Gminy powinny rozważyć umorzenie odsetek od niezapłaconych w terminie rat podatku od nieruchomości, rolnego i leśnego, jeśli z powodu pandemii do podatników nie dotarł inkasent.
Podatek od nieruchomości od osób fizycznych co do zasady jest płatny w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego w terminach do: 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego. Takie same zasady dotyczą płatności podatku rolnego i podatku leśnego. W przypadku każdego z nich, podejmując uchwały podatkowe, rada gminy ma prawo m.in. zarządzić pobór w drodze inkasa. W praktyce gminy chętnie korzystają z tego prawa, licząc m.in. na to, że przyczyni się to do poprawy ściągalności podatków oraz dokonywania wpłat w ustawowych terminach. Nie da się jednak ukryć, że inkaso jako metoda poboru podatków nieustająco budzi wątpliwości praktyczne.
Jak pokazały ostatnie miesiące upływające pod znakiem zagrożenia związanego z COVID-19, do ich listy można dopisać tę związaną z niepobraniem podatków przez inkasentów zgodnie z harmonogramem. Z uwagi na termin płatności drugiej raty podatków, który przypadł 15 marca, a więc w początkowym okresie niepewności i obaw związanych z epidemią, wielu inkasentów odmówiło dokonania poboru danin. Jednocześnie podatnicy, przyzwyczajeni do regulowania podatków za pośrednictwem inkasentów, nie podjęli działań mających na celu uregulowanie ich we własnym zakresie.
Niepełna odpowiedzialność
Należy zaznaczyć, że odpowiedzialność inkasenta wynikająca z ordynacji podatkowej jest znacznie węższa niż w przypadku płatnika. Na podstawie art. 30 par. 2 osoba wyznaczona do poboru podatków, która nie wykonała obowiązków nałożonych na nią przepisami, odpowiada za podatek pobrany a niewpłacony. Nie odpowiada natomiast za samo pobranie podatku. W konsekwencji, w odniesieniu do drugich rat podatku od nieruchomości, rolnego i leśnego, które powinny być pobrane w czasie zagrożenia epidemicznego, inkasenci nie ponoszą odpowiedzialności za ich niepobranie.
Podmiotem odpowiedzialnym za niewpłacenie raty podatku w terminie jest natomiast podatnik. A ponieważ ustawowe terminy płatności podatku od nieruchomości, rolnego i leśnego mają charakter bezwzględny, to podatek niezapłacony w terminie na podstawie art. 51 ordynacji podatkowej staje się zaległością podatkową. Od zaległości tej są naliczane odsetki za zwłokę w wysokości 8 proc. w stosunku rocznym.
Sytuacja nadzwyczajna
Choć rozwiązania antykryzysowe nie zawierają rozwiązań, które mogłyby się okazać pomocne w przypadku drugich rat podatków płatnych w marcu, to nie można zapominać o regulacjach ogólnych, a wśród nich o art. 67a par. 1 pkt 1 i 2 ordynacji podatkowej, zgodnie z którym organ podatkowy – na wniosek podatnika w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym – może:
- odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;
- odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek.
Przez ważny interes podatnika należy w tym wypadku rozumieć sytuację nadzwyczajną, w jakiej on się znalazł. Najczęściej dochodzi do niej w przypadku choroby czy wypadku, jednak wydaje się, że sytuacją taką może też być również ogłoszenie stanu epidemii czy zagrożenia epidemicznego.
Aby odsetki od zaległości podatkowej mogły zostać umorzone, podatnik musi złożyć wniosek UZ-M. Powinien on wpłynąć do organu właściwego w sprawach podatków i opłat, tj. burmistrza dzielnicy, wójta gminy, prezydenta miasta na prawach powiatu. Dokument ten powinien zawierać m.in. wskazanie rodzaju ulgi, wskazanie rodzaju podatku, którego dotyczy, oraz kwoty do umorzenia. Niezbędnym i niezwykle istotnym elementem wniosku jest uzasadnienie, w którym podatnik musi wskazać swój ważny interes.
Jak uniknąć problemów w przyszłości
Biorąc pod uwagę niepewność związaną z tym, czy jesienią nie przyjdzie nam ponownie się zmagać z problemami związanymi z epidemią, wydaje się, że aby zapewnić sobie terminowe wpłaty z tytułu podatków i uniknąć formalności związanych z późniejszym wnioskowaniem przez podatników o umorzenie odsetek, gminy mogą zrobić dwie rzeczy:
- wyznaczyć większą niż zwykle liczbę inkasentów, co zwiększy prawdopodobieństwo tego, że dojdzie do pobrania podatków;
- przeprowadzić akcję informacyjną wśród podatników przyzwyczajonych do poboru podatku w drodze inskasa.
Podstawa prawna:
• art. 30 par. 2, art. 67a par. 1 pkt 1 i 2, art. 67c par. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 900; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 695)
Komentarze