Czy urząd musi powiadamiać strony o uchybieniu terminu do wniesienia odwołania (i wyznaczać termin do złożenia prośby o przywrócenie takiego terminu) od każdej wydanej przez siebie decyzji? Czy obowiązek ten dotyczy sytuacji, gdy ten termin upłynął, niezależnie od tego, czy takie odwołanie zostało wniesione? Czy też obowiązek ten zachodzi dopiero wtedy, gdy strona skorzysta z prawa do wniesienia odwołania, ale wniesie je po upływie terminu do jego złożenia?
Takie pytanie po opublikowaniu w ubiegłym tygodniu artykułu pt. „W jakich sytuacjach koniecznie jest powiadamianie o uchybieniu terminu zgodnie z art. 15zzzzzn2 specustawy o COVID-19” (dodatek Samorząd i Administracja z 3 marca 2021 r., DGP nr 42) zadał nam czytelnik. Odpowiadając, w pierwszej kolejności należy zauważyć, że uchybienie terminu na wniesienie odwołania mieści się m.in. w przesłance, o której mowa w art. 15zzzzzn2 ust. 1 pkt 1 ustawy o COVID-19. Zgodnie z tym przepisem, jeśli w czasie epidemii COVID-19 dojdzie do takiej sytuacji – uchybienia przez stronę przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów, od zachowania których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej – organ administracji publicznej zawiadamia stronę o uchybieniu terminu.
Celem ustawodawcy była ochrona stron postępowania przed negatywnymi skutkami uchybienia terminów wskazanych w art. 15zzzzzn2 ust. 1 specustawy o COVID-19. Z tego powodu na organ administracji nałożone zostały dodatkowe obowiązki informacyjne w postaci wskazania stronie, że termin do dokonania danej czynności prawnej (w tym wniesienia środka zaskarżenia, np. odwołania czy zażalenia ) już upłynął, a termin przywrócenia uchybionego terminu został wydłużony do 30 dni.
Powstaje pytanie, kiedy organ powinien „stwierdzić uchybienie terminu” i zawiadomić o tym stronę. Eksperci są zgodni, że urząd na podstawie art. 15zzzzzn2 ust. 1 specustawy o COVID-19 zawiadamia stronę o naruszeniu terminu wyłącznie wtedy, gdy strona wniesie odwołanie po czasie. – Organ administracji nie jest w stanie przewidzieć, czy i kiedy strona dokona jakiejś czynności prawnej związanej z upływem terminu – zauważa dr Magdalena Niziołek, radca prawny, specjalista z zakresu prawa administracyjnego, postępowania administracyjnego i samorządu terytorialnego. Dodaje przy tym, że w omawianym przypadku może chodzić nie tylko o środki zaskarżenia danego aktu administracyjnego w toku instancji, jak odwołanie czy zażalenie, których złożenie organ ewentualnie mógłby przeczuwać, lecz także takie czynności prawne jak złożenie wniosku o uzupełnienie decyzji czy zrzeczenie się prawa do wniesienia odwołania, których organ przewidzieć nie jest w stanie. Dlatego – zdaniem dr Magdalena Niziołek – art. 15zzzzzn2 ust. 1 specustawy o COVID-19 nie obejmuje sytuacji, gdy strona nie wniosła w ogóle odwołania. Wtóruje jej dr Karolina Rokicka-Murszewska, radca prawny, adiunkt w Katedrze Prawa Administracyjnego Wydziału Prawa i Administracji UMK w Toruniu. Według niej zdecydowanie sytuacja z art. 15zzzzzn2 dotyczy okoliczności, kiedy strona wniosła odwołanie z uchybieniem terminu. Prawniczka uważa, że organ nie ma obowiązku zawiadamiać strony w każdej sytuacji, wskazuje na to choćby sformułowanie użyte w tym artykule, tj. „w przypadku stwierdzenia”. – To jednoznacznie prowadzi do wniosku, że organ musi uprzednio „stwierdzić uchybienie”, co może uczynić dopiero po wniesieniu odwołania przez stronę po terminie – mówi dr Rokicka-Murszewska. I dodaje, że wniesienie odwołania i uruchomienie postępowania odwoławczego jest uprawnieniem strony, z którego nie musi ona przecież korzystać, jeśli nie chce.
Ponadto, jak wskazuje dr Ni- ziołek, z art. 15zzzzzn2 ust. 1 specustawy o COVID-19 w przypadku dotyczącym odwołania wynika następująca sekwencja zdarzeń:
1) wniesienie przez stronę (w toku postępowania) odwołania po terminie,
2) stwierdzenie przez organ administracji, że czynność ta została dokonana z uchybieniem terminu,
3) zawiadomienie strony o uchybieniu terminu do wnie sienia odwołania wraz ze wskazaniem, że ma 30 dni na złożenie wniosku o jego przywrócenie.
Podstawa prawna
art. 15zzzzzn2 ust. 1 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 180)
