Powiat to jednostka samorządu terytorialnego o charakterze ponadgminnym. Wykonuje zadania publiczne o charakterze ponadgminnym i uzupełnia kompetencje gminy. Katalog zadań, które realizuje powiat jest katalogiem zamkniętym. Organami w powiecie są rada powiatu i zarząd powiatu. W wyborach samorządowych wybieramy radnych, na okres 5 lat, którzy zasiądą w radzie powiatu. Zarząd powiatu tworzy starosta, wicestarosta i pozostali członkowie. Ani starosta ani wicestarosta nie są wybierani w wyborach powszechnych. Są wybierani przez radę powiatu (radnych). W miastach na prawach powiatu to prezydent miasta pełni funkcję zarządu powiatu.

Do zadań własnych powiatu należą m.in:

1. w zakresie edukacji publicznej - zakładanie i prowadzenie publicznych szkół podstawowych specjalnych, szkół ponadgimnazjalnych, szkół sportowych. Przygotowywanie projektów strategii oświatowej powiatu, ustalenie sieci szkół ponadgimnazjalnych. Rola powiatu w wykonywaniu publicznych zadań oświatowych jest uzupełniająca, pomocnicza w stosunku do gmin. Na szczeblu powiatowym realizowane są zadania przekraczające możliwości gmin.

Wybory samorządowe: O lokalnych sprawach decyduje duża polityka
Wybory samorządowe: O lokalnych sprawach decyduje duża polityka

Zobacz również

2. w zakresie promocji i ochrony zdrowia - powiat ma za zadanie opracowywać i oceniać programy zdrowotne, wdrażać programy szczepień, czy prowadzić szpitale.

3. w zakresie pomocy społecznej - w powiecie nie ma podziału na zadania obowiązkowe i fakultatywne jak w gminie. Wszystkie zadania z zakresu pomocy społecznej są obowiązkowe. Powiat opracowuje i realizuje powiatową strategię rozwiązywania problemów społecznych po konsultacji z właściwymi terytorialnie gminami, prowadzi specjalistyczne poradnictwo, a także ma za zadanie oferować pomoc dla cudzoziemców posiadających status uchodźcy. Ponadto odpowiada za rozwój infrastruktury Domów Pomocy Społecznej oraz ośrodków wsparcia

4. powiat prowadzi politykę prorodzinną, wspiera osoby niepełnosprawne poprzez prowadzenie specjalistycznego poradnictwa, organizuje opiekę w rodzinach zastępczych zawodowych, organizuje i prowadzi placówki opiekuńczo-wychowawcze, wypłaca wynagrodzenia zawodowym rodzinom zastępczym

Urzędnik musi pożegnać się z posadą po elekcji na radnego
Urzędnik musi pożegnać się z posadą po elekcji na radnego

Zobacz również

5. w zakresie transportu zbiorowego i dróg publicznych - organizuje i sprawuje nadzór nad transportem publicznym, który wykracza poza granice jednej gminy. Nadzoruje także drogi powiatowe, odpowiada za organizowanie remontów i badanie stanu dróg.

6. sprawowanie nadzoru nad zabytkami

7. rozwój kultury fizycznej i turystki - poprzez tworzenie miejskich siłowni plenerowych, budowanie obiektów sportowych, propagowanie wśród dzieci sportu poprzez organizowanie bezpłatnych zajęć sportowych na terenie gminy, czy programów takich jak „Lato/zima w mieście”.

8. w zakresie geodezji, kartografii i katastru oraz gospodarowania nieruchomościami - realizuje sprawy związane z gospodarowaniem nieruchomościami Skarbu Państwa i Powiatu.

9. w zakresie ochrony środowiska i przyrody - współpracuje z organami Inspekcji Sanitarnej i Inspekcji Ochrony Środowiska, wydaje decyzje o dopuszczalnym poziomie hałasu, gospodaruje odpadami, prowadzi okresowe badania jakości gleby, prowadzi rejestr roślin i zwierząt podlegających ograniczeniom na podstawie przepisów prawa UE, wydaje zezwolenia na usunięcie drzew i nakłada kary administracyjne za nielegalne usunięcie drzew lub krzewów.

10. dbanie o porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli, ochrona przeciwpożarowa i przeciwpowodziowa - dokonywanie oceny stanu bezpieczeństwa przeciwpożarowego i przeciwpowodziowego, starosta powołuje i odwołuje kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży - w uzgodnieniu z wojewodą, zleca przeprowadzanie kontroli. Starosta powołuje powiatowego inspektora nadzoru budowlanego, w czasie klęski żywiołowej starosta może wydawać polecenia wiążące wójtom/burmistrzom/prezydentom miast, kierownikom powiatowych służb, inspekcji i straży. Ponadto starosta jest organem właściwym w sprawach zarządzania kryzysowego na obszarze powiatu.

11. ochrona praw konsumenta - w powiecie działa powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów, a każdy mieszkaniec powinien mieć do niego dostęp.

12. promocja powiatu

13. działalność w zakresie telekomunikacji

14. przygotowywanie wyborów powszechnych i referendów

15. zapewnienie wykonywania określonych w ustawach zadań i kompetencji kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży

16. rejestracja pojazdów

Zadania zlecone z zakresu administracji rządowej to m.in:
1. nadzór nad lasami prywatnymi
2. prowadzenie powiatowej inspekcji weterynaryjnej i sanitarnej
3. prowadzenie powiatowych urzędów pracy
4. wydawanie i zatrzymanie prawa jazdy



Organy powiatu

Pracami powiatu kieruje zarząd powiatu. Jednak ważną funkcję w powiecie odgrywa starosta.

Starostę wybiera rada powiatu bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym. Dopiero na wniosek starosty wybiera się pozostałą część zarządu.

Zadania starosty

Starosta musi wykonywać zadania przewidziane dla zarządu powiatu. Jest on bowiem jego członkiem. Do zadań zarządu powiatu należy natomiast w szczególności:

  • przygotowywanie projektów uchwał rady,
  • wykonywanie uchwał rady,
  • gospodarowanie mieniem powiatu,
  • wykonywanie budżetu powiatu,
  • zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych powiatu.

Starosta jednak oprócz tych zadań wykonuje inne zadania przewidziane w ustawie o samorządzie powiatowym.

Starosta organizuje pracę zarządu powiatu i starostwa powiatowego, kieruje bieżącymi sprawami powiatu oraz reprezentuje powiat na zewnątrz.

Starosta opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy.

Ma także szereg uprawnień w wypadku ogłoszenia stanu klęski żywiołowej.