W dzisiejszej części cyklu „Perły Samorządu 2021. Liderzy dobrych praktyk”, prezentującym rozwiązania wyróżnione w IX edycji rankingu DGP, przedstawiamy ostatni nagrodzony projekt z kategorii „Zdrowie i opieka”, w której gminy opisywały najciekawsze inicjatywy na rzecz społeczności lokalnej związane z przeciwdziałaniem epidemii COVID-19 lub zwalczaniem jej skutków oraz pierwszy projekt z obszaru edukacji.
Dotychczas w cyklu opublikowaliśmy artykuły:
• „Jak mała gmina uruchomiła mobilny punkt testów na COVID-19 dla pracowników sezonowych” ‒ DGP nr 105‒106 z 2‒3 czerwca 2021 r.
• „Zapewnić komfort pracy jednym, pomóc w trudnej sytuacji drugim. Oto gdyński pomysł na epidemię” – DGP nr 109 z 9 czerwca 2021 r.
W drugiej połowie ubiegłego roku, gdy pandemia zamiast słabnąć, zaczęła przybierać na sile. Gdy stało się jasne, że ma ona także wpływ na stan psychiczny mieszkańców, władze Krakowa uznały, że należy na to zareagować. Odpowiedzią było utworzenie Centrum Pierwszej Pomocy Psychologicznej, czyli czterech stacjonarnych punktów, w których mogli oni otrzymać bezpłatną pomoc. I choć od tego czasu minęło ponad pół roku, a wirus zdaje się być w odwrocie, już zapadła decyzja, że centrum będzie funkcjonować co najmniej do końca 2021 r. – Zainteresowanie poradami psychologicznym finansowanymi przez miasto jest nadal duże. Nie obserwujemy, by do punktów przychodziło mniej osób. Wręcz przeciwnie, a poza tym wielu pacjentów jest w trakcie terapii, której nie powinno się przerywać. Nie chcemy zostawić ich z niczym. Stąd możliwe, że centrum będzie działać także w 2022 r. – mówi Elżbieta Kois-Żurek, dyrektor wydziału polityki społecznej i zdrowia w krakowskim magistracie.
A wszystko zaczęło się w grudniu ubiegłego roku od uruchomienia interaktywnej platformy dla mieszkańców Kraków Pomaga, która miała za zadanie niwelować negatywne skutki izolacji społecznej, by w ten sposób w szczególności chronić zdrowie psychiczne. Równolegle swoją działalność rozpoczęło Centrum Pierwszej Pomocy Psychologicznej, w ramach którego powstała specjalna linia bezpłatnych konsultacji psychologicznych świadczonych, co ważne, zarówno online, jak i stacjonarnie. Bo miasto wyszło z założenia, że nie każdy może chcieć rozmawiać z psychologiem przez telefon z domu, w którym przebywają inne osoby. Zwłaszcza że pomoc od początku kierowana była głównie do osób doświadczających przemocy w rodzinie czy uwikłanych w konflikty (choć nie tylko – także do uzależnionych czy dzieci i młodzieży, które w wyniku pandemii i spowodowanej nią długotrwałej izolacji mają kłopoty w relacjach z rówieśnikami). Stąd pierwszy kontakt, zapis do specjalisty, odbywa się przez telefon (numery są podane na stronie internetowej centrum – cppp.org.pl) lub elektroniczny formularz, zaś sama wizyta odbywa się w punkcie stacjonarnym lub online, w zależności od życzenia pacjenta. Jak zapewnia Elżbieta Kois-Żurek, po pomoc można w zasadzie przyjść z ulicy, choć w niektórych przypadkach zdarza się, że na wizytę trzeba poczekać, ale nie dłużej niż kilka dni, maksymalnie tydzień. Punkty są zlokalizowane w różnych częściach miasta – w Nowej Hucie, Bieżanowie, na Ruczaju i Starym Mieście. Każdy z nich działa dwa razy w tygodniu po pięć godzin dziennie. – Porad udziela czterech psychologów ze Stowarzyszenia Unicorn, jeden z nich jest dodatkowo psychoterapeutą. Centrum nie zatrudnia psychiatrów, bo psychiatra jest lekarzem i jego porada byłaby kwalifikowana jako świadczenie zdrowotne – mówi Elżbieta Kois-Żurek. Zapewnia jednak, że eksperci pracujący w centrum posiadają bazę lekarzy psychiatrów i w razie potrzeby kierują do nich osoby, które wymagają specjalistycznego leczenia psychiatrycznego.
Umowa między miastem a Stowarzyszeniem Unicorn na wykonanie zadania została zawarta w trybie bezprzetargowym na mocy art. 15zzm specustawy o COVID-19 (ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych; t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 981). Umożliwia on samorządowi zlecanie organizacjom pozarządowym realizację zadania publicznego w celu przeciwdziałania COVID-19 z pominięciem otwartego konkursu ofert. Elżbieta Kois-Żurek tłumaczy, że z uwagi na pilność sprawy pracownicy wydziału polityki społecznej i zdrowia Urzędu Miasta Krakowa przeprowadzili rozeznanie wśród organizacji pozarządowych, z którymi miasto współpracuje przy realizacji zadań z zakresu szeroko rozumianego wsparcia terapeutycznego, psychologicznego dla różnych grup mieszkańców. – W tym przypadku niezwykle istotne było znalezienie podmiotu, który posiada doświadczenie w realizacji podobnych przedsięwzięć, a także możliwości organizacyjne, kadrowe pozwalające na szybkie rozpoczęcie realizacji zadania – mówi dyrektor wydziału polityki społecznej i zdrowia.
Pierwsza umowa na świadczenie pomocy psychologicznej w ramach CPPP zawarta do 31 marca br. kosztowała miasto 180 tys. zł, druga – obejmująca okres od 1 kwietnia do końca tego roku – prawie 400 tys. zł. W tym czasie ze wsparcia skorzystało ponad 1,5 tys. osób, z czego prawie tysiąc w formie stacjonarnej.