Czy dzielić wypłatę, jeśli koszty związane z pomocą ukraińskiej rodzinie pokrywają trzy osoby? Co zrobić z wnioskiem właściciela pensjonatu, który oferuje Ukrainkom nie tylko nocleg i jedzenie, ale też pracę? Czy wsparcie z art. 13 specustawy ukraińskiej może otrzymać miejska pływalnia? Czy udostępnienie uchodźcom lokalu bez łazienki definitywnie wykluczy świadczenie? Czy właścicielce przedszkola, która daje ukraińskim dzieciom nocleg, zaś posiłki zapewnia w swojej placówce, należą się pieniądze? Jak potraktować dziecko karmione piersią? Czy należy się wypłata, jeśli wyżywienie zapewnia stowarzyszenie, a nocleg prywatne osoby?
Trzy osoby pokrywają wspólnie koszty najmu mieszkania, które za darmo użyczają rodzinie uchodźców z Ukrainy składającej się matki i dwójki małych dzieci. Najemcy wzięli też na siebie koszt ich wyżywienia. Jedna z tych osób złożyła w urzędzie gminy wniosek o czasowe świadczenie z tego tytułu. Czy powinniśmy jej wypłacić całość świadczenia, czy tylko jedną trzecią?
Z analizy przepisów specustawy ukraińskiej (wraz z aktami wykonawczymi do niej) wynika, że świadczenie pieniężne za zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy przysługuje w odniesieniu do poszczególnych obywateli Ukrainy, a nie osoby zapewniającej im pomoc. Innymi słowy, złożenie wniosku przez jedną osobę, która oświadcza, że zapewniła danym obywatelom Ukrainy zakwaterowanie i wyżywienie (wsparcie wypłacane jest z dołu za udzieloną już pomoc), obliguje do rozpatrzenia tego wniosku i – w przypadku pozytywnego jego rozpatrzenia – wypłaty świadczenia wnioskodawcy w pełnej wysokości – czyli 40 zł za osobę za dzień. Ewentualne późniejsze rozliczenia pomiędzy osobami, które faktycznie zrzuciły się na pomoc obywatelom Ukrainy, jest kwestią wewnętrzną tych osób.
Na miejskiej pływalni w jednej z wolnych sal zorganizowano noclegownię dla kilkunastu osób z Ukrainy. Wyżywienie zapewnia im stołówka szkolna, a płaci za nie gmina. Komu mamy wypłacić świadczenie z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia?
W przedstawionym stanie faktycznym nie ma podstaw do wypłaty świadczenia pieniężnego za zapewnienie uchodźcom z Ukrainy zakwaterowania i wyżywienia na podstawie art. 13 specustawy. Ustawodawca wskazuje bowiem, że świadczenie należy się, jeżeli dany podmiot łącznie zapewnia zakwaterowanie i wyżywienie. Możliwe wydaje się jednak, że o środki pieniężne na opisane działania może wystąpić gmina, która w tym celu powinna złożyć stosowny wniosek do wojewody.
Z wnioskiem o świadczenie wystąpił właściciel pensjonatu. Daje on zakwaterowanie i wyżywienie czterem dorosłym Ukrainkom i trójce dzieci. Z tego dwie z pań zostały przez niego zatrudnione w pensjonacie jako pomoc w kuchni i do sprzątania. Czy mamy wypłacić świadczenie na wszystkie osoby, czy tylko na pięć?
Świadczenie pieniężne należne za zapewnienie obywatelom Ukrainy zakwaterowania i wyżywienia jest niezależne od tego, czy te osoby podjęły pracę czy też nie – nawet w przypadku, gdy pracę tę wykonują u osoby, która otrzymuje za nie wspomniane świadczenie pieniężne. Tym samym w opisanym stanie faktycznym właścicielowi pensjonatu należy się świadczenie za siedem osób, o ile są to obywatele Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium tego państwa w związku z prowadzonymi tam działaniami wojennymi (art. 1 ust. 1 specustawy ukraińskiej).
Właścicielka małego prywatnego przedszkola, które mieści się u niej w domu, dała nocleg dwóm Ukrainkom z czwórką dzieci. Trójka z nich chodzi też do prowadzonego przez nią przedszkola i ma tam całodzienne wyżywienie (poza kolacją). Czy w tej sytuacji powinniśmy wypłacić świadczenie za pomoc w zakwaterowaniu i wyżywieniu?
Ustawodawca wskazuje, że świadczenie pieniężne, o którym mowa w art. 13 specustawy ukraińskiej, przysługuje podmiotom zapewniającym obywatelom Ukrainy, o których mowa w art. 1 ust. 1 specustawy, zakwaterowanie i wyżywienie. Zapewnienie tych elementów nie oznacza jednak, że te osoby z nich korzystają (w praktyce można bowiem wyobrazić sobie różne sytuacje). W konsekwencji korzystanie przez dzieci z wyżywienia w przedszkolu nie wyklucza uznania, że dana osoba zapewniła im zakwaterowanie i wyżywienie. Innymi słowy, w opisanym stanie faktycznym świadczenie pieniężne powinno zostać przyznane za pomoc udzieloną sześciu osobom.
Jeden z mieszkańców naszej gminy chce użyczyć ukraińskiej rodzinie letni domek, który stoi na jego działce. W domku nie ma łazienki, lecz goście będą korzystać z toalety znajdującej się w domu właściciela, który stoi na tej samej posesji. Będą też tam mieć zapewnione wyżywienie. Czy w tej sytuacji będziemy mogli wypłacić świadczenie?
W opisanym stanie faktycznym należy uznać, że dana osoba zapewniła obywatelom Ukrainy zakwaterowanie i wyżywienie. Tym samym jeśli warunki zakwaterowania i wyżywienia nie zagrażają życiu lub zdrowiu ludzi, to element zgodnie z par. 3 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 15 marca 2022 r. w sprawie maksymalnej wysokości świadczenia pieniężnego przysługującego z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy oraz warunków przyznawania tego świadczenia i przedłużania jego wypłaty gmina musi wziąć pod uwagę przy rozpatrywaniu wniosku, świadczenie się należy.
Czy świadczenie przysługuje na niemowlaka, które jest karmione przez matkę piersią?
Zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia matce dziecka, które jest przez nią karmione piersią, należy uznać za sytuację, w której dziecku również jest zapewnione zakwaterowanie i wyżywienie. Tym samym świadczenie pieniężne, o którym mowa w art. 13 specustawy ukraińskiej należy się zarówno za matkę , jak i dziecko.©℗
Stowarzyszenie pomagające uchodźcom i wyszukujące dla nich mieszkań umawia się z osobami udostępniającymi za darmo swoje lokale, że zapewni kwaterowanym Ukraińcom wyżywienie. Czy właściciele mieszkań będą mogli wystąpić o świadczenie mające zrekompensować niesienie pomocy uchodźcom.
Jeżeli ustalenia między stowarzyszeniem a osobami oferującymi lokale są takie, że wyżywienie jest im przekazywane celem dalszego przekazania obywatelom Ukrainy, to można przyjąć, że te osoby zapewniają zakwaterowanie i wyżywienie. Tym samym nie widzę przeszkód, aby wypłacić im świadczenie z art. 13 specustawy ukraińskiej. Ustawodawca nie wskazuje bowiem jasno, w jaki sposób powinno odbywać się zapewnienie wyżywienia.
Podstawa prawna
ustawa z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. z 2022 r. poz. 583)
rozporządzenie Rady Ministrów z 15 marca 2022 r. w sprawie maksymalnej wysokości świadczenia pieniężnego przysługującego z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy oraz warunków przyznawania tego świadczeni i przedłużania jego wypłaty (Dz.U. poz. 605)
