Pomiędzy radą gminy a wójtem jest spór dotyczący dotowania ratownictwa wodnego w naszej gminie. Projekt wójta zakłada możliwość przekazania wykonującym te zadania dotacji do 20 tys. zł. Radni chcą jednak, by środki trafiły tylko do podmiotów z siedzibą na terenie naszej gminy. Kto ma rację?
Co do zasady istnieje możliwość przyjęcia przez radę gmin
y zasad udzielania dotacji na wsparcie ratownictwa wodnego. Nie może ona jednak faworyzować podmiotów z danego obszaru.
Skoro pytanie dotyczy podmiotów wykonujących zadania ratownictwa wodnego, warto w pierwszej kolejności wspomnieć o art. 12 ustawy o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych (dalej: ustawa o bezpieczeństwie osób). Zgodnie z nim tego typu usługi mogą wykonywać podmioty, które mają wpis do rejestru jednostek współpracujących z Państwowym Ratownictwem Medycznym oraz zgodę ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Jest ona wydawana wtedy, gdy podmiot spełnia następujące warunki:
1) zapewnia stan gotowości do wykonywania ratownictwa wodnego przez utrzymywanie stałych dyżurów ratowników wodnych,
2) dysponuje kadrą ratowników wodnych w liczbie niezbędnej do zapewnienia stanu gotowości,
3) posiada siedzibę, niezbędny sprzęt oraz środki transportu i łączności.
Jak wynika z kolejnych regulacji ww. ustawy, w ramach ratownictwa wodnego podejmowane są działania ratownicze, polegające w szczególności na:
- przyjęciu zgłoszenia o wypadku lub zagrożeniu,
- dotarciu na miejsce wypadku z odpowiednim sprzętem ratunkowym,
- udzielaniu kwalifikowanej pierwszej pomocy,
- zabezpieczeniu miejsca wypadku lub zagrożenia.
Warto zauważyć, że te zadania pozostają w rodzajowym związku z zadaniami własnymi gminy, określonymi w art. 7 ust. 1 pkt 14 ustawy o samorządzie gminnym, czyli zaspokajaniem zbiorowych potrzeb wspólnoty mieszkańców. Zadania własne gminy obejmują w szczególności sprawy: porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego. Można więc stwierdzić, że do katalogu zadań własnych gminy należą różne aspekty zapewnienia bezpieczeństwa, w tym związanego ze zbiornikami wodnymi.
W tym kontekście na szczególną uwagę zasługuje art. 22 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie, gdzie postanowiono, że:
„Podmioty uprawnione do wykonywania ratownictwa wodnego:
1) wykonują zadania z zakresu ratownictwa wodnego,
2) organizują i prowadzą szkolenia ratowników wodnych w zakresie ratownictwa wodnego
– na podstawie zlecania realizacji zadań publicznych, o których mowa w art. 11 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2019 r. poz. 688, 1570 i 2020)”.
Co istotne, jak podano w kolejnych ustępach, jednostki samorządu, na terenie których wykonywane jest ratownictwo wodne, mogą im udzielać dotacji celowych z pominięciem otwartego konkursu ofert. Jednak wówczas należy ogłosić zasady, jakimi będzie się kierować JST, dokonując wyboru.
Z opisu zawartego w pytaniu wynika, że rada gminy zamierza udzielić dotacji na rzecz podmiotów pochodzących z jej terenu. Jednak z art. 22 ustawy o bezpieczeństwie nie sposób wywnioskować, że prawo otrzymania środków jest ograniczone tylko do takich usługodawców. Wskazana regulacja w ust. 7 umożliwia bowiem organowi JST uchwalenie zasad postępowania w sprawach udzielania dotacji w ogólności. Rada ma swobodę określenia kręgu podmiotów uprawnionych do dotacji, ale nie może interpretować regulacji prawnych przez pryzmat celowości czy interesów ekonomicznych określonej grupy beneficjentów. W sytuacji gdy ustawodawca nie stwarza ograniczeń, np. co do posiadania siedziby na terenie danej gminy, brak również ograniczeń w przyznawaniu środków dotacyjnych. Gdyby było inaczej, to praktycznie żadne zamówienie publiczne nie mogłoby być realizowane przez większość jednostek (z siedzibą na terenach innych jednostek) z tego powodu, że na ich terenie nie ma odpowiednich wykonawców.
Na koniec warto dodać, że przyjęcie uchwały przewidującej zasady dotowania podmiotów wykonujących zadania ratownictwa wodnego a posiadających siedzibę na terenie gminy dotującej z dużym prawdopodobieństwem zostałoby podważone przez regionalną izbę obrachunkową.
art. 12 oraz 22 ustawy z 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 350)
art. 7 ust. 1 pkt 14 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 713; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1378)
