Choć data wydaje się odległa, to zważywszy na liczbę zmian w klasyfikacji budżetowej, czasu jest niewiele. Ustawodawca wyznaczył bowiem dużo nowych paragrafów, w tym takie, które mają umożliwić identyfikację środków przeznaczonych na pomoc obywatelom Ukrainy

Skala zmian wprowadzanych rozporządzeniem ministra finansów, funduszy i polityki regionalnej z 15 lipca 2022 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1571 – dalej: nowe rozporządzenie) niewątpliwie jest znacząca przede wszystkim dla jednostek samorządu terytorialnego. Przed nimi, a ściślej rzecz ujmując, przed służbami finansowo-księgowymi stoją znaczne wyzwania, aby wdrożyć nowe rozwiązania. Tym bardziej że ustawodawca na dostosowanie uchwał budżetowych na 2022 r. do nowych wymogów dał tylko trzy miesiące – termin upływa więc 27 października 2022 r. W wielu przypadkach będzie on zapewne niewystarczający, szczególnie że z reguły każde zmiany przepisów na początku generują mniejsze lub większe problemy. Zamiast rozwiązywać je we własnym zakresie, warto skorzystać z pomocy regionalnej izby obrachunkowej właściwej miejscowo dla danej jednostki samorządowej. Do zadań izb należy bowiem m.in. udzielanie wyjaśnień w zakresie przepisów o finansach publicznych.
Generalnie nowe rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia (tj. 28 lipca 2022 r.), z mocą od 1 stycznia 2022 r., z pewnymi wyjątkami – część zmian wchodzi w życie z mocą:
 od 12 stycznia 2022 r.
 od 24 lutego 2022 r.
 od 23 kwietnia 2022 r.
Niektóre ze zmian wejdą natomiast w życie dopiero 1 stycznia 2023 r.
Z konstrukcji nowego rozporządzenia wynika wiele zmian, które można ułożyć w pewne tematyczne grupy. W ramach niniejszego tekstu zostaną przedstawione najważniejsze ze zmian z punktu widzenia jednostek samorządu terytorialnego.

wsparcie dla uciekających przed wojną

Pierwsza grupa zmian klasyfikacyjnych, czego można było się spodziewać już po kilku miesiącach wspierania finansowo przez polskie samorządy działań ukierunkowanych na pomoc osobom narodowości ukraińskiej, dotyczy właśnie tej sfery. Jest ona specyficzna na tle całej konstrukcji rozporządzenia w sprawie klasyfikacji budżetowej. Projektodawca bowiem zdecydował się na bardzo wiele zmian służących właśnie ujmowaniu środków na ww. cele i to w różnych konfiguracjach. Generalnie rzecz ujmując, zmiany dotyczą wprowadzenia nowych podziałek klasyfikacji budżetowej do załącznika nr 3 (Klasyfikacja paragrafów dochodów, przychodów i środków) i do załącznika nr 4 (Klasyfikacja paragrafów wydatków i środków).

Załącznik nr 3

Jeśli chodzi o ten załącznik do rozporządzenia klasyfikacyjnego, wprowadzono zmiany polegające na:
 dodaniu par. 072 oznaczonego jako: „Wpływy z otrzymanych darowizn i ofiar w postaci pieniężnej na realizację zadań na rzecz pomocy Ukrainie”. Z opisu do tego paragrafu zaś wynika, że obejmuje on w szczególności wpływy z tytułu darowizn, o których mowa w art. 18 ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. poz. 583; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 156; dalej: ustawa z 12 marca 2022 r.), oraz ofiar, o których mowa w art. 22 ustawy z 8 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 830). Wprowadzenie ww. paragrafu jest istotne, bowiem umożliwia ujmowanie środków z darowizn na cele związane z pomocą Ukrainie w jednym specjalnym paragrafie, co do niedawna było pewnym problemem.
 dodaniu grupy paragrafów dochodowych, które mają związek przede wszystkim ze wsparciem jednostek samorządu terytorialnego ze źródeł zewnętrznych w pomocy dla Ukrainy. W tym zakresie ustawodawca wprowadził:
  • par. 207 „Dotacja celowa dla jednostki samorządu terytorialnego na realizację własnych zadań bieżących w zakresie pomocy obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje dotacje na realizację zadań wynikających z przepisów ustawy z 12 marca 2022 r.;
  • par. 208 „Dotacja celowa dla jednostki samorządu terytorialnego na realizację zadań zleconych z zakresu administracji rządowej w zakresie pomocy obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje środki na realizację zadań wynikających z przepisów ustawy z 12 marca 2022 r.;
  • par. 209 „Dotacja celowa dla pozostałych jednostek sektora finansów publicznych na finansowanie lub dofinansowanie zadań bieżących w zakresie pomocy obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje dotacje na realizację zadań wynikających z przepisów ustawy z 12 marca 2022 r.;
  • par. 210 „Środki z Funduszu Pomocy na finansowanie lub dofinansowanie zadań bieżących w zakresie pomocy obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje środki na realizację zadań wynikających z przepisów ustawy z 12 marca 2022 r.;
  • par. 253 „Środki na finansowanie lub dofinansowanie zadań bieżących w zakresie pomocy obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje środki na realizację zadań wynikających z przepisów ustawy z 12 marca 2022 r., z wyłączeniem środków z Funduszu Pomocy ujmowanych w par. 210;
  • par. 638 „Środki z Funduszu Pomocy na finansowanie lub dofinansowanie inwestycji i zakupów inwestycyjnych w zakresie pomocy obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje środki na realizację zadań wynikających z przepisów ustawy z 12 marca 2022 r.;
  • par. 639 „Środki na finansowanie lub dofinansowanie inwestycji i zakupów inwestycyjnych w zakresie pomocy obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje środki na realizację zadań wynikających z przepisów ustawy z 12 marca 2022 r., z wyłączeniem środków z Funduszu Pomocy ujmowanych w par. 638;
  • par. 670 „Dotacja celowa dla jednostki samorządu terytorialnego na finansowanie lub dofinansowanie własnych zadań inwestycyjnych i zakupów inwestycyjnych w zakresie pomocy obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje środki na realizację zadań wynikających z przepisów ustawy z 12 marca 2022 r.;
  • par. 671 „Dotacja celowa dla jednostki samorządu terytorialnego na inwestycje i zakupy inwestycyjne z zakresu administracji rządowej w zakresie pomocy obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje środki na realizację zadań wynikających z przepisów ustawy z 12 marca 2022 r.;
  • par. 672 „Dotacja celowa dla pozostałych jednostek sektora finansów publicznych na finansowanie lub dofinansowanie inwestycji i zakupów inwestycyjnych w zakresie pomocy obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje środki na realizację zadań wynikających z przepisów ustawy z 12 marca 2022 r.
Uwaga!Wskazane wyżej zmiany weszły w życie 28 lipca br. z mocą od 24 lutego 2022 r., co jest uzasadnione wejściem (wstecznym) w życie ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

Załącznik nr 4

Jeśli chodzi o ten załącznik, to wprowadzono do niego zmiany polegające na dodaniu grupy paragrafów wydatkowych, które mają związek przede wszystkim z ujmowaniem wydatków na szeroko pojętą pomoc dla Ukrainy.
W tym zakresie do istotniejszych można zaliczyć następujące modyfikacje:
Dodanie paragrafów związanych z wydatkowaniem środków zewnętrznych, w tym m.in.:
  • par. 207 „Dotacja celowa dla jednostki samorządu terytorialnego na realizację własnych zadań bieżących w zakresie pomocy obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje dotacje na realizację zadań wynikających z przepisów ustawy z 12 marca 2022 r.;
  • par. 208 „Dotacja celowa dla jednostki samorządu terytorialnego na realizację zadań zleconych z zakresu administracji rządowej w zakresie pomocy obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje dotacje na realizację zadań wynikających z przepisów ustawy z 12 marca 2022 r.;
  • par. 209 „Dotacja celowa dla pozostałych jednostek sektora finansów publicznych na finansowanie lub dofinansowanie zadań bieżących w zakresie pomocy obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje dotacje na realizację zadań wynikających z przepisów ustawy z 12 marca 2022 r.;
  • par. 210 „Środki z Funduszu Pomocy na finansowanie lub dofinansowanie zadań bieżących w zakresie pomocy obywatelom Ukrainy dla jednostki sektora finansów publicznych”. Paragraf ten obejmuje środki na realizację zadań wynikających z przepisów ustawy z 12 marca 2022 r.;
  • par. 234 „Dotacja celowa dla jednostki spoza sektora finansów publicznych na finansowanie lub dofinansowanie zadań bieżących związanych z pomocą obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje dotacje na realizację zadań wynikających z przepisów ustawy z 12 marca 2022 r.;
  • par. 235 „Środki z Funduszu Pomocy na finansowanie lub dofinansowanie zadań bieżących w zakresie pomocy obywatelom Ukrainy dla jednostki spoza sektora finansów publicznych”. Paragraf ten obejmuje środki na realizację zadań wynikających z przepisów ustawy z 12 marca 2022 r.;
  • par. 253 „Środki na finansowanie lub dofinansowanie zadań bieżących w zakresie pomocy obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje środki na realizację zadań wynikających z przepisów ustawy z 12 marca 2022 r., z wyłączeniem środków z Funduszu Pomocy ujmowanych w par. 210;
  • par. 328 „Świadczenia związane z udzielaniem pomocy obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje świadczenia dla podmiotów udzielających pomocy obywatelom Ukrainy, w szczególności świadczenie, o którym mowa w art. 13 ustawy z 12 marca 2022 r. Przy czym nie obejmuje świadczeń społecznych, które są klasyfikowanych w par. 329;
  • par. 329 „Świadczenia społeczne wypłacane obywatelom Ukrainy przebywającym na terytorium RP”. Paragraf ten obejmuje świadczenia dla obywateli Ukrainy wynikające z przepisów ustawy z 12 marca 2022 r.;
  • par. 435 „Zakup towarów (w szczególności materiałów, leków, żywności) w związku z pomocą obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje wydatki ponoszone w związku z realizacją zadań, o których mowa w ustawie z 12 marca 2022 r.;
  • par. 437 „Zakup usług związanych z pomocą obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje wydatki na zakup usług ponoszone w związku z realizacją zadań, o których mowa w ustawie z 12 marca 2022 r.;
Dodanie paragrafów związanych z wynagrodzeniami, w tym m.in.:
  • par. 474 „Wynagrodzenia i uposażenia wypłacane w związku z pomocą obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje wynagrodzenia, uposażenia oraz dodatkowe wynagrodzenia roczne i uposażenia roczne wypłacane w związku z realizacją zadań, o których mowa w ustawie z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Paragraf ten nie obejmuje wynagrodzeń nauczycieli, o których mowa w par. 475;
  • par. 475 „Wynagrodzenia nauczycieli wypłacane w związku z pomocą obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje wynagrodzenia oraz dodatkowe wynagrodzenia roczne nauczycieli wypłacane w związku z realizacją zadań, o których mowa w ustawie z 12 marca 2022 r.;
  • par. 483 „Równoważniki pieniężne i ekwiwalenty dla żołnierzy i funkcjonariuszy oraz pozostałe należności wypłacane w związku z pomocą obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje równoważniki i ekwiwalenty wypłacane w związku z realizacją zadań, o których mowa w ustawie z 12 marca 2022 r.;
  • par. 484 „Honoraria, wynagrodzenia agencyjno-prowizyjne i wynagrodzenia bezosobowe wypłacane w związku z pomocą obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje honoraria, wynagrodzenia agencyjno-prowizyjne i wynagrodzenia bezosobowe wypłacane w związku z realizacją zadań, o których mowa w ustawie z 12 marca 2022 r.;
  • par. 485 „Składki i inne pochodne od wynagrodzeń pracowników wypłacanych w związku z pomocą obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje składki i inne pochodne od wynagrodzeń pracowników wypłacanych w związku z realizacją zadań, o których mowa w ustawie z 12 marca 2022 r.;
  • par. 486 „Pozostałe wydatki bieżące na zadania związane z pomocą obywatelom Ukrainy”. Paragraf ten obejmuje wydatki ponoszone w związku z realizacją zadań, o których mowa w ustawie z 12 marca 2022 r.
Dodanie pod tabelą związaną z wydatkami bieżącymi i majątkowymi JST opisu o treści: „Paragrafy wydatków 328, 329, 435, 437, 474, 475, 483–486, 648 i 649 mają zastosowanie wyłącznie w jednostkach samorządu terytorialnego do ewidencjonowania wydatków ponoszonych na realizację zadań wynikających z ustawy z 12 marca 2022 r.”.
Powyżej przedstawiono większość nowych rozwiązań klasyfikacyjnych związanych z pomocą dla Ukrainy po stronie paragrafów zarówno dochodowych, jak i wydatkowych. Jednak nowe rozporządzenie wprowadziło jeszcze inne paragrafy, z którymi z pewnością powinny zapoznać się służby finansowe jednostek samorządu terytorialnego.
Uwaga! Wskazane wyżej zmiany weszły w życie 28 lipca br. z mocą od 24 lutego 2022 r.

nowe podziałki

Druga grupa zmian klasyfikacyjnych dotyczy nowych paragrafów związanych z szeroko rozumianym wsparciem finansowym zadań inwestycyjnych ze środków pochodzących z różnych programów rządowych. W tym zakresie przedmiotowym zmiany zostały wprowadzone do:
załącznika nr 4 rozporządzenia klasyfikacyjnego. Są to dwa nowe paragrafy:
  • par. 610 „Wydatki na zadania inwestycyjne realizowane ze środków otrzymanych z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych”;
  • par. 637 „Wydatki poniesione ze środków z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych na realizację zadań inwestycyjnych”.
załącznika nr 3, gdzie wprowadzono par. 637 „Środki otrzymane z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych na realizację zadań.
Uwaga! Wskazane wyżej zmiany weszły w życie 28 lipca br. z mocą od 1 stycznia 2022 r.
Nowe podziałki umożliwią ewidencjonowanie i monitorowanie wykorzystania środków otrzymywanych z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych (RFIL) oraz z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych (RFPŁ). Skala środków oraz doświadczenia związane z RFIL przemawiały za potrzebą pozyskiwania informacji związanych z ich wydatkowaniem przez samorządy. Uwzględniając, że środki z ww. programów są środkami „wieloletnimi” (tj. jednostka nie musi wydatkować tych środków w roku ich otrzymania), zmiany umożliwią pozyskanie informacji, ile samorządy otrzymały i wydatkowały środków z RFIL i RFPŁ w danym roku, jak również ile wydatkowały w okresie dłuższym niż jeden rok.
Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych (RFIL) to program, w ramach którego rządowe pieniądze trafiają do gmin, powiatów i miast w całej Polsce. Wsparcie jest bezzwrotne i pochodzi z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Środki te można wykorzystywać m.in. na budowę żłobków, przedszkoli czy drogi. Natomiast Rządowy Fundusz Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych oferuje bezzwrotne i bardzo wysokie – sięgające niektórych przypadkach nawet 90 proc. – dofinansowanie inwestycji samorządowych.
Podsumowując, wprowadzenie wskazanych nowych podziałek klasyfikacji budżetowej w założeniu projektodawcy ma służyć lepszej weryfikacji wykorzystania pieniędzy przekazywanych JST z funduszów specjalnych przeznaczonych na inwestycje. Pozwoli to dysponentom środków na ocenę wykorzystania środków przez samorządy.

pozostałe zmiany

Trzecia grupa obejmuje pozostałe zmiany klasyfikacji budżetowej, które dotyczą zarówno paragrafów (w tym także objaśnień do nich), jak i rozdziałów.

Subwencja ogólna

Na uwagę samorządowców zasługuje m.in. dodanie nowego rozdziału klasyfikacji budżetowej w dziale 758, tj. rozdziału 75806 oznaczonego jako: „Część rozwojowa subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego”.
Utworzenie tego nowego rozdziału ma związek z ustawą z 14 października 2021 r. o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1927; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2427), bowiem wprowadziła ona nową część subwencji, tj. część rozwojową w celu wzmocnienia potencjału inwestycyjnego jednostek samorządu terytorialnego. Warto przypomnieć, że to źródło finansowania okazało się bardzo istotnym wsparciem dla wielu jednostek samorządu terytorialnego. Przepis przewidujący wspomnianą część rozwojową subwencji ogólnej wszedł w życie 1 stycznia 2022 r. jako art. 28a ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego(t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1672; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1265)
Mimo wprowadzenia ww. nowej podziałki klasyfikacji budżetowej regulacje prawne zgrupowane w ramach ww. artykułu nie uległy zmianom. W konsekwencji część rozwojową subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego nadal się ustala w wysokości części rozwojowej subwencji ogólnej z roku bazowego sprzed dokonania zwiększenia (o którym mowa w ust. 3 i 4), indeksowanej wskaźnikiem, o którym mowa w art. 9b ust. 2 pkt 1 lit. a. Kwota części rozwojowej subwencji ogólnej, ustalona w sposób określony w ust. 1 ww. art. 28a, jest rozdzielana między gminy, powiaty i województwa proporcjonalnie do udziału odpowiednio wszystkich gmin, powiatów i województw w wydatkach majątkowych wszystkich jednostek samorządu terytorialnego w roku poprzedzającym rok bazowy, przy czym wysokość części rozwojowej subwencji ogólnej, o której mowa w ust. 2 ww. art. 28a, ulega zwiększeniu w sposób określony w art. 9b. Ponadto, co ważne, z kwoty części rozwojowej subwencji ogólnej dla gmin wydziela się stanowiącą 60 proc. kwotę podstawową oraz stanowiące po 20 proc. premie aktywizującą i inwestycyjną. Przy czym kwota podstawowa przysługuje każdej gminie, a jej podział następuje proporcjonalnie do liczby mieszkańców gmin z zastrzeżeniem, że kwota dla jednej gminy nie może być mniejsza niż 0,01 proc. i większa niż 3,0 proc. kwoty podstawowej ustalonej dla wszystkich gmin.
Z kolei premia aktywizująca przysługuje gminie, w której dynamika wydatków majątkowych w roku poprzedzającym rok bazowy w stosunku do roku go poprzedzającego w przeliczeniu na jednego mieszkańca gminy przekracza ustaloną w ten sam sposób dynamikę wydatków majątkowych dla wszystkich gmin w przeliczeniu na jednego mieszkańca w kraju. Jednocześnie wydatki majątkowe pomniejsza się o równowartość wykonanych dochodów otrzymanych z budżetu innej jednostki samorządu terytorialnego z przeznaczeniem na wydatki majątkowe.
Premia inwestycyjna przysługuje zaś gminie, w której wydatki majątkowe, w przeliczeniu na jednego mieszkańca gminy w roku poprzedzającym rok bazowy, są wyższe od wydatków majątkowych wszystkich gmin w przeliczeniu na jednego mieszkańca w kraju. Podział premii inwestycyjnej między uprawnione gminy następuje proporcjonalnie do udziału wydatków majątkowych gminy, w przeliczeniu na jednego mieszkańca gminy w roku poprzedzającym rok bazowy w wydatkach majątkowych wszystkich uprawnionych gmin w przeliczeniu na jednego mieszkańca w kraju. Wydatki majątkowe ustala się w sposób określony w ww. ust. 7.
Podsumowując, wprowadzenie ww. nowej podziałki klasyfikacji budżetowej z pewnością jest rozwiązaniem korzystnym i oczekiwanym przez samorządy.
Uwaga!Zmiana dotycząca klasyfikacji budżetowej wchodzi w życie 1 stycznia 2023 r., ale ma po raz pierwszy zastosowanie do opracowania projektu ustawy budżetowej i projektów uchwał budżetowych na 2023 r.

Programy regionalne

Kolejna bardzo ważna zmiana polega na dodaniu nowych rozdziałów w zakresie programów regionalnych na lata 2021–2027, co ma związek ze środkami przekazywanymi samorządom wojewódzkim. Nowe rozdziały mają być stosowane do klasyfikowania środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Europejskiego Funduszu Społecznego Plus w części „34. Rozwój regionalny”. W efekcie dodano:
  • rozdział 75865 „Programy regionalne 2021–2027 finansowane z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego”. W rozdziale tym ujmuje się wydatki tylko w części „34. Rozwój regionalny” oraz dochody samorządu województwa będącego instytucją zarządzającą w programach regionalnych 2021–2027 w zakresie wydatków finansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i współfinansowania krajowego;
  • rozdział 75866 „Programy regionalne 2021–2027 finansowane z udziałem Europejskiego Funduszu Społecznego Plus”. W rozdziale tym ujmuje się wydatki tylko w części „34. Rozwój regionalny” oraz dochody samorządu województwa będącego instytucją zarządzającą w programach regionalnych 2021–2027 w zakresie wydatków finansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus i współfinansowania krajowego.
Niezależnie od powyższego wprowadzono nowe rozdziały służące do ujmowania środków zewnętrznych w związku z potrzebą odrębnego ujmowania środków otrzymanych przez Polskę z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności na realizację Krajowego Planu Odbudowy, jak również środków z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. W efekcie dodano:
  • rozdział 75867 „Krajowy Plan Odbudowy”. W rozdziale tym w zakresie wydatków ujmuje się tylko wydatki w części „34. Rozwój regionalny” ze środków pochodzących z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności przeznaczonych na wsparcie o charakterze bezzwrotnym;
  • rozdział 75868 „Programy regionalne 2021–2027 finansowane z udziałem Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji”. W rozdziale tym ujmuje się wydatki tylko w części „34. Rozwój regionalny” oraz dochody samorządu województwa będącego instytucją zarządzającą w programach regionalnych 2021–2027 w zakresie wydatków finansowanych ze środków Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i współfinansowania krajowego; w rozdziale tym nie ujmuje się wydatków pomocy technicznej państwowych jednostek budżetowych.
Podsumowując, wprowadzenie ww. nowych podziałek klasyfikacji budżetowych służy zasadniczo realizacji programów regionalnych finansowanych z szeroko pojętych środków unijnych. Samorządy w randze województwa będą więc musiały stosować opisane rozwiązania klasyfikacyjne w zakresie podanych środków.
Uwaga! Zmiany weszły w życie 28 lipca br. z mocą od 1 stycznia 2022 r.

Fundusz Przeciwdziałania COVID-19

Ustawodawca zdecydował się także na wprowadzenie w załączniku nr 3 do rozporządzenia nowych objaśnień do par. 609 „Środki z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji i zakupów inwestycyjnych związanych z przeciwdziałaniem COVID-19”. W tym miejscu warto przypomnieć, że Fundusz Przeciwdziałania COVID-19 został utworzony na podstawie ustawy z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 202). W art. 65 tego aktu prawnego postanowiono, że w Banku Gospodarstwa Krajowego tworzy się Fundusz Przeciwdziałania COVID-19 w celu finansowania lub dofinansowania realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19.
Wracając za zaś do wprowadzonych zmian, aby zobrazować ich zakres, należy dokonać analizy porównawczej brzmienia objaśnień do ww. par. 609 sprzed nowelizacji i po niej. I tak przed nowelizacją objaśnienie to brzmiało:
„Paragraf ten dotyczy środków z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19, o którym mowa w ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, z wyłączeniem dofinansowania ze środków Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych”.
Po nowelizacji zaś brzmi: „Paragraf ten dotyczy środków z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19, o którym mowa w ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, z wyłączeniem dofinansowania ze środków Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych oraz środków z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych”.
Zmiana objaśnień do par. 609 związana jest z utworzeniem nowego par. 637 – „Środki otrzymane z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych na realizację zadań inwestycyjnych”, a więc zmiana ma charakter dostosowujący. Wynika z tego, że środki z Rządowego Funduszu Polski Ład zostały po prostu wyodrębnione do odrębnego par. 637.
Podsumowując, wprowadzenie nowych objaśnień do par. 609 jest ważną zmianą w kontekście funkcjonowania samorządów i konsekwencją wprowadzenia w nowelizacji rozporządzenia nowego par. 637, który będzie przeznaczony dla środków otrzymanych z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych.
Uwaga! Zmiana weszła w życie 28 lipca br. z mocą od 1 stycznia 2022 r.

Usługi publiczne

Nowelizacja wprowadziła także nowe doprecyzowujące objaśnienia w kontekście rozdziałów związanych z tzw. usługami publicznymi. Mianowicie w załączniku nr 2 do rozporządzenia klasyfikacyjnego objaśnienia po dziale „926 – Kultura fizyczna” otrzymują brzmienie:
„W jednostkach samorządu terytorialnego w rozdziałach:
– 01043, 01044,
– 02001, 02002,
– 40002,
– 60004, 60013, 60014, 60015, 60016, 60017, 60019, 60020, 60021, 60022,
– 63003,
– 70005, 70007,
– 71004, 71012, 71015,
– 90001, 90003, 90004, 90005,
– 92503
ujmuje się wszystkie dochody i wydatki na realizację zadań, bezpośrednio związane ze świadczeniem usług publicznych, o których mowa w tych rozdziałach. Natomiast w rozdziale właściwym dla danej jednostki, w szczególności w rozdziałach: 70001, 70004, 71001, 71002, 71003, 75018, 75020, 75023, 75026, 75085, 90017, w zakresie wydatków wykazuje się wyłącznie wydatki związane z utrzymaniem stanowisk pracy.
W przypadku gdy jednostka samorządu terytorialnego otrzymuje w rozdziałach wymienionych w tiret od pierwszego do dziewiątego dotacje, w rozdziałach tych wykazuje się wydatki finansowane z dotacji związane z realizacją zadań w sposób umożliwiający prawidłowe rozliczenie tych dotacji”.
Z porównania wersji objaśnień sprzed nowelizacji i po niej wynika, że zdecydowano się uszczegółowić zakres danych (wydatkowych) ujmowanych we wskazanych rozdziałach klasyfikacji budżetowej. W tym celu zrezygnowano z poprzedniego sformułowania „wykazuje się wyłącznie wydatki związane z utrzymaniem stanowisk pracy”, a w jego zastępstwie wprowadzono sformułowanie: „w zakresie wydatków wykazuje się wyłącznie wydatki związane z utrzymaniem stanowisk pracy”.
Taki zabieg legislacyjny należy potraktować jako doprecyzowanie dotychczasowych, zapewne budzących wątpliwości określeń. Należy więc zmianę ocenić jako pozytywną.
Uwaga!Zmiana weszła w życie 28 lipca br. z mocą od 1 stycznia 2022 r. ©℗