Problem prawny, jakim zajmował się Sąd Najwyższy, powstał wskutek odmowy sporządzenia przez notariusza aktu notarialnego – umowy sprzedaży 350 mkw. gruntu znajdującego się w granicach Pienińskiego Parku Narodowego, a należącego do osoby fizycznej.
Właściciel chciał sprzedać ją parkowi i w tym celu sporządzić umowę warunkową – gdyż prawo pierwokupu ma Skarb Państwa. Prawo to przysługuje na mocy dwóch przepisów: art. 10 ust. 5 ustawy o ochronie przyrody (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1614) oraz art. 37a ust. 1 ustawy o lasach (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2129). W obydwu przypadkach uprawnienia Skarbu Państwa do pierwokupu gruntu leśnego miały być realizowane przez park narodowy albo Lasy Państwowe – ale nie w imieniu własnym tylko właśnie Skarbu Państwa.
W tej sytuacji notariusz odmówił sporządzenia aktu, argumentując, że nie ma mowy o formułowaniu warunku, skoro podmiotem uprawnionym do wykonania pierwokupu jest przedstawiciel Skarbu Państwa.
Zażalenie skierował do sądu Pieniński Park Narodowy. Rozpoznający je Sąd Okręgowy w Nowym Sączu uznał, że należy wyjaśnić, czy notariusz ma sporządzić umowę bezwarunkową, czy jednak uwzględnić – tak jak chciały strony – warunki, wskazując prawo pierwokupu Skarbu Państwa. Te wątpliwości przedstawił w pytaniu prawnym Sądowi Najwyższemu.
SN zdecydował, że umowa powinna być warunkowa. W uchwale podjętej w składzie trzech sędziów stwierdził bowiem, że umowę zobowiązującą sprzedaży na rzecz parku narodowego prawa własności nieruchomości, znajdującej się w granicach tego parku, sporządza się pod warunkami, że żaden z kolejno uprawnionych do pierwokupu, w tym na podstawie ustawy o ochronie przyrody i ustawy o lasach, nie wykona swego prawa.

orzecznictwo

Uchwała Sądu Najwyższego z 14 czerwca 2019 r., sygn. akt III CZP 6/19.