponoszonej przez rodzica. W ocenie WSA uwzględnienie w uchwale limitu tej należności jest de facto warunkiem reglamentującym możliwość skorzystania ze wsparcia przez podmioty prowadzące placówki. Dlatego taki warunek uzyskania dotacji nie może być uznany za dopuszczalny. ©℗