Dyrektor domu pomocy społecznej (DPS) będzie mógł ograniczyć możliwość samodzielnego wychodzenia poza jego teren osobie z zaburzeniami psychicznymi na podstawie zaświadczenia lekarza.
Takie rozwiązanie przewiduje najnowsza wersja projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, która została skierowana przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) na Stały Komitet Rady Ministrów. Jednym z najważniejszych elementów nowelizacji jest uregulowanie kwestii wprowadzania ograniczeń w opuszczaniu przez mieszkańca DPS terenu placówki. Z wcześniejszej wersji projektu, która w marcu br. trafiła na Komisję Wspólną Rządu i Samorządu, wynikało, że zakaz swobodnych wyjść będzie dotyczyć tylko osób z zaburzeniami psychicznymi, gdy brak opieki zagraża ich życiu lub zdrowiu, a będzie ustanawiany przez dyrektora DPS na podstawie opinii lekarza psychiatry. Informacja o wprowadzeniu zakazu samodzielnego opuszczania domu będzie zgłaszana do sądu, który będzie kontrolował jego zasadność.
W projekcie przekazanym na stały komitet ministerstwo zaproponowało, by ograniczenie było ustalane na podstawie zaświadczenia lekarza, bez wskazania, że musi to być psychiatra. Sam zakaz, tak jak zaświadczenie, będzie obejmował okres maksymalnie sześciu miesięcy i będzie miał formę pisemną. Będzie ono przekazywane mieszkańcowi DPS oraz jego przedstawicielowi ustawowemu, jeśli zainteresowany jest całkowicie ubezwłasnowolniony. Osoba objęta ograniczeniem, jak i jej opiekun prawny, małżonek lub najbliżsi członkowie rodziny będą mogli wystąpić do sądu o jego uchylenie. Sąd będzie miał na rozpatrzenia sprawy 14 dni od wpłynięcia wniosku.
– Sama procedura jest potrzebna, ale cały czas budzi wątpliwości, chociażby dotyczące tego, jak taki zakaz będzie egzekwowany w praktyce, jeśli osoba będzie upierać się przy samodzielnych wyjściach – mówi Grzegorz Grygiel, dyrektor DPS w Pleszewie.
Inną istotną sprawą, którą ma zmienić nowelizacja, jest rozszerzenie przypadków, gdy krzywdzone w dzieciństwie osoby nie będą musiały płacić za pobyt wyrodnego rodzica w DPS. W tym zakresie resort podtrzymał regulacje przedstawione w marcu. Zgodnie z nimi dorosłe dzieci będą mogły fakultatywnie uzyskać zwolnienie z opłaty, jeśli przebywały w pieczy zastępczej, a sąd ograniczył ich rodzicom prawa rodzicielskie lub gdy będą dysponować wyrokiem sądu oddalającym powództwo o alimenty. Gmina będzie obligatoryjnie zwalniać z opłaty, jeśli mieszkaniec DPS został prawomocnie skazany za przestępstwo umyślne z użyciem przemocy wobec osoby zobowiązanej do jej wnoszenia. Osoba ta musi złożyć wniosek o zwolnienie z opłaty.
Etap legislacyjny
Projekt ustawy skierowany na Stały Komitet Rady Ministrów.