Przekazanie działki na cele niezgodne ze wskazanymi w decyzji wywłaszczeniowej jest czynem niedozwolonym. Byłym właścicielom przysługuje wtedy roszczenie o odszkodowanie. Bieg terminu jego przedawnienia rozpoczyna się z dniem wydania ostatecznej decyzji gminy odmawiającej zwrotu nieruchomości. Tak orzekł Sąd Najwyższy.
W 1980 r. w Żorach wywłaszczono kilka działek pod urządzenia komunalne, drogi i budownictwo mieszkaniowe. Jedną z nich w połowie lat 90. XX w. gmina przekazała w formie darowizny parafii, powstał tam przykościelny parking. Nie powiadomiła jednak spadkobierców byłych właścicieli o zmianie przeznaczenia działki.
Tymczasem zgodnie z art. 136 ust. 1–2 ustawy o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 102, poz. 651 ze zm., dalej: u.o.g.n.) wywłaszczony grunt nie może być użyty na cel inny niż określony w decyzji, chyba że poprzedni właściciel lub jego spadkobiercy nie złożą wniosku o zwrot. W takim przypadku właściwy organ powinien jednak ich zawiadomić o zamiarze wykorzystania nieruchomości na inny cel, informując równocześnie o możliwości jej odzyskania.
W tej sytuacji spadkobiercy byłych właścicieli zażądali zwrotu działki. Gmina odmówiła, gdyż kto inny był już jej właścicielem.
Zdrada nie jest wystarczającym powodem do odwołania darowizny
Zdrada nie jest wystarczającym powodem do odwołania darowizny

Zobacz również
Sprawa trafiła do sądu. W I instancji przyznał on odszkodowanie spadkobiercom, wskazując na bezprawne postępowanie gminy. Sąd II instancji uwzględnił jednak apelację samorządu. Stwierdził, że doszło do przedawnienia roszczeń spadkobierców. W jego ocenie zastosowanie miałby tutaj art. 229 u.o.g.n. Zgodnie z nim roszczenie o wydanie nieruchomości nie przysługuje, jeżeli przed 1 stycznia 1998 r. została ona sprzedana albo ustanowiono na niej prawo użytkowania wieczystego na rzecz osoby trzeciej, co zostało ujawnione w księdze wieczystej. Przekazanie darowizną zdaniem sądu mieści się w dyspozycji tego artykułu.
Ten pogląd odrzucił SN, który przywrócił moc wyrokowi I instancji. W uzasadnieniu wskazał, że nie wolno art. 229 u.o.g.n. interpretować rozszerzająco.
– Darowizna nie może być utożsamiana ze sprzedażą ani tym bardziej z oddaniem w użytkowanie wieczyste – podkreślił sędzia Krzysztof Pietrzykowski.
Wobec tego zdaniem SN zastosowanie winien mieć art. 4421 kodeksu cywilnego ustanawiający termin przedawnienia roszczenia odszkodowawczego z upływem 3 lat od dnia, gdy poszkodowany dowiedział się o szkodzie, lub 10 lat od dnia jej wystąpienia. Tu terminy zostały zachowane, gdyż ostateczna decyzja o odmowie zwrotu nieruchomości zapadła w maju 2006 r., a sprawa trafiła do sądu w 2008 r.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Najwyższego z 29 maja 2014 r., sygn. akt V CSK 384/13. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia