Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji o rozwiązanie problemu osób, które przed 30 kwietnia br. przyjęły pod swój dach uchodźców, ale przez brak numeru PESEL gości mogą nie otrzymać 40 zł za ich zakwaterowanie.
Na problem ten zwracaliśmy uwagę w tekście „Nie ma PESEL-u? Nie będzie 40 zł za zakwaterowanie uchodźcy” (DGP nr 89/2022). Nowelizacja z 27 kwietnia 2022 r. ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. poz. 930), która weszła w życie 30 kwietnia, wprowadziła bowiem konieczność podania we wniosku o świadczenie pieniężne numeru PESEL goszczonego uchodźcy.
– Osoby zwracające się do rzecznika podnoszą, iż taka regulacja pozbawia je możliwości ubiegania się o świadczenie pieniężne, a tym samym zwrotu poniesionych kosztów. Część obywateli Ukrainy, którzy schronili się na terytorium Polski przed rosyjską agresją, nie ubiegała się o nadanie numeru PESEL. Niektórzy opuścili terytorium naszego kraju, a osoby udzielające im schronienia, nieposiadające ich numerów, nie mogą od 30 kwietnia 2022 r. skutecznie ubiegać się o świadczenie pieniężne z tytułu ich zakwaterowania i wyżywienia – wyjaśnia Stanisław Trociuk, zastępca RPO.
W ocenie rzecznika zmiana dokonana nowelizacją, w odniesieniu do wniosków dotyczących okresu przed datą jej wejścia w życie, ale złożonych po tej dacie, może budzić wątpliwości co do zgodności z konstytucją. – Zmiana prawa, która pociąga za sobą negatywne skutki dla jego adresatów, powinna być dokonywana z poprawnym zastosowaniem przepisów przejściowych i odpowiedniej vacatio legis, po to, aby adresaci ci mieli czas na zapoznanie się z nowymi przepisami, dostosowanie się do nich – podkreśla Trociuk. Dodaje, że nowelizacja specustawy w omawianym zakresie nie spełnia wymagań wynikających z zasady zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa.