Regionalna izba obrachunkowa zarzuciła naszemu wójtowi nieprawidłowości dotyczące wieloletniej prognozy finansowej. Chodzi o rozbieżności między danymi zawartymi w prognozie a harmonogramem płatności rat z umowy kredytowej. W WPF raty były niższe. Czy zarzut jest zasadny?
Zarzuty RIO są uzasadnione. Musi bowiem zachodzić zbieżność między danymi w zakresie przychodów i rozchodów a danymi określonymi harmonogramem płatności umowy kredytowej, zarówno w perspektywie roku budżetowego, jak i planowania wieloletniego.
Analizując zadane pytanie, należy przede wszystkim zwrócić uwagę, że umowa kredytowa to tzw. tytuł dłużny. Ma to normatywne uzasadnienie w przepisach wykonawczych do ustawy o finansach publicznych, a mianowicie w rozporządzeniu ministra finansów w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego.
Od strony formalno-prawnej nie budzi również wątpliwości to, że jednostki samorządu terytorialnego mogą zaciągać zobowiązania kredytowe na ściśle określone cele, czyli na:
1) pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
2) finansowanie planowanego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
3) spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych oraz zaciągniętych pożyczek i kredytów;
4) wyprzedzające finansowanie działań finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.
Zaciąganie wspomnianych zobowiązań ma rzecz jasna odzwierciedlenie w postanowieniach umów kredytowych. Pamiętać też trzeba, że zarówno fakt zaciągnięcia zobowiązania kredytowego, jak i spłaty tego zobowiązania powinny mieć odzwierciedlenie w budżecie JST. Wynika to z tego, że wpływ środków kredytowych oznacza przychód dla budżetu samorządowego, wypływ (spłata) oznacza zaś rozchód budżetu. Ma to podstawy w art. 212 ust. 1 pkt 4 i 5 ww. ustawy o finansach publicznych, z których wynika, odpowiednio, że uchwała budżetowa określa:
- łączną kwotę planowanych przychodów budżetu JST;
- łączną kwotę planowanych rozchodów budżetu JST.
Wymaga jednak podkreślenia, że samo ujęcie ww. przychodów/rozchodów w budżecie nie jest wystarczające z punktu widzenia przepisów wspomnianej ustawy o finansach publicznych, szczególnie mając na uwadze art. 226 ust. 1 pkt 5. Zgodnie z tym przepisem wieloletnia prognoza finansowa powinna być realistyczna i określać dla każdego roku objętego prognozą co najmniej przychody i rozchody budżetu JST, z uwzględnieniem długu zaciągniętego oraz planowanego do zaciągnięcia. Z powyższego należy więc wnioskować, że dane wynikające z umowy kredytowej (m.in. w zakresie wysokości rat) powinny być zbieżne nie tylko z zapisami zawartymi w uchwale budżetowej, lecz także z danymi zawartymi w wieloletniej prognozie finansowej.
Warto także odnotować, że powyższe zagadnienie bywało przedmiotem kontroli regionalnych izb obrachunkowych. Zbliżone naruszenie do tych podanych w zapytaniu wykazano np. w wystąpieniu pokontrolnym RIO w Bydgoszczy z 17 sierpnia 2020 r. (znak RIO-KF-4104-20/2020). W zaleceniu pokontrolnym nakazano burmistrzowi opracowywanie projektów wieloletnich prognoz finansowych w sposób realistyczny, tj. przedstawiający faktyczną wysokość rozchodów budżetu w prognozowanych latach wynikającą z długu zaciągniętego oraz planowanego do zaciągnięcia, stosownie do art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy o finansach publicznych.
W powyższych naruszeniach nie byłoby nic nadzwyczajnego, gdyby nie fakt, że rozchody (spłaty) zobowiązań wykazywane w wieloletniej prognozie finansowej mają wpływ m.in. na dopuszczalne parametry zadłużeniowe danej JST (wskaźniki), które obrazują stan gospodarki finansowej. ©℗
Podstawa prawna
par. 3 pkt 2 rozporządzenia ministra finansów z 28 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego (Dz.U. nr 298, poz. 1767)
art. 69 ust. 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. ‒ Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2439; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 872)
art. 212 ust. 1 pkt 4 i 5, art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 305; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1079)