Rozszerzenie katalogu podmiotów oraz sytuacji, w których organy państwowe mogą zlecić organizacjom pozarządowym realizację zadań z pominięciem otwartego konkursu ofert, przewiduje przyjęty przez rząd projekt ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Do tej pory wyłącznie prezes Rady Ministrów może zlecić realizację zadań publicznych z pominięciem tego trybu i to „w szczególności ze względu na ważny interes społeczny lub ważny interes publiczny”. A zdaniem autorów projektowanej regulacji jest to nieadekwatne wobec potrzeb w zakresie udzielania wsparcia finansowego Polonii i Polakom za granicą. Z tego względu rozszerzono możliwość pozakonkursowego udzielania dotacji o ministra spraw zagranicznych oraz ministra kultury i dziedzictwa narodowego – w zakresie obszarów o szczególnych uwarunkowaniach politycznych lub z uwagi na charakter zadania, w przypadku którego konieczne jest podjęcie szybkiego działania, nieprzewidzianego albo niezaplanowanego (pisaliśmy o tym w tekście „Część pomocy dla Polonii poza trybem konkursowym”, DGP nr 226/2021). Zgodnie z projektem te organy będą mogły zlecić realizację zadań publicznych na rzecz fundacji utworzonej przez Skarb Państwa z pominięciem otwartego konkursu ofert.
A jak wynika z oceny skutków regulacji, obecnie działa takich organizacji kilka, m.in. Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” czy Fundacja Solidarności Międzynarodowej. Co ciekawe, autorzy przyznają, że na podstawie danych uzyskanych przez KPRM w konkursie „Polonia i Polacy za Granicą 2021” liczbę organizacji pozarządowych prowadzących działalność pożytku publicznego, jakie mogłyby się ubiegać o dotację prezesa Rady Ministrów, szacuje się na ok. 330–350. One jednak nie będą mogły tego robić z pominięciem konkursu ofert.
Zdaniem projektodawców planowane zmiany są niezbędne dla prawidłowej realizacji zadania w zakresie opieki nad Polonią i Polakami żyjącymi za granicą. „Przyznanie prezesowi Rady Ministrów oraz ministrowi spraw zagranicznych kompetencji do zlecania fundacji utworzonej przez Skarb Państwa realizacji zadań z pominięciem zasady otwartego konkursu ofert umożliwi realne i szybkie wsparcie Polonii i Polaków za granicą m.in. w przypadku konieczności reagowania na bieżące wydarzenia, utrudniające realizację działań zaplanowanych w trybie konkursowym (...). Jest to szczególnie istotne w przypadku działań na rzecz społeczności polskich zamieszkujących w państwach, gdzie nieprzestrzegane są prawa człowieka oraz niespełniane standardy demokratyczne” – podkreślają autorzy.
Ustawa ma wejść w życie 14 dni po ogłoszeniu.
Etap legislacyjny
Projekt ustawy przyjęty przez Radę Ministrów
