Samorząd województwa występujący o wydanie dokumentów z operatu ewidencyjnego gruntów nie jest zwolniony z obowiązku uiszczenia opłaty, jeśli prosił o nie w celu złożenia wniosku o decyzję stwierdzającą komunalizację gruntów od 1999 r.

Takie rozstrzygnięcie podjął NSA w sporze między dwoma jednostkami administracji publicznej – samorządowymi, choć występującymi w zupełnie innych rolach.
Sprawa zaczęła się od wniosku marszałka województwa mazowieckiego, który zwrócił się do starosty powiatu P. o wydanie wypisu i wyrysu z ewidencji gruntów i budynków dla kilku działek położonych w gminie G. Wskazał, że te dokumenty mają stanowić załącznik do wniosku o wydanie decyzji potwierdzającej nabycie tych działek na własność samorządu województwa po reformie administracji z 1999 r. Starosta poinformował jednak wnioskodawcę, że za wydanie tych dokumentów należy wnieść opłatę w kwocie 150 zł. Marszałek w odpowiedzi wskazał jednak, że opłata została naliczona niezasadnie, powołując się na art. 40b ust. 2 pkt. 4 lit. a Prawa geodezyjnego i kartograficznego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1990; dalej: p.g.k.), zgodnie z którym nie pobiera się opłaty za wypisy i wyrysy z operatu ewidencyjnego sporządzane i wydawane na żądanie m.in. jednostek samorządowych w związku z ich działaniami mającymi na celu ujawnienie prawa do nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego w księdze wieczystej.
Starosta stwierdził jednak, że złożenie wniosku do wojewody o wydanie decyzji komunalizacyjnej nie jest wyjątkiem wskazanym w powołanym przez marszałka przepisie p.g.k., i wydał decyzję ustalającą wysokość opłaty. Od niej odwołał się marszałek województwa, ale wojewódzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego oddalił skargę. To samo spotkało także skargę do sądu administracyjnego i skargę kasacyjną – obie zostały kolejno oddalone przez stołeczny WSA i NSA.
Gminy tracą miliony złotych przez nieaktualne dane w ewidencji gruntów i budynków
Gminy tracą miliony złotych przez nieaktualne dane w ewidencji gruntów i budynków

Zobacz również
NSA wskazał w uzasadnieniu, że istota sporu sprowadza się do ustalenia, czy zwolnienie z opłat stosuje się wyłącznie do czynności prowadzących bezpośrednio do ujawnienia prawa własności, czy zwolnienie obejmuje również wszelkie czynności poprzedzające złożenie tego wniosku. Zdaniem sądu zwolnienia należy traktować jako wyjątek od zasady, a przepisy ich dotyczące wykładać ściśle.
– Tu znaczenie ma treść wniosku województwa, w którym podano, że wypisy i mapy ewidencyjne są niezbędne celem wystąpienia do wojewody z wnioskiem o wydanie deklaratoryjnej decyzji stwierdzającej nabycie działek przez województwo z 1 stycznia 1999 r. Nie jest to więc wniosek dotyczący czynności prowadzących bezpośrednio do ujawnienia prawa w księdze wieczystej. Poza tym nie wiadomo, czy wniosek zgłoszony do wojewody o wydanie tej decyzji przyniesie pozytywny rezultat. Dopiero bowiem gdy taka decyzja będzie wydana, będzie można złożyć stosowny wniosek do sądu wieczystoksięgowego. Zatem także z tego powodu zwolnienie z opłaty za wypisy i wyrysy nie ma w tym przypadku zastosowania – powiedział sędzia Zygmunt Zgierski. ©℗
ORZECZNICTWO
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31 sierpnia 2022 r., sygn. akt I OSK 1264/19 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia